نفت؛ زیر سایه یک تاریخ

که روی کشتی‌ها ذخیره شده بود، در ‌ماه گذشته به فروش رفته است، یا حتی اینکه فردا تعدادی بلوک نفتی برای سرمایه‌گذاری معرفی می‌شوند، خبر اصلی نمایشگاه تهران نبود. هر چند خبرهای مهم نخستین روز نمایشگاه بود. بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، دیروز زیر سایه یک تاریخ افتتاح شد؛ 12مه یا 22اردیبهشت.

1- نمایشگاه بین‌المللی تهران در 10سال گذشته روندی نزولی داشته است. امسال اما، ماجرایی دیگر بود. به گفته مسئولان نمایشگاه، تعداد شرکت‌کنندگان خارجی نسبت به سال گذشته حداقل 35درصد کاهش داشته است. بگذریم از اینکه در سال گذشته هم تعدادی از نمایندگی‌های تهران شرکت‌های خارجی به نام شرکت‌کننده خارجی در نمایشگاه حاضر بوده‌اند.

نوسانات نرخ ارز و نبود ارز در صرافی‌ها و ضرب‌الاجل 12مه ترامپ برای خروج احتمالی از توافق هسته‌ای دو عامل اصلی عدم‌استقبال خارجی‌ها از نمایشگاه نفت تهران است. اگر نمایشگاه بین‌المللی تهران را آیینه صنعت کشور ببینیم، تصویر خوبی از جذب سرمایه‌های خارجی در آن نمی‌بینیم. آقای زنگنه، از کجا می‌خواهید هدف برنامه توسعه کشور را برای جذب سرمایه 200میلیارد دلاری عملی کنید؟!

2- در گفت‌وگو با تعدای از شرکت‌کنندگان خارجی نمایشگاه، نکات مثبت و منفی جالبی را شنیدم. مثبتش اینکه مذاکره‌کنندگان قراردادهای نفتی ایران، به صرف اینکه کشور از نظر سیاسی تحت فشار است، حاضر نیستند زیر بار هر پیشنهادی بروند. دریافت این مضمون از فحوای سخنان طرف‌های خارجی غرورآمیز است. منفی‌اش اما اینکه، قراردادهای نفتی ایران در مقایسه با قراردادهای جدید نفتی عراق هنوز نتوانسته جذابیت‌های لازم را برای سرمایه‌گذاری خارجی‌ها به‌وجود آورد.

نمونه مثالش شرکتی اروپایی است که منافعی در ایالات متحده نداشته و مشکلی هم برای سرمایه‌گذاری صنعت نفت ایران ندارد اما به‌خاطر مشکلات قراردادی نتوانسته تاکنون قراردادش را امضا کند. ایران حتما نباید امتیازاتی غیرمتعارف به شریک‌های خارجی‌اش بدهد.

ازسوی دیگر نمی‌تواند هم در میان تنش باشد، هم همسایگانش سرمایه‌های بین المللی را جذب کنند و مرغش یک پا داشته باشد. هم وزیر نفت و هم شورای‌عالی امنیت ملی خوب است این موارد را پیگیری کنند. صنعت نفت به توسعه‌اش نرسد، شک نکنید چرخ اقتصاد و صنعت کشور درست نخواهد گشت و تبعاتش گریبان همه بخش‌ها را خواهد گرفت.

3- فاز دوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس تا چند روز دیگر توسط رئیس‌جمهور افتتاح می‌شود تا روزانه 12میلیون لیتر دیگر (مجموع دو فاز 24میلیون لیتر در روز) بنزین یورو 4تولید کند. این پالایشگاه می‌تواند نماد تدبیر درست در برابر فشار خارجی باشد. هر چند با بی‌تدبیری‌های بسیار، ساخت آن به درازا کشیده و بهره‌برداری از آن ‌سال‌ها تأخیر داشته است.

اگر ایران تحت شرایط سخت برود، با وجود پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس دیگر نیازی به واردات بنزین نخواهیم داشت. این پالایشگاه اما، اهمیت دیگری هم دارد. 360هزار بشکه میعانات گازی ایران قرار است در 3فاز ستاره خلیج‌فارس مصرف شود. یادمان نرود که در تحریم قبلی، میعانات گازی را روی کشتی‌ها انبار می‌کردیم، چون نه می‌توانستیم تولیدش را متوقف کنیم نه امکان فروشش را داشتیم. میعانات گازی با گاز بیرون می‌آید و اگر تولیدش متوقف شود، تولید گاز کشور دچار اختلال می‌شود. از شعارها که عبور کنیم، برای مواجهه با شرایط سخت، فکر کارشناسی و همت درست می‌خواهیم. اینها ابزارهای کارآمدی در مقابل بی‌عقلی ترامپ است.