به گزارش ایسنا، دکتر محمدجواد دهقانی گفت: آخرین اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی وب آو ساینس (web of science) نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۷ میلادی تعداد کل مدارک ثبت شده توسط ۵۷ کشور اسلامی به ۲۳۷ هزار و ۵۴۳ مورد رسیده است. از آنجا که تعداد مدارک ثبت شده جمهوری اسلامی ایران برابر با ۵۱ هزار و ۷۱ است، بنابراین ۲۲ درصد از کل تولیدات علمی کشورهای اسلامی توسط پژوهشگران ایران اسلامی تولید می‌شود.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار کرد: بر اساس اطلاعات مندرج در پایگاه بین‌المللی WOS، از نظر کمیت تولید علم، جمهوری اسلامی در میان کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۷ برای اولین بار رتبه نخست را کسب کرده است. هر چند در پایگاه استنادی اسکوپوس در تولید علم ایران در میان کشورهای اسلامی رتبه اول را داشت، ولی در پایگاه استنادی WOS تا قبل از این همواره در سالهای گذشته پس از ترکیه در جایگاه دوم بود. در حال حاضر نیز رتبه بین‌المللی ایران در هر دو پایگاه بین‌المللی WOS و اسکوپوس در پایان سال ۲۰۱۷ برابر با ۱۶ است.
سرپرست ISC در ادامه گفت: بر اساس برنامه ۱۰ ساله علم و فناوری کشورهای اسلامی که در سال ۲۰۱۷ با حضور رؤسای جمهور و وزرای علوم و فناوری کشورهای اسلامی در قزاقستان به تصویب رسید، مقرر شد میزان تولیدات علمی کشورهای اسلامی در ۱۰ سال آینده باید به دو برابر افزایش پيدا كند. در حال حاضر سهم کل کشورهای اسلامی در تولید علم دنیا حدود ۸ درصد بوده و لذا در ۱۰ سال آینده بر اساس این برنامه لازم است به ۱۶ درصد افزایش یابد.
وی افزود: بررسی انجام شده نشان می‌دهد که روند تولیدات علمی کشورهای اسلامی در ۲۰ سال اخیر همواره صعودی بوده است. به طوری که تعداد مدارک تولید شده توسط کشورهای اسلامی از ۱۴۷ هزار و ۵۵۵ مورد در سال ۲۰۱۳ به ۲۳۷ هزار و ۵۴۳ مورد تا پایان سال ۲۰۱۷ افزایش یافته است. این روند تولیدات علمی رشد ۱۶۰ درصدی را در بازه زمانی مذکور در میان کشورهای اسلامی نشان می‌دهد. این در حالی است که میزان مدارک ثبت شده به نام جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۳ از ۳۱ هزار و ۴۰۵ مدرک در سال ۲۰۱۷ به ۵۰ هزار و ۸۶۵ مدرک رسیده و میزان رشد تولید علم در این پنج سال ۶۲۰ درصد بوده است.
سرپرست ISC خاطرنشان کرد: مقایسه میزان تولیدات علمی کشورهای اسلامی برتر تولیدکننده علم در ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که کشورهای جمهوری اسلامی ایران با ۵۱۰۷۱، ترکیه با ۴۶۷۰۴ مدرک، مالزی با ۲۴۲۲۸ مدرک، عربستان سعودی با ۱۹۹۹۳ مدرک و مصر با ۱۷۹۴۴ مدرک به ترتیب در جایگاه‌های اول تا پنجم قرار دارند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۳ کشور ترکیه با ۳۷۲۷۷ مدرک، ایران با ۳۱۴۰۵ مدرک، مالزی با ۱۷۳۷۶ مدرک، عربستان سعودی با ۱۲۰۱۷ و مصر با ۱۰۶۳۶ مدرک کشورهای برتر تولیدکننده علم بوده‌اند.
دهقانی گفت: همچنین بررسی میزان سهم کشورهای اسلامی برتر تولیدکننده علم حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۷ با ۲۲.۴ درصد ، ترکیه ۲۰.۵ درصد، مالزی ۱۰.۶ درصد، عربستان سعودی ۸.۸ و کشور مصر ۷.۹ درصد تولیدات علمی را دارند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۳ میزان سهم کشورهای ترکیه ۲۳.۶ درصد، ایران ۱۹.۸ درصد، مالزی ۱۱.۰۱ درصد، عربستان ۷.۶ و مصر ۶.۷ درصد بوده است. همچنین، بررسیها بیانگر این امر است که در مجموع بیش از ۸۰ درصد تولیدات علمی کشورهای اسلامی توسط ۲۰ درصد این کشورها تولید می‌شود.
وی افزود: از نظر تولید علم در حوزه‌های پژوهشی مختلف توسط کشورهای اسلامی در بازه زمانی ۲۰۱۳ الی ۲۰۱۷ حوزه‌های موضوعی مهندسی با ۱۸۸۰۲۶، شیمی با ۸۲۰۳۱، علم رایانه با ۷۸۱۹۸ بیشترین مشارکت را داشته و از این نظر در جایگاه‌های نخست تا سوم در میان تمامی حوزه های علمی قرار دارند. جایگاه‌های سوم تا دهم نیز متعلق به حوزه‌های موضوعی فیزیک، علم مواد، سایر موضوعات فناوری علم، ریاضی، پزشکی داخلی- عمومی، محیط زیست و علوم زیستی و داروشناسی و داروسازی است.
دهقانی در پایان گفت: در زمینه دیپلماسی و همکاری‌های علمی کشورهای اسلامی با سایر کشورهای جهان؛ کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلستان، آلمان، چین، کانادا و استرالیا ۷ کشوری هستند که با کشورهای اسلامی بیشترین همکاری علمی را در بازه زمانی ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ داشته‌اند. نباید فراموش کرد که توسعه علمی در کشورهای اسلامی و مرجعیت علمی در سطح بین‌المللی تنها با افزایش کمیت تولید علم حاصل نمی‌شود. مرجعیت علمی اولین بند از سند سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. توسعه و مرجعیت علمی پیامدهای مثبت زیادی برای کشورهای اسلامی به همراه خواهد داشت. بنابراین، بی‌تردید همزمان با ارتقای کمیت تولید علم باید افزایش اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی علم تولید شده نیز مورد توجه قرار گیرد.
نظر شما