درمان ناهنجاری‌های مربوط به آسیب شبکیه از طریق سلول درمانی

به گزارش ایسنا، عاطفه عاطفی، مجری طرح با اشاره به آسیب‌های شبکیه، گفت: تخریب سلول‌های گیرنده نوری، بخصوص در آسیب‌های وارده به بخش عصبی شبکیه، موجب ناتوان کردن شبکیه و در نهایت نابینایی می‌شود؛ از این رو امروزه در درمان ناهنجاریی‌های مربوط به آسیب شبکیه، فناوری سلول‌های بنیادی و سلول درمانی برای جایگزین کردن سلول‌های از دست‌رفته بکار برده می‌شود.

وی با بیان اینکه در سلول درمانی و دستیابی به سلول‌های آسیب‌دیده، نیازمند نگهداری سلول‌های مورد نیاز نظیر پیش‌ساز عصبی شبکیه در شرایط آزمایشگاهی هستیم، افزود: نیل به این هدف نیازمند محیطی مناسب برای نگهداری سلول‌های پیش‌ساز عصبی شبکیه در شرایط in vitro (آزمایشگاهی) است. در این راستا می‌توان با استفاده از حامل بیانی حاوی گزارشگر، تحت کنترل توالی تنظیمی ژن اختصاصی این سلول‌ها، اقدام به مانیتور کردن آنها با حفظ ماهیت در شرایط آزمایشگاهی کرد که در این تحقیق به بررسی این موضوع پرداخته شده است.

عاطفی با اشاره به استفاده از روش کلونینگ ژن در این مطالعات ادامه داد: بر اساس این روش ابتدا باید اقدام به مشخص کردن توالی با پتانسیل تنظیمی شد که این توالی معمولا با طراحی پرایمر از روی ژنوم انسانی تکثیر می‌شود. سپس طراحی پرایمرها و تکثیر توالی در شرایط آزمایشگاهی، بخش تنظیمی تعیین شده طبق مطالعات بیوانفورماتیکی، در حامل بیانی بالادست گزارشگر قرار داده شد تا در نهایت بتوان سلول‌ها را مانیتور کرد.

وی خاطر نشان کرد: هرگاه بتوان اطمینان حاصل کرد که توالی پروموتر مربوط به ژن اختصاصی این سلول‌ها پتانسیل تنظیمی دارد، می‌توان به این نتیجه رسید که سلول هدف، سلول پیش‌ساز عصبی شبکیه است، بنابراین با قدرت دست‌یابی به این سلول‌ها و مانیتور آنها در شرایط آزمایشگاهی می‌توان مجموعه‌ای از این سلول‌ها را با حفظ ماهیت، نگهداری کرده و در درمان ناهنجاری‌های بخش عصبی شبکیه استفاده کرد.

مجری طرح افزود: بر اساس نتایج حاصل، ناحیه انتخابی در این تحقیق دارای پتانسیل تنظیمی برای فعال کردن گزارشگر بوده و علاوه بر آن با استفاده از لیپوفکتامین LTX، ترنسفکشن سلول‌های پیش‌ساز عصبی شبکیه، میسر شد.

وی تعریف محیطی مناسب برای نگهداری سلول‌های پیش‌ساز شبکیه در شرایط آزمایشگاهی و حفظ این سلول‌ها، مانیتور کردن خاصیت چند توانی آنها و اطمینان از حفظ ماهیت‌ این سلول‌ها را از دیگر فازهای تحقیقاتی این پژوهش عنوان کرد و یادآور شد: همچنین دست‌یابی به سلول‌های تشکیل‌دهنده بخش عصبی شبکیه نظیر سلول‌های گیرنده نوری، گانگلیون نیز هدف دیگر این تحقیق را در گام‌های بعدی تشکیل می‌دهد.

این تحقیق در قالب پایان‌نامه عاطفه عاطفی دانش‌آموخته رشته زیست سلولی-مولکولی واحد علوم و تحقیقات با عنوان «طراحی و ساخت حامل بیانی حاوی گزارشگر EGFP تحت پروموتر RAX و بررسی بیان آن در سلول‌های پیش‌ساز عصبی شبکیه» به راهنمایی دکتر محمدحسین نصراصفهانی و دکتر شیوا ایرانی در واحد علوم و تحقیقات دفاع شده است.