معصومه ابتکار با بیان این‌که یکی از علل عمده شیوع آسم، ذرات گوگرد موجود در گازوئیل است که این ذرات می‌تواند به راحتی وارد ریه شده و این بیماری را تشدید کند، نسبت به بی‌توجهی به حل مشکل آلودگی هوای تهران هشدار داد.
با این‌حال، متخصصان ریه با تاکید بر رشد 5 تا 10 درصدی بیماری آسم در کشور، اگرچه در مورد افزایش این بیماری و کاهش سن ابتلا به آسم در تهران اتفاق نظر ندارند، اما تاکید می‌کنند بی‌توجهی به آلودگی هوای تهران، در سال‌های آینده تاثیر خود را نمایان خواهد ساخت.
دکتر مصطفی قانعی، فوق تخصص ریه و معاون پژوهشی دانشکده علوم پزشکی بقیه‌الله، با تایید این افزایش شیوع و با تاکید بر این که تهران نیز مانند دیگر کلان‌شهر‌ها با این بیماری دست به گریبان است، به همشهری می‌گوید: استنادات و پژوهش‌هایی که در کشورهای پیشرفته در حال انتشار هستند، نشان می‌دهند که به موازات صنعتی شدن و استفاده از افزودنی‌ها در مواد غذایی، همچنین به‌کار بردن انواع آلاینده‌ها در خانه، بیماری آسم در حال افزایش است.
وی با اشاره به این که این وضعیت در کلان شهری مثل تهران هم دیده میشود، ادامه می‌دهد: انواع آلاینده‌های خانگی، روی آوردن به غذاهای دارای افزودنی و فست‌فودها و ... شانس آسم را افزایش می‌دهند، یعنی به طور کلی هر وقت آلاینده‌های محیطی افزایش پیدا کنند، آسم نیز افزایش پیدا می‌کند.
به گفته دکتر قانعی در حال حاضر بیشترین علت مراجعه مردم به متخصصان ریه در صورتی که اعتیاد به سیگار نداشته باشند، بیماری آسم است. وی می‌افزاید: این بیماری عمدتا در کودکی آغاز میشود و علائم خود را به صورت تنگی نفس، آلرژی و سرفه‌های مکرر نشان می‌دهد، اما به موازات افزایش سن و ارتقاء سیستم ایمنی، شیوع آسم در بزرگسالی کاهش می‌یابد.
دکتر قانعی با اشاره به این که مراجعه این افراد بیشتر متعاقب استنشاق هوای سرد، آلاینده‌ها و داشتن استرس است، در ادامه می‌گوید: البته در بسیاری از آن‌ها زمینه بیماری از دوران کودکی وجود داشته است.
آلاینده‌های مغفول مانده
به عقیده متخصصان ریه از ویژگی‌های بیماری آسم این است که یک بیماری نجیب است و اگر تحت کنترل قرار گیرد بهبود می‌یابد.
دکتر قانعی با اشاره به این که علاوه بر آسم کودکان، آسم طبقه‌بندی‌های مختلف دارد، توضیح می‌دهد: فرد در تماس با آلاینده‌های شغلی نیز مبتلا به این بیماری میشود که البته طیف این بیماری بسیار وسیع است و هرچه بیشتر شاهد صنعتی شدن باشیم آسم شغلی بیشتر بروز می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: دسته دیگری از بیماران علائمی شبیه آسم دارند و با خس‌خس سینه، تنگی نفس و سرفه به پزشک مراجعه می‌کنند، این بیماران نیز متعاقب استنشاق آلاینده‌ها و گاز‌های سمی مراجعه می‌کنند. مثل خانم‌های خانه‌دار که جوهر نمک و وایتکس را مخلوط می‌کنند و گاز ناشی از آن که حاوی کلر است را تنفس می‌کنند، در این حالت مجاری ریه دچار اختلال می‌شوند که درمان این علائم شبه‌آسم از درمان خود آسم البته سخت‌تر است.
وی با اشاره به این که دی‌اکسید گوگرد ناشی از وسایل نقلیه سنگین که از گازوئیل استفاده می‌کنند هم وارد ریه شده و منجر به ورم کردن مجاری ریه میشود، می‌گوید: فرد در این حالت باز هم علائم شبه آسم دارد که درمانش هم دشوارتر خواهد بود هر چه این آلاینده‌ها بیشتر بوده و غلظت آن‌ها افزایش یابند، بیماری نیز در فرد شدید‌تر خواهد شد.
دکتر قانعی در ادامه به راه‌های درمانی انواع آسم‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: متأسفانه آسم شغلی در کشورمان مغفول واقع شده که نیازمند توجه جدی و بیشتر دست‌اندرکاران بهداشتی است.
وی با بیان این که نسبت به اهمیت شیوع و بیماری‌زایی، مرگ و میر و خسارت‌های اقتصادی این بیماری توجه کافی نشده است، می‌افزاید: آموزش به کارگران کارخانه‌ها در استفاده از ماسک، تهویه درست هوای محیط کار، معاینات ادواری و... ضرورتی انکارناپذیر است.
در حال حاضر برآورد کارشناسان از آسم کودکان در تهران بالای 30 درصد است یعنی از هر 3 کودک یک نفر علایم آسم را نشان می‌دهد که این آمار در کلان شهرها به خصوص در فصولی که ما آلودگی هوا را بیشتر داریم مانند فصل پاییز و تابستان که میزان گاز ازن افزایش پیدا می‌کند و در بهار به علت پدیده گرده‌افشانی افزایش می‌یابد.
دکتر قانعی در این رابطه می‌گوید: در آسم کودکان بیماری باید تنها تحت کنترل قرار گیرد و در مواردی هم که فرد زمینه ابتلا به این بیماری را دارد، باید از خوردن خوراکی‌های صنعتی و آلاینده‌های خانگی پرهیز کند.
باید مطالعه کنیم
اما در این میان دکتر روزبه نقشین، فوق تخصص ریه، دبیر انجمن علمی متخصصان ریه ایران و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با تایید نکردن افزایش شیوع این بیماری در تهران و با تاکید بر این که آلاینده‌ها منجر به ایجاد بیماری آسم نمی‌شوند، به همشهری می‌گوید: این که بگوییم آلاینده‌های موجود در شهر تهران منجر به افزایش شیوع بیماری آسم شده‌اند، اصلا درست نیست چون هنوز تحقیقی در این رابطه انجام نشده است.
وی با بیان این که انواع آلاینده‌های شهری به هیچ وجه نقشی در ایجاد بیماری آسم ندارند، ادامه می‌دهد: ولی در بیمارانی که مبتلا به آسم هستند، این آلاینده‌ها علائم بیماری را تشدید می‌کنند.
به گفته وی، در حال حاضر در تهران رقم دقیقی که نشان‌دهنده افزایش بیماری آسم باشد نداریم ولی به طور کلی طی چند دهه گذشته در تمام کلان‌شهرهای دنیا بیش از حد شدن ذرات معلق آسم را بیشتر کرده است و علاوه بر آن این بیماری نسبت به قبل بیشتر تشخیص داده میشود.
کودکان همچنان در صدرند
دبیر انجمن علمی متخصصان ریه با بیان این عبارات و با اشاره به این که سن شیوع آسم هم به هیچ وجه کاهش پیدا نکرده است، ادامه می‌دهد: به طور کلی این بیماری را در کودکان بیشتر می‌بینیم و این طبیعی است چون ذات بیماری آسم طوری است که مثل خیلی از بیماری‌های دیگر ابتدا در دوران کودکی دیده میشود.
اما به عقیده این متخصص ریه در همه گروه‌های سنی افرادی هستند که به طور مقطعی بخصوص در برخورد با مواد شیمیایی، شوینده‌ها، اسید‌ها، دود سیگار و دیگر آلاینده‌ها دچار سرفه‌های حتی طولانی مدت می‌شوند یا افرادی که به دنبال عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفس دچار سرفه‌هایی می‌شوند که این سرفه‌ها بیش از 10 روز طول می‌کشند.
دکتر نقشین با تاکید بر اهمیت تشخیص آسم توضیح می‌دهد: همچنین یک سری از افراد هم در اثر آلودگی یا حین فعالیت‌های ورزشی دچار علائم شبه‌آسم می‌شوند که برای تشخیص قطعی این بیماری حتما باید به پزشک مراجعه کنند و از آزمون‌‌های تعیین عملکرد ریه (اسپیرومتری) استفاده کنند.
این فوق تخصص ریه با بیان این که در حال حاضر متاسفانه بیماری آسم در همین جمعیت 5 تا 10 درصدی هم تشخیص داده نشده است و این بدان دلیل است که علائم بیماری آسم در رفت و برگشت است، می‌گوید: این یعنی بیمار بعد از تحمل 2 تا 3 هفته‌ای علائم این بیماری ماه‌ها از این علائم به دور است برای همین به علت عدم مراجعه به پزشک بیماری نیز در او تشخیص داده نمی‌شود و این در حالی است که نشانه‌های رفت و برگشت این بیماری در طول سال و در فصول مختلف بخصوص در فصل سرد که با وارونگی هوا و افزایش آلاینده‌ها همراه است، تشدید میشود.
وی خاطرنشان می‌کند: بسیاری از افراد مبتلا به آسم خفیف هستند؛ مثل همین افرادی که در اثر برخورد با آلاینده‌ها علائم این بیماری را از خود نشان می‌دهند.
