آنقدر دشوار که وزارت بهداشت استفاده از ماسک را به تهرانی‌ها توصیه کرد و البته این را هم گفت که نگران انتقال ویروس و بیماری نباشید، سفیدبالک‌ها یا همان مگس‌های سفید ناقل بیماری نیستند. همان سال موضوع از کجا آمدن سفیدبالک و دلیل دیده‌شدنش در تهران گزینه‌های بسیاری را مطرح کرد؛ باغ‌های مرکبات، مزارع خشک شده پنبه در اطراف تهران و...
ازجمله اینها بود اما در نهایت با گذشت یکی، دو سال از نخستین حضور سفیدبالک‌ها، درختان توت، میزبان اصلی این حشرات ریز برفی اعلام شدند. توت گونه‌ای فراوان در فضای سبز شهر تهران است. پاییز93 مگس سفیدبا سرمای هوا رفت، اما دوباره و سه‌باره و چندباره با آغاز گرمای تابستان به تهران سلام کرد. امسال از نیمه‌های مرداد‌ماه اگر سفیدبالک دوباره به تهران بیاید، پنجمین سالش را آغاز کرده است و درختان توت 15ساله می‌شوند.
- در انتظار نیمه مرداد و حضور دوباره سفیدبالک‌ها
ساکنان بعضی مناطق بیشتر از انبوه سفیدبالک‌ها گله داشتند. گستردگی این حشرات در تمامی مناطق یکسان نبوده و نیست. حتی رانندگان تاکسی‌های زردرنگ هم در همان سال اعلام کردند که بدنه تاکسی‌هایشان میزبان سفیدبالک‌ها شده و این، گاهی کار را برای آنها سخت می‌کند. علاقه این حشره به رنگ زرد، راهکار نصب نوارهای پهن چسبناک زردرنگ به تنه درختان را در میان دیگر راه‌های رفته قرار داد.
اقدامات دیگری با همکاری مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور برای کاهش و مقابله با این آفت تاکنون به اجرا درآمده، که از آن جمله می‌توان به آب‌شویی، روغن‌پاشی زمستانه و جمع‌آوری برگ‌های خزان‌کرده توت اشاره کرد. متخصصان معتقدند ریشه‌کن کردن این حشره از شهر تهران در مدت زمانی کوتاه، ممکن نیست.
علی محمد مختاری، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران هم سال95 اعلام کرد که سفیدبالک در یک سال اخیر کاهش جمعیت داشته است. او در گفت‌وگوی اخیر خود با همشهری هم بر سیر نزولی این حشره تأکید کرد و گفت: «در سال‌جاری و تا این زمان، گزارشی از افزایش جمعیت آفت نداشته‌ایم.» البته باید این نکته را هم مورد توجه قرار داد که از نیمه مرداد به بعد باید منتظر سفیدبالک بود و طی این چند سال تا قبل از آن، گزارشی از حضور این حشره اعلام نشده است.
- توت ژاپنی تهران، کارت دعوت سفیدبالک
بعد از بررسی‌های متخصصان، درخت توت به‌عنوان میزبان اصلی سفیدبالک در تهران معرفی شد. توت ازجمله درختان قدیمی تهران است و در مناطقی همچون کن، درختان این میوه به وفور یافت می‌شود. اما گونه کاشته شده در تهران که به گفته مختاری از 15سال پیش و پس از انجام تحقیقات لازم، کاشت آن آغاز شد، داستان دیگری دارد. عزیزالله جعفری، گیاه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه به همشهری می‌گوید:
توت کاشته شده در تهران، گونه‌ای ژاپنی است که کشور ژاپن برای پرورش کرم ابریشم، نوع اصلاح شده آن را پرورش داد. میوه‌اش کمتر و برگ‌های آن بزرگ‌تر است.
مصرف آب در درخت توت، متوسط رو به بالاست و با وضعیت موجود آب باید گونه‌های دیگری جایگزین شود. به گفته جعفری، داغداغان، انواع بادام، صنوبر، پسته وحشی و درخت بسیار صبور بلوط که در بخش‌هایی از تهران به خوبی جواب می‌دهد، از گونه‌های مناسب برای پایتخت نیمه کویری است.
هزینه نگهداری از این گونه‌ها نیز کم است و مراقبت چندانی لازم ندارند. «شاید جنبه زیباشناختی این گونه‌ها در مقایسه با گونه‌های فعلی کمتر باشد اما سازگاری با اقلیم تهران موضوع بسیار مهمی است.» جعفری همچنین می‌گوید: کاشت گونه‌های خاص در سطحی وسیع، مانند ارسال کارت دعوت برای آفت‌هایی است که به‌تازگی شیوع پیدا کرده‌اند اما کشت تلفیقی می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند.
هرچند کاشت درخت توت و دیگر گونه‌های پهن برگ که مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران، آنها را کمک بزرگی به تلطیف‌کردن هوای آلوده شهر می‌داند در این سال‌ها افزایش یافته اما جعفری می‌گوید: «با وجود کمکی که این گونه‌ها به پاکسازی هوا و تولید اکسیژن کرده و به‌دلیل برگ بزرگ و پهن‌شان سایه اندازی خوبی دارند، آب بیشتری هم مصرف می‌کنند که با شرایط تهران و کشور سازگار نیست.»
این استاد دانشگاه تأکید می‌کند که با توجه به وضعیت آب، اجرای طرح جامع گونه‌های گیاهی سازگار با اقلیم تهران ضرورت دارد. در صورت کاشت گونه‌های بومی کشور، حشرات کنترل‌کننده بومی و راه‌های طبیعی مقابله با آفات آنها نیز وجود دارد و در صورت بروز آفات، کنترل آنها کار بسیار راحت‌تری است.
نظر شما