برای نخستین بار در ایران، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در راستای آموزش بچه‌ها، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، آموزش برخورد صحیح با این آسیب‌ها، مواجهه با خطرات شهری و زندگی در شهر و هزار و یک اتفاق دیگر که ممکن است در کلانشهر تهران برای بچه‌ها رخ دهد، هدف قرار داده است.
شهرداری اقدام به چاپ و انتشار کتابی با عنوان «اگه گفتی قصه من چیه» در جشنواره‌ای به همین نام کرده تا هوش و خلاقیت بچه‌های تهران را به چالش بکشاند و در پایان به بهترین قصه‌ها جایزه دهد. «اکرم سادات شرق آزادی» که در آموزشگاه آزاد هنری در منطقه «شهران» کار می‌کند و کارمند سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نیز هست، مؤلف این کتاب است. گزارش ما را درباره جشنواره «اگه گفتی قصه من چیه» که تا پایان مهر در مناطق 22گانه تهران ادامه دارد و سازمان فرهنگی هنری شهرداری مجری‌اش خواهد بود، بخوانید.
از سیمای «اکرم‌سادات شرق‌آزادی» هنوز جوانی عیان است اما آنچه بیشتر در وجود او دیده و احساس می‌شود، طراوت و شوری است که بی تردید از سال‌ها کار با کودکان و در کنار آنها حکایت دارد. قرار ملاقات ما با او در دفتر کارش، در فلکه اول «شهران» تنظیم می‌شود. پس از گپ‌وگفتی کوتاه به حیاط آموزشگاه می‌آییم و بچه‌هایی را می‌بینیم که کتاب او را در دست گرفته‌اند و مشتاقانه در جشنواره «اگه گفتی قصه من چیه» شرکت کرده‌اند.
آزادی می‌گوید: «تاکنون 2هزار و 500 کودک در جشنواره شرکت کرده‌اند. از این میان به بهترین داستان‌ها در پایان مهر جوایز ارزنده‌ای اهدا خواهد شد. جوایز بی‌‌تردید شامل کالاهایی می‌شود که بچه‌ها را به نوشتن داستان، بیش از پیش ترغیب کند.» شرق آزادی نگاهی به ساعتش می‌اندازد و منتظر است تا کلاس عده دیگری از بچه‌ها تعطیل شود و آنها را برای آمدن به حیاط همراهی کند. می‌گوید: «P4C» به زبان خودمان یعنی «آموزش فلسفه برای کودکان».
با فلسفه می‌توان به بچه‌ها بهتر آموخت که چگونه در یک کلانشهر زندگی کنند. در دنیا، آموزش «P4C» مرسوم است. در اغلب کشورهای توسعه‌یافته جهان، گروهی از روان‌شناسان و جامعه‌شناسان روی این موضوع تمرکز دارند و خروجی‌اش ساختن ذهن و زندگی بچه‌ها در آینده است.»
- 22 منطقه شرکت کرده‌اند
شرق آزادی دیرگاهی است که به حیاط آموزشگاه آمده است. بچه‌ها مانند یک معلم با او رفتار نمی‌کنند. در کنار او‌گویی آرامشی درونی دارند و راحت توی سر و کله هم می‌زنند و بازی می‌کنند. آزادی می‌گوید: «برای شرکت جستن بچه‌ها در جشنواره «اگه گفتی قصه من چیه» از زیرمجموعه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری نهایت بهره را برده‌ایم اما ارتباط با دیگر ارگان‌ها و نهادها طبق معمول با دشواری‌هایی روبه‌رو خواهد بود.
تقریباً همه کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری به معرفی این کتاب و جشنواره برای بچه‌ها پرداخته‌اند. این روند از 2 ماه پیش در 3 موضوع «تابستان شاد»، «خانواده» و «موضوع آزاد» معرفی و آغاز شده است. بسیاری از مدارس همزمان با آغاز سال تحصیلی با ما همکاری کرده‌اند. تقریباً نیمی از دانش‌آموزان رده سنی 7 تا 9 سال مدرسه «امیدان آینده‌ساز» در این جشنواره شرکت کرده‌اند. کودکان بیمارستان «مفید» در این مسابقه قصه‌نویسی شرکت جسته‌اند اما من بنا داشتم که حتی به شیوه‌ای برخی از کودکان‌کار را هم با این موضوع درگیر کنم. نمی‌خواستم در این جشنواره که در واقعیت امر برای آنهاست، غایب باشند. حتی تلاش‌هایی کرده‌ام تا تعدادی از بچه‌های بهزیستی در این جشنواره حاضر باشند.»
- دو گروه سنی
شرق آزادی نگاه محبت‌آمیزی به تعدادی از بچه‌ها می‌اندازد. با طمأنینه در ادای واژگان می‌گوید: «دو گروه سنی در این جشنواره شرکت خواهند کرد. گروه سنی 3 تا 5 سال و گروه سنی دوم 6 تا 9 سال. در گروه سنی اول اعلام کرده‌ایم که بچه‌ها با کمک خلاقیت و هوش خود، ارتباطی بین تصاویر کتاب و شناخت خود از جهان پیرامون برقرار کنند و داستانی را که در ذهنشان هست به اولیا یا مربی خود بگویند تا آنها برایشان قصه را بنویسند.
در گروه سنی 6 تا 9 سال بچه‌ها چون می‌توانند خودشان بنویسند، نیازی به کمک گرفتن از بزرگ‌ترها نیست. آنها باید داستان را خودشان بنویسند. در حقیقت کتاب «اگه گفتی قصه من چیه» فاقد داستان است و جای خالی نوشته برای بچه‌ها قرار داده شده. علاوه بر اینها در پایان کتاب دو صفحه نیز سفید گذاشته شده تا بچه‌ها به شیوه خودشان و هر طور که صلاح می‌دانند داستان را به پایان برسانند.»
- داستان شسته رفته نمی‌خواهیم
«نرگس قندهاری» کارشناس مسئول آفرینش‌های فرهنگی معاونت فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در پاسخ به این پرسش که جشنوارههایی مانند «اگه گفتی قصه من چیه» به لحاظ علمی و عملی چگونه و با چه‌ساز و‌کاری به بالا رفتن خلاقیت بچه‌ها کمک خواهد کرد، پاسخ می‌دهد: «ذات فلسفه قصهگویی با خلاقیت بچه‌ها در ارتباط است. اینکه بچه‌ها بتوانند سلسله‌ای از ادراک خودشان را در سیری ترسیم کنند و سیال بودن جریانی را کنار هم بچینند،
هوش خاصی می‌خواهد که این هوش را هم از طریق قصهگویی می‌توان به منصه ظهور رساند. در حقیقت ارتباط مستقیمی بین هوش، خلاقیت و قصهگویی وجود دارد.» وی در پاسخ به پرسش دیگری که «به نظر شما از بچه‌های 3 تا 5 سال انتظار می‌رود که چه داستانی بنویسند؟» می‌گوید: «داستان چندان حرفه‌ای و به اصطلاح شسته‌رفته‌ای نمی‌توان از این بچه‌ها انتظار داشت.
در مجموع اینکه بچه بتواند ارتباط بین ادراک خود را با برخی معناها دریابد و چیدمانی از اتفاق‌های معنادار و ادامه‌دهنده را به کمک اولیا یا مربی خود به رشته تحریر درآورد، کمک‌کننده است. بچه‌های 3 تا 5 سال به نظرم بیشتر تخیل می‌کنند و این هوش جاری و پتانسیل را بیشتر دارند.»
- جایزه در 107 کتابخانه
«مریم متین یگانه» مدیر مرکز کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در این‌باره که با توجه به کتاب‌هایی که در کتابخانه‌های سازمان وجود دارد، این کتاب‌ها چقدر می‌تواند برای برگزاری چنین جشنوارههایی راهگشا و مؤثر باشد، می‌گوید: «ما بیش از 107 کتابخانه در مناطق 22گانه تهران داریم که بخش‌های مختلفی دارد.
حتی بخش مجزای کودکان که از منابع و فضایش می‌توانند بهترین بهره را ببرند. بسیاری از کتاب‌های سازمان فرهنگی هنری می‌تواند به بالا بردن خلاقیت و هوش کودکان و راه یافتن به مراحل پایانی جشنواره «اگه گفتی قصه من چیه» کمک کند. کتاب‌های مکمل به این شکل در کتابخانه‌های ما وجود دارد. طبق سیاستگذاری سازمان فرهنگی هنری، خودمان کتاب‌ها را انتخاب و بین کتابخانه‌ها پخش می‌کنیم.
غیر از ترویج کتاب و کتابخوانی کارگاه‌های مختلف برای بچه‌ها در نظر می‌گیریم که در طول سال توانایی قصهگویی آنها را بالا می‌برد. کارگاه‌های ما در مناطق مختلف، نشست و قصهگویی و داستان‌نویسی دارد و در هر منطقه بنا به استقبال بچه‌ها متفاوت است. جشنواره «اگه گفتی قصه من چیه» در شکل جدید برای نخستین بار در سازمان فرهنگی هنری شهرداری اجرایی می‌شود البته چنین کتابی از اکرم‌سادات شرق‌آزادی، نخستین کتابی است که با این ویژگی‌ها چاپ شده و من دیده‌ام.»
نظر شما