مسئولان وزارت صنعت و شرکت دخانیات از هرگونه اطلاع‌رسانی در این زمینه خودداری می‌کنند.به گزارش همشهری، تب افزایش قیمت در بازار اقلام خوراکی و محصولات صنعتی در حالی بالا گرفته که بسیاری از این اقلام با نرخ ارز دولتی وارد یا با یدک کشیدن عنوان تولید داخل در ایران بسته‌بندی و عرضه می‌شوند.
سیگار و مواد دخانی ازجمله اقلام کالاهایی است که از ماه‌های پایانی سال گذشته با افزایش حقوق ورودی و سود بازرگانی براساس مصوبات قانون بودجه، سیر صعودی قیمت‌ها را تجربه کرده است. اما افزایش قیمت ناشی از مصوبات قانونی دولت مجلس و در مقایسه با رشد بیش از 130درصدی انواع مواد دخانی در 2ماه نخست امسال، چندان مشهود نبوده است.
گرانی و گرانفروشی سیگار و دخانیات در شرایطی با آثار زیانبار مصرف این اقلام توجیه می‌شود که در سال‌های اخیر متولیان تولید و عرضه مواد دخانی از رشد تولید داخل و رسیدن به مرز خودکفایی برای تأمین نیاز بازار مصرف به این اقلام خبر داده‌اند.
با وجود این در شرایطی که رویکرد دولت برای تک‌نرخی شدن ارز و قاچاق و غیرقانونی خواندن دلار چندنرخی در بازار، زمینه کاهش نسبی عرضه و رشد قیمت سیگار و مواد دخانی قاچاق را فراهم کرده بود، محصولات تولید داخل (بسته‌بندی با نصب برچسب و درج قیمت) نیز به رقابت با اقلام وارداتی قاچاق پرداخته‌اند.
این شرایط موجب شده تا بازار سیگار و دخانیات به‌رغم تاسیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات زیرنظر وزارت صنعت، معدن و تجارت، به حال خود رها شود؛ به‌نحوی که برخی عمده‌فروشان و توزیع‌کنندگان خرد مواد دخانی از شکل‌گیری مافیای واردات و عرضه سیگار، فارغ از هرگونه نظارت اینگونه مراکز نظارتی خبر می‌دهند.
- عرضه قطره‌چکانی، رمز گرانفروشی
گزارش میدانی همشهری از مراکز خرده‌فروشی سطح شهر تهران و عمده‌فروشان سیگار در بازار مولوی، از کاهش شدید عرضه برخی انواع سیگار برندهای مشهور در بازار برای سودجویی بیشتر دلال‌ها و گرانفروشی این اقلام حکایت دارد؛ به‌نحوی که برخی عرضه‌کنندگان سیگار و دخانیات در وهله نخست از نبود این اقلام خبر داده‌اند، اما در ادامه سیگار و محصولات دخانی را به نرخ دلخواه و فارغ از هرگونه نظارت دستگاه‌های نظارتی به مشتریان عرضه می‌کنند.
این شرایط موجب شده که قیمت انواع سیگار تولید داخل(بسته‌بندی، نصب برچسب سلامت و درج قیمت) در سطح خرده‌فروشی به‌طور هفتگی و حتی روزانه افزایش یابد و حتی برخی خرده‌فروشان و عمده‌فروشان سیگار در ایام تعطیل نیز افزایش قیمت تازه‌ای را بر محصولات دخانی اعمال می‌کنند.
با این شرایط نرخ انواع سیگار که تولید داخل را یدک می‌کشد نیز همپای انواع سیگار قاچاق در بازار افزایش یافته و مسئولان دستگاه‌های نظارتی سیاست سکوت در قبال گرانفروشی این اقلام را اتخاذ کرده‌اند. با این شرایط قیمت هر باکس 10تایی برخی انواع سیگار برندهای خارجی یا تولید داخل در بازار مصرف از ابتدای امسال تا‌کنون 100تا 140درصد افزایش یافته است.
برخی آمارها از مصرف سالانه 55میلیارد نخ سیگار در کشور و گردش مالی 10هزار میلیارد تومانی این کالا خبر می‌دهند که 90درصد سهم بازار آن در اختیار برندهای خارجی است. با توجه به این ارقام به‌راحتی می‌توان به سودهای بادآورده چندین میلیارد تومانی مافیای واردات و عرضه سیگار به‌دلیل رشد دلالی و گرانفروشی انواع سیگار تولید داخل و وارداتی در بازار مصرف پی برد.
به گفته خرده‌فروشان، بنکداران سیگار ابتدا از نبود انواع سیگار برندهای مشهور در بازار خبر می‌دهند و تأکید می‌کنند اقلام دخانی مورد نیاز آنها را از آخرین باقیمانده‌های انبار خود تأمین کرده‌اند و در انتظار ثبات قیمت‌ها در بازار دخانیات برای خرید و دپوی انواع سیگار و مواد دخانی هستند، اما با گذشت چند روز این اقلام را با قیمت‌های تازه به خرده‌فروشان عرضه می‌کنند.
وضع خرده‌فروشی سیگار و دخانیات نیز به‌مراتب بدتر از عاملان پخش و عمده‌فروشان بازار است و فروشندگان این اقلام فارغ از هر نظارتی، سیگار و سایر اقلام دخانی را با قیمت‌های دلخواه به مشتریان عرضه می‌کنند.
- بازار سیگار گیج ومنگ است
یک عمده فروش سیگار در بازار مولوی با اشاره به کاهش عرضه سیگار، به همشهری گفت: هیچ‌کس سیگار را به غریبه نمی‌فروشد و عمده‌فروشان به‌دلیل نوسان قیمت‌ها تنها مواد دخانی را به مشتریان خود عرضه می‌کنند. حسین زیارت، نابسامانی بازار سیگار را ناشی از نوسان نرخ ارز و تغییر ساعتی قیمت‌ها دانست و افزود:
عمده‌فروشان نیز قادر به تأمین سیگار نیستند. قبلا مباحثی در زمینه تأمین ارز 4هزار و 800تومانی برای واردات توتون شده که ظاهرا محقق نشده یا اگر هم محقق شده فعلا سیگار به نرخ ارز آزاد در بازار عرضه می‌شود.
او با ابراز تعجب از افزایش قیمت برخی سیگارهای تولید داخل مانند بهمن گفت: نمی‌دانم چرا این سیگار گران شده برخی که در انبار داشته‌اند سود کرده‌اند و ما که نداشتیم ضرر کرده‌ایم و اکنون قیمت باکس بهمن کوچک به 100هزار تومان افزایش یافته است. زیارت با بیان اینکه دخانیات و عرضه‌کنندگان عمده سیگار از عرضه سیگار به خرده‌فروشان خودداری می‌کنند، افزود: بازار هیچ حساب و کتابی ندارد و قیمت‌ها مداوم و به‌طور روزانه تغییر می‌کند که این امر موجب شده تا عرضه سیگار در بازار با مشکل مواجه شود.
- گرانی غیرموجه سیگار تولید داخل
شاید بتوان افزایش قیمت سیگار قاچاق در بازار مصرف را با توجه به کمبود و نوسان شدید نرخ ارز توجیه کرد، اما افزایش 130درصدی قیمت برخی انواع سیگار داخلی یا تولید مشترک در بازار مصرف به معادله‌ای چندمجهولی تبدیل شده است؛ به‌عنوان مثال سیگار بهمن ازجمله اقلامی است که مسئولان شرکت دخانیات افتخار تولید داخل‌بودن آن در چند سال گذشته را یدک کشیده‌اند،
اما مرور قیمت خرده‌فروشی هر پاکت و هر باکس 25عددی این نوع سیگار در بازار مصرف حاکی از ابهام در علل افزایش قیمت این نوع سیگار است؛ به‌نحوی که اکنون قیمت هر پاکت سیگار بهمن کوچک از 2هزار و 800 به 4هزار تومان افزایش یافته و خرده فروشان سطح شهر هر باکس 25عددی این سیگار را به قیمت 100هزار تومان به مصرف‌کنندگان عرضه می‌کنند.
همچنین قیمت سیگار اسی نقره‌ای و مشکی قاچاق و با برچسب داخلی در سطح خرده‌فروشی یکسان شده و هر باکس 10عددی این نوع سیگار به نرخ 63تا 65هزار تومان و هر پاکت 6هزار و 500تومان به مشتریان عرضه می‌شود. از سوی دیگر برخی انواع دیگر سیگار مثلا تولید داخل مانند کنت، وینستون، مونتانا و...
که حتی قیمت مصرف‌کننده روی بسته‌بندی این برندها نصب شده، با نرخ‌های به‌مراتب بیش از قیمت درج شده روی بسته‌بندی به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود. همچنین قیمت خرده‌فروشی هر باکس 10تایی انواع سیگار عکس‌دار مونتانا مشکی 23هزار، مونتانا معمولی 28هزار، کنت پاور بلوبری 55هزار تومان، وینستون قرمز 96هزار تومان، دانهیل 80هزار تومان، مالبرو باریک سرمه‌ای 145هزار تومان، کنت باریک 75هزار تومان، اسی نقره‌ای 63هزار تومان، اسی مشکی 65هزار تومان، موند آبی با برچسب 25هزار تومان، مالبرو لایت 78هزار تومان، جی وان 50هزار تومان و وینستون لایت 76هزار تومان است.
این در حالی است که در چارچوب قانون بودجه سال 97، نمایندگان مجلس در موافقت با افزایش مالیات برخرده فروشی سیگار، دغدغه‌های تولیدکنندگان داخلی را مبنی بر اینکه با افزایش مالیات تولید داخل برندهای سیگار مختل نشود مدنظر قرار دادند و در مورد سیگار تولید داخل کمترین مالیات بر خرده‌فروشی یعنی 7درصد را لحاظ کردند، اما برای سیگار برندهای تولید مشترک و وارداتی تا 60درصد مالیات بر خرده‌فروشی مصوب شد.
- رها شدن بازار دخانیات
مدیرعامل پیشین شرکت دخانیات در گفت‌وگو با همشهری افزایش بی‌رویه قیمت سیگار و مواد دخانی در چند‌ماه اخیر را غیرقابل توجیه و ناشی از ناکارآمدی نظام توزیع سنتی متشکل از عاملیت‌های مجاز فروش و سیستم توزیع مویرگی و خرده‌فروشی در سطح بازار و نبود نظارت بر عرضه این محصولات قلمداد کرد و گفت: در نظام عمده‌فروشی و واسطه‌گری سیگار ممکن است هر اتفاقی در بازار مصرف بیفتد. مصیب محمدیان شمالی، افزود:
اکنون 60 برند سیگار در بازار ایران فعال هستند، اما تعداد محصولات عرضه‌شده توسط این برندها به‌مراتب بیش از تعداد این برندهاست که از این تعداد یک‌سوم یعنی 23تا24برند سیگار داخلی است. او مجموع ارزش بازار دخانیات کشور را 12هزار میلیارد تومان دانست و افزود:
از این میزان کمتر از 7درصد در اختیار برندهای داخلی و 94درصد به شرکت‌های خارجی متعلق است و به‌دلیل عمق بالای برندهای خارجی، محصولات این شرکت‌ها با هر قیمتی عرضه می‌شوند و متأسفانه مصرف‌کنندگان نیز از این محصولات استقبال می‌کنند. محمدیان شمالی تأکید کرد: براساس مقررات جاری، سیگار مشمول قیمت‌‌گذاری نبوده و قیمت آن براساس نظام عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، اما تنظیم بازار دخانیات بر عهده مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور زیر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
- کسی پاسخگو نیست
به‌رغم پیگیری‌های مکرر خبرنگار همشهری از وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت دخانیات برای پاسخگویی مسئولان در مورد علل رشد 130درصدی قیمت سیگار در بازار، مسئولان از هرگونه اعلام نظر در این زمینه خودداری‌کردند؛ به‌نحوی که عطاءالله معروف‌خانی، رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور به‌رغم توصیه‌های چندین‌باره مسئولان روابط عمومی وزارت صنعت و تماس‌های مکرر خبرنگار همشهری، پاسخگویی در این زمینه را به زمان دیگری موکول و اعلام کرد: «فعلا در مورد قیمت سیگار در بازار اظهارنظر نمی‌کنم و هر زمان که شرایط مساعد شد به شما اطلاع خواهم داد.
نظر شما