نه اینکه فکر کنید این حرف‌ها من‌درآوردی است ها، نه! این واقعیت را محققان تایید کرده‌اند. آنها قبلا هم به این نتیجه رسیده بودند که ورزش می‌تواند علائم افسردگی را بهبود ببخشد اما علت آن را نمی‌دانستند؛ برای همین در یک مطالعه جدید، از ابزاری به نام «ریزآرایه» برای ارزیابی تاثیر ورزش در تغییر فعالیت ژنتیکی در مغز موش‌ها استفاده کردند و دیدند درموش‌هایی که به اندازه یک هفته، تمرین چرخ گردان انجام داده‌اند، تاثیر ضدافسردگی نیرومندی مشاهده شد. بنابراین متوجه شدند که ورزش در موش‌ها، تولید یک ماده شیمیایی طبیعی مغز را - که خواص ضد افسردگی دارد - افزایش می‌دهد.
این یافته‌ها امیدوارمان می‌کند که به زودی روش‌های جدیدی در درمان افسردگی در انسان خواهیم داشت. ورزش اگر چه روش جدیدی نیست اما به وضوح آثار مستقیم و غیرمستقیمی مانند بهبود جریان خون یا افزایش فعالیت هورمونی بر مغز می‌گذارد. یوگا هم یکی از انواع ورزش‌هایی است که درباره تاثیرش دردرمان افسردگی، زیاد شنیده‌ایم. راجع به آن بخوانید.
یوگا یک برنامه جسمی و روحی است که تاریخ آن به حدود 5 هزار سال قبل در هندوستان برمی‌گردد. کلمه یوگا از «یوج» در زبان سانسکریت گرفته شده و به معنی پیوستن به هم، اتحاد و جفت‌شدن است. مدرکی وجود ندارد که نشان دهد چه کسی یوگا را ابداع کرده چون حتی پیش از اینکه انسان نوشتن بیاموزد، آن را انجام می‌داده. یوگا بر 5 اصل استوار است: تمرینات یوگا، تنفس، رژیم غذایی، ریلکس و آسودگی و تفکر مثبت و مدیتیشن. انواع مختلفی از یوگا وجود دارد که بر آسانا (حرکات بدنی) و پرانایاما (روش‌های تنفسی) تاکید می‌کند تا فرد را به اتحاد جسم، ذهن و روح برساند.
مطالعاتی که درباره فواید یوگا انجام شده کم نیستند؛ ما به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
یوگا لاغر می‌کند
سال گذشته تحقیقی در دانشگاه همپتون در یورک تاون منتشر شد که نشان می‌داد یوگا هم می‌تواند راه خوبی برای کم‌کردن وزن نوجوانان باشد. شاخص توده بدن (بی-ام-آی) دانش‌آموزانی که در جلسات یوگا شرکت کرده بودند، حدود 6درصد کمتر شده بود. این تمرینات به شکل تمرینات تنفسی همراه با حرکات بدنی بود که 3 تا 4 بار در هفته به مدت 40دقیقه انجام می‌شد. البته نقش کم‌خوری در این مقایسه در نظر گرفته نشده بود و لازم است در مطالعات بعدی مشخص شود اثر یوگا از طریق کاهش حجم معده است یا با اثر بر کارکرد مغز و احساس پری شکم و هورمون‌های مؤثر در متابولیسم عمل می‌کند؛ چون یوگا و تمرین‌های تنفسی آن با استفاده مداوم از عضلات شکم باعث سفت‌شدن این عضلات هم می‌شود.
برای فشارخونی‌ها
این ادعا که تمرینات یوگا و تکنیک‌های تنفسی آن می‌تواند فشارخون را کنترل کند، دروغ نیست. ثابت شده که تغییر روش زندگی و انجام تمرینات ورزشی منظم و مدیریت استرس می‌تواند فشارخون را کنترل کند اما نه در همه موارد. اگر چه در انجمن قلب آمریکا درمورد پیشگیری و درمان فشار خون چیزی درمورد یوگا نیامده اما شواهدی هست که نشان می‌دهد یوگا هم می‌تواند به این قضیه کمک کند. در یک مطالعه کوچک، پس از 3 هفته یوگای روزانه و درتحقیق دیگری پس از 11 هفته تمرین، فشارخون افراد کاهش پیداکرده بود. در مطالعه دیگری پس از 40 روز رژیم غذایی و تمرین یوگا، فشارخون سیستولی (ماکزیمم) از 142 به 126 میلی مترجیوه رسیده بود. البته این نتایج نباید باعث شود که با شروع یوگا، داروهای خود را قطع کنید. حتی کم‌کردن دارو هم باید زیر نظر پزشک شما صورت بگیرد.
یوگا، دوست قلب
تحقیقات در دانشگاه پزشکی ییل نشان داده کسانی که یوگا و مدیتیشن (حداقل 3بار در هفته) انجام می‌دادند، تعداد نبض و فشارخون کمتری داشته و مهم‌تر از همه خطر بیماری قلبی در آنها کمتر شده بود. عملکرد رگ‌های خونی درکسانی که 6 هفته دراین برنامه یوگا و مدیتیشن شرکت کرده بودند، تا 17 درصد بهتر شده بود. این عملکرد درواقع همان انقباض و انبساط رگ‌های خونی است که به جریان یافتن خون در آنها کمک می‌کند. این عملکرد ملاک خوبی برای «آترو اسکلروز» یا همان سخت‌شدن رگ‌هاست؛ چون رگ‌هایی که در آنها پلاک عروقی شکل گرفته و دچار این بیماری هستند، به سختی می‌توانند منقبض و منبسط شوند. جالب است بدانید این بهبودی در کسانی که بیمار قلبی بودند، نزدیک به
70 درصد بود (یعنی حتی بیشتر از افراد سالم).
علاوه بر این، استرس هم یکی از عوامل خطر برای بیماری قلب است که با یوگا و مدیتیشن می‌توان آن را کم کرد. پس یوگا از 2 جهت می‌تواند برای قلب مفید باشد. لازم است بدانید حتی مدت طولانی برای مشاهده تاثیر یوگا لازم ندارید. در بررسی‌ها این اثر پس از 6 هفته خودش را نشان داده (هرمرتبه یک ساعت و نیم و حداقل 3 بار در هفته). یکی از متخصصان کلینیک مایو در فلوریدا می‌گوید: «تحقیقات زیادی نشان داده که هرورزشی با عث بهبود عملکرد رگ‌ها می‌شود ودر یوگا هم اگرتمرکز همراه با حرکات و تمرینات بدنی باشد نوعی ورزش است».
یوگا برای زندگی بهتر
جالب است بدانید نتایجی که مردان از جلسه یوگا می‌گیرند خیلی با زنان فرق ندارد. چنین گزارش شده که حتی بعد از یک جلسه، تنش، خستگی و عصبانیت در مردان کاهش می‌یابد و زنان هم فواید خلقی مشابهی را گزارش کرده‌اند. این تنها تاثیری نیست که یوگا در سلامت روان شما دارد. گروهی از 135 زن و مرد 65 تا 85 ساله مدت 6 ماه درجلسات هاتا یوگا شرکت داده شدند. در پایان مطالعه، کیفیت زندگی و احساس خوب بودن آنها بیشتر شده و احساس خستگی کمتری می‌کردند. در ضمن تعادل (ایستادن روی یک پا) خود را بهتر حفظ کرده و هنگام خم‌شدن، انعطاف پذیری بیشتری داشتند.
باورکردن‌اش با خودته
بد نیست بدانید افراد مبتلا به نشانگان تونل مچ دست که 2 بار در هفته به مدت 8 هفته در جلسات یوگا شرکت کرده بودند، نسبت به کسانی که از مچ‌بند در این مدت استفاده کرده بودند، درد کمتری در مچ خود احساس می‌کردند. احتمالا این تاثیر به‌دلیل کششی است که یوگا در مفاصل ایجاد می‌کند. شواهد دیگری هم مبنی بر این است که یوگا علائم آسم و آلرژی را کاهش می‌دهد؛ به طوری که حتی نیاز مبتلایان را به دارو کم می‌کند. البته باز هم تاکید می‌کنیم که افراد صرفا به دلیل شرکت در جلسات یوگا نباید داروهای خود را کم یا قطع کنند مگر اینکه پزشکشان توصیه کند.
جالب است بدانید که حتی مطالعاتی - هرچند کوچک- انجام شده که یوگا را در کاهش علائم یائسگی - مانند گرگرفتگی و عرق شبانه و کمردرد - هم مؤثر می‌داند.
از هول حلیم نیفتی تو دیگ!
اگر تصمیم گرفته‌اید یوگا را شروع کنید، یادتان باشد قبل از ثبت نام حتما با پزشک خود مشورت کنید؛ به‌خصوص اگر مبتلا به بیماری‌هایی مثل پرفشاری خون، دیابت، مشکلات مفاصل و استخوان هستید. در این شرایط انجام بعضی از آساناها ممکن است برای شما ضرر داشته باشد. مثلا کسی که رتینوپاتی دیابتی داشته و رگ‌های شبکیه چشمش در اثر این بیماری آسیب دیده‌اند نباید حرکاتی که سر پایین‌تر از قلب قرار می‌گیرد را انجام دهد. اگر چه خیلی از مربیان یوگا در این مورد اطلاعاتی دارند اما هرچه باشد آنها پزشک شما نیستند و از شرایط بیماری شما اطلاعی ندارند.
