اینها دیدگاه متخصصان و کارشناسان شهری است که می‌گویند شهردار تهران می‌تواند با تکیه بر همین دیدگاه، اداره پایتخت را دچار تحولی جدی کند. پس از پیروزی فهرست امید در تهران، انتظار شهروندان بر اداره بهتر شهر بود؛ دست‌کم متفاوت با آنچه در 14سال پیش از آن تجربه شد. با فعالیت محمدعلی نجفی به‌عنوان شهردار، رویکرد شفافیت در بودجه و اعلام قراردادهای بالای یک میلیارد تومان از یک سو و جلوگیری از فروش هولوگرام و تراکم رویکرد عمده شهرداری تهران به نحو روشنی تغییر را نشان داد.
حالا سیدمحمد علی افشانی با شعار «شهر زیست‌پذیر، شهروند مشارکت‌پذیر» به‌عنوان شهردار تهران انتخاب شده است. محمدمهدی معینی، معاون شهرسازی شهرداری تهران در روزگار شهرداری کرباسچی می‌گوید: «من فکر می‌کنم که شهرداری تهران باید زمینه مشارکت مردم را فراهم کند.
شهرداری نمی‌تواند به‌صورت وکالتی شهر را اداره کند و خود را برخاسته از رأی مردم بداند درحالی‌که از مردم برای اداره شهرشان نظرخواهی نکند. واقعیت این است که مردم هنوز هم نسبت به عملکرد شهرداری منتقد هستند. ما نمی‌توانیم انتظار معجزه داشته باشیم. اگر مردم را مشارکت ندهیم، مدیریت شهری نمی‌تواند موفق باشد. حال اینکه فرایند مشارکت چگونه باشد، جای سؤال است.
مشارکت مردم به این معناست که واقعیت‌های شهر را به مردم بگوییم. شهروندان باید بدانند که پولشان کجاها هزینه می‌شود و موافق هزینه‌‌کرد پولشان در کجاهای شهر هستند.» مشاور شهردار مشهد معتقد است: «ما باید به مردم بگوییم که شهر را چگونه و با چه مبلغی اداره می‌کنیم. ما باید تکلیفمان را با هزینه‌های اضافی که برعهده شهروندان است، روشن کنیم.
شهرداری تهران تعهد دارد نسبت به طرح‌های شهری که هزینه‌بر است و نیاز اولیه شهروندان را تأمین نمی‌کند، پاسخی درخور بدهد.» به اعتقاد این استاد دانشگاه «همانطور که دولت در مواجهه با تحریم تلاش می‌کند اطلاعات بیشتری در اختیار مردم قرار دهد، شهرداری هم باید در برابر مشکلاتی که پیش‌رویش است، مردم را آگاه کند.
واقعیت این است که شهرداری مثل شرکتی است که ورشکست شده است. یا ما باید به استقراض روی آوریم و آن‌را افزایش دهیم یا باید با تکیه بر شفافیت به شهروندان بگوییم که شهرداری قصد دارد تا خدمات را اولویت‌بندی کند. ما باید انتخاب را به‌عهده شهروندان بگذاریم.» معینی می‌گوید که «شهرداری باید تصمیم سختی بگیرد.
ما در سطح ملی نتوانستیم تصمیم سخت بگیریم، اما شهرداری چاره‌ای ندارد تا این تصمیم را بگیرد. منابع شهرداری محدود است و هزینه اداره پایتخت بسیار سنگین. بنابراین به‌نظر می‌رسد که شهرداری باید برای ارائه خدمات از مردم نظرسنجی کند و خدمات غیرضروری را حذف کند یا کاهش دهد و براساس اولویتی که شهروندان ارائه می‌کنند، خدمات ارائه کند.»
- تغییر نگرش کلی و مدیریت نرم
سولماز حسینیون، طراح شهری و متخصص تاب‌آوری به مدیریت نرم شهرداری تهران اشاره می‌کند. او می‌گوید: «اداره تهران نیازمد یک تغییر نگرش کلی و بنیادین است. اما شهرداری تهران می‌تواند با تکیه بر مدیریت نرم‌افزاری گام‌های سریع و تحولی جدی در شهر تهران ایجاد کند. در واقع شهرداری تهران باید 4راهکار فوری در دستور کار قرار دهد تا بتواند چهره تهران را به سرعت تغییر دهد.»
این استاد دانشگاه معتقد است: «کوچک‌سازی و چابک‌سازی شهرداری نخستین گام است که باعث کاهش هزینه می‌شود. می‌دانیم که درصد بالایی از درآمدهای شهرداری صرف هزینه‌های کارکنانش می‌شود و در عین حال هر پست سازمانی شهرداری 4نیرو در خود جای داده‌است. در گام بعدی شهرداری می‌بایست تمامی ماموریت‌های موازی را که در نهادها و سازمان متبوعش در جریان است، متوقف کند و در تعریف سازمانی به وظایف ذاتی خود برگردد.» حسینیون 2راهکار دیگر را اینگونه برمی‌شمرد: «سومین گام، تلاش برای افزایش مشارکت شهروندان در اداره شهر است.
به این منظور تفکیک زباله از مبدأ که سال‌هاست در حال اجراست و موفقیتی به‌دست نیاورده، باید با همکاری دولت و شورای شهر به‌صورت جدی به اجرا درآید و در گام چهارم نیز شهرداری باید در زمینه آموزش و فرهنگسازی حقوق شهروندی تلاش جدی و نویی را آغاز کند.» این متخصص شهری می‌گوید: «هنوز مردم از جایگاه واقعی خود به‌عنوان شهروند آگاهی کامل ندارند. از طرفی شهرداری هم در هیچ دوره‌ای خود را به‌عنوان متولی خدمات‌رسانی به آنان معرفی نکرده است.
اگر این جایگاه به‌درستی تبیین شود و شهرداری هم وظایف ذاتی خود را در اداره شهر اجرا کند و در اجرای طرح‌های کلان از مردم نظرخواهی کند، بی‌تردید مشارکت منفعلانه شهروندان به مشارکت فعالانه تبدیل می‌شود.» حسینیون در پایان می‌گوید: «یکپارچگی حمل‌ونقل عمومی و اتصال ایستگاه‌های مترو و اتوبوس و دوچرخه به یکدیگر که طی سال‌های گذشته به آن بی‌توجهی شده، حرکت مدیریت شهری به سمت مدیریت نرم است؛ چراکه این کار هزینه چندانی ندارد و از طرفی حمل‌ونقل یکپارچه شهری را شکل می‌دهد که باعث کاهش ترافیک و آلودگی هوا می‌شود.
البته نباید فراموش کنیم که شهرهای پیشرو در حال کاهش زمان رسیدن شهروندان به ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی به 3دقیقه هستند. طی سال‌های گذشته تهران به‌صورت شعاری به این سمت حرکت کرد و نتیجه آن ابترشدن حمل‌ونقل عمومی و ناکارآمدی آن است. شهرداری می‌تواند با مدیریت نرم و هزینه اندک تحولی جدی در شهر به‌وجود آورد.»
نظر شما