رئیس دیوان بین المللی دادگستری لاهه طی نامه‌ای رسمی خطاب به وزیر خارجه آمریکا، ضمن اعلام زمان رسیدگی به شکایت دولت ایران درخصوص بازگشت یکجانبه تحریم‌های دولت آمریکا، تاکید کرد: از هرگونه اقدام جدید، اجتناب کنید و شرایط را تغییر ندهید.
رئیس مرکز حقوقی بین‌المللی ریاست‌جمهوری اعلام کرد که به‌دنبال شکایت دولت جمهوری اسلامی ایران علیه دولت آمریکا، رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری طی نامه‌ای رسمی خطاب به پمپیو وزیر خارجه آمریکا، به دولت آن کشور هشدار داد که طوری رفتار کند که آثار تصمیمات آتی دیوان در مورد درخواست‌های ایران را خدشه‌دار نکند.
دکتر محسن محبی افزود: موضوع دادخواست ایران این است که اقدام آمریکا در برگرداندن تحریم‌های یکجانبه برخلاف تعهدات بین‌المللی آمریکا در عهدنامه سال ۱۳۳۴ است. به‌موجب این عهدنامه آمریکا متعهد شده بود با اتباع ایرانی رفتار منصفانه داشته باشد و مانع از مراودات پولی و بانکی نشود.
وی ادامه داد: دولت جمهوری اسلامی ایران به علت فوریت امر و آثار سوء ناشی از برگرداندن تحریم‌های یکجانبه آمریکا به‌ویژه در حوزه سلامت، درمان و دارو و همچنین امنیت هوایی، همزمان با طرح دعوی رسمی از دیوان خواسته بود که دیوان تا زمانی که در مرحله رسیدگی و صدور رأی در دعوای اصلی قرار دارد، به‌عنوان یک امر فوری و طی دستور جداگانه‌ای برگرداندن تحریم‌ها را ممنوع سازد و از دولت آمریکا بخواهد که این اقدامات را متوقف کند.
رئیس مرکز حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری ادامه داد: رئیس دیوان با توجه به اهمیت و فوریت امر با استفاده از ماده ۷۴ (۴) قواعد دیوان بین المللی دادگستری عصر سه‌شنبه طی نامه‌ای رسمی خطاب به وزیر خارجه آمریکا، به دولت آمریکا هشدار داد از هرگونه اقدام جدید در این زمینه اجتناب کند، و توجه دولت آمریکا را به این ضرورت جلب می‌کند که باید در زمینه مورد دعوا (بازگشت تحریم‌ها) طوری عمل نماید که آرای آتی دیوان که بعد از جلسه ۲۷ آگوست (5شهریور) صادر خواهد کرد، بلا اثر نشود.
به گفته کارشناسان، این دستور، نظیر حکم موقت به توقف هرگونه اقدام متصرفانه در پرونده‌های مالی است و نشان‌دهنده حساسیت و اهمیت موضوع شکایت ایران برای دیوان بین‌المللی دادگستری است.
بر اساس عهدنامه مودت بین ایران و آمریکا که در سال ۱۳۳۴ منعقد شد، حقوق اتباع و شرکت‌های ایرانی و آمریکایی در خاک یکدیگر مورد حمایت حقوقی است.بر اساس بند ۲ از ماده ۲۱ عهدنامه مودت هر اختلافی میان ایران و آمریکا در مورد تفسیر یا اجرای این عهدنامه که از طریق دیپلماتیک میان ایران و آمریکا قابل حل نباشد باید به دیوان بین المللی دادگستری لاهه ارجاع شود.
بنابراین هر دو طرف صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری را به‌رسمیت شناخته‌اند.عهدنامه مودت میان ایران و آمریکا در سال ١٣٣٤ یعنی ١٥ آگوست ١٩٥٥ تصویب و در سال ١٩٥٧ اجرایی شده و همچنان هم قابل استناد است.
طبق عهدنامه مودت ایران و آمریکا متعهد شده‌اند در صورت بروز اختلاف اول از راه سازش و اگر نشد از طریق دیوان بین‌المللی دادگستری اقدام به حل مشکل کنند؛ بنابراین برخلاف اینکه مخالفان طرح شکایت ایران به دیوان بین‌المللی را به دلیل عدم حضور آمریکا و پذیرش آن بی‌تأثیر می‌دانند، طبق این عهدنامه که هنوز نقض نشده است، دولت آمریکا مجبور به حضور و پذیرش نظر دیوان بین‌المللی خواهد بود.
عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین ایران و آمریکا؛ متشکل از یک مقدمه و23ماده؛ ۲۳مرداد ماه ۱۳۳۴، به امضای طرفین رسید.هدف از آن تحکیم روابط دوستی دوطرف از جمله حق سفر آزادانه، زندگی و به کار انداختن سرمایه و روابط نزدیک‌تر اقتصادی بود.
با اینکه نزدیک به چهار دهه است ایران و آمریکا، قطع رابطه کرده‌اند، ولی این قرارداد در مجامع بین‌المللی به قوت خود باقی است و از سوی طرفین مورد استناد قرار می‌گیرد.
نظر شما