ماجراهای حاکم ۶ ساله تهران

کامران میرزا نایب‌السلطنه پسر سوم ناصرالدین شاه بود. او سخت مورد علاقه پدرش بود اما به دلیل اینکه مادرش دختر معمارباشی دربار بود و اصل و نسب قاجاری نداشت به ولیعهدی نرسید. از آنجا که ناصرالدین شاه میل داشت علاقه‌اش را به کامران میرزا نشان دهد او را در 6 سالگی با پیشکاری پاشاخان به‌عنوان حاکم تهران منصوب کرد.

سال 1246 سلطان صاحبقران به این نورچشمی لقب نایب‌السلطنه داد و سال 1265 عنوان امیرکبیر را که در آن زمان بالاترین مقام نظامی و درباری بود دریافت کرد. اما این لقب در پس پرده داستان‌هایی برای خود داشت. بعد از کشته شدن امیرکبیر در حمام فین، محبوبیت او دوچندان شد. جماعت انگار تازه خبردار شده بودند که مملکت چه گوهر کاردانی را از دست داده است و در همه محافل نام او به گوش می‌رسید. کامران میرزا از همان سنین کودکی دچار این توهم شد که وجودش ادامه وجود امیرکبیر است و او هم نزد مردم چنین محبوبیتی پیدا خواهد کرد.

کار به آنجا رسید که در عمارتش کسی جرئت نداشت او را کامران میرزا بنامد. او در جوانی از شاه درخواست لقب امیرکبیر را کرد و قبله عالم با سخاوت تمام این لقب را به او عطا کرد. چاپلوسان و چاکر صفت‌تان دربار برای اعطای این لقب، مهمانی بزرگی‌ترتیب دادند و دستور داده شد بلندترین خیابان تهران به لقب تازه کامران میرزا مزین شود.

خیابان امیریه یا همان ولی‌عصر(عج) امروز از همان دوران هم اهمیت زیادی داشت و بسیاری از باغ‌ها و عمارت‌های شاهزادگان و بزرگان دربار در مسیر آن قرار گرفته بود. این خیابان از چهارراه سپه یا چهارراه ولی‌عصر(عج) فعلی آغاز می‌شد و تا میدان راه‌آهن امتداد پیدا می‌کرد.

• شاهزاده کتابخوان دربار

کامران میرزا علاقه زیادی به کتاب داشت. همین علاقه باعث شد با وجود رسیدن به مقام وزارت جنگ سرش مدام به یادگیری زبان‌های مختلف گرم باشد. روایت است که به خواست او ژول ریشار، معلم زبان فرانسه دارالفنون به دربار شاهی می‌آمد و این زبان را به او تعلیم می‌داد. کامران میرزا به عربی نیز مسلط بود و به واسطه ارتباط داشتن با افسران اتریشی که آن زمان در دربار رفت‌وآمد داشتند زبان آلمانی را نیز فرا گرفته بود. همین دلمشغولی‌ها سبب بی‌خبری او از اطراف و رفته رفته از قدرت و نفوذ او در دربار کاسته شد.

• غضب مأموران کامران میرزا جان شاه را گرفت

کامران میرزا به جز حکومت برتهران والی و حاکم مازندران و گیلان هم شد. اطرافیان او با رعایا برخوردی غضب‌آلود داشتند و آوازه ستم‌هایی که به مردم روا می‌داشتند همه جا را برداشته بود. این جور و ستم در نهایت منجر به قتل ناصرالدین شاه شد. میرزا رضا کرمانی در اعترافات خود گفته بود دلیل قتل شاه ظلم و ستم مأموران کامران میرزا به او بوده است. پس از قتل ناصرالدین شاه قدرت کامران میرزا محدودتر شد.

او در 72 سالگی بر اثر بیماری موروثی نقرس در خاندان قاجار درگذشت. خانه و باغ و عمارت کامران میرزا در شمال تهران واقع بود که اکنون آن محدوده نام کامرانیه به خود گرفته است. کامران میرزا از همسران متعددش 9 دختر و 10 پسر داشت. برخی از نوادگان او اکنون در تهران زندگی می‌کنند و نام خانوادگی کامرانی دارند.