به گزارش همشهری آنلاین، «همدردان ناهمگون» شامل یادداشت‌های روزانه امیرحسین خان سردار شجاع از سفر مهاجرت است که به کوشش محسن میرزایی روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار ایرانی پدید آمده و در سال ۱۳۹۷ توسط انتشارات شیرازه کتاب ما در تیراژ ۵۵۰ نسخه به مجموعه کتاب‌های تاریخ معاصر ایران اضافه شد.
سفر مهاجرت، ماحصل نهایی همراهی طیف گسترده‌ای از نیروهای سیاسی ایران با آلمان و عثمانی بر ضد روس و انگلیس در پی پیشامد جنگ جهانی اول، یکی از مهمترین حوادث این دوره از تاریخ معاصر ایران است و کتاب «همدردان ناهمگون» یادداشت‌های روزانه امیرحسین خان سردار شجاع یکی از این مهاجران در فاصله محرم ۱۳۳۵ تا ربیع‌الاول ۱۳۳۶ ه. ق، از برهه‌ای از این سفر گزارش می‌دهد که در مقایسه با مرحله نخست آن از محرم سال ۱۳۳۴ به بعد، در مورد آن اطلاعات کمتری در دست است.
در این کتاب علاوه بر تصاویری از امیرحسین خان سردار شجاع و هیئت حکومت موقتی مهاجرین موقع جنگ بین‌المللی ۱۳۳۳، اسنادی از جمله حکم وزارت جنگ به سردار شجاع آمده است.
محسن میرزایی در مقدمه کتاب نوشته است: از رویدادهای مهم سال ۱۳۳۴ ه. ق/ ۱۹۱۵ میلادی در خاورمیانه، مهاجرت دسته جمعی گروهی از نخبگان ایرانی به صفحات غربی کشور است که منتهی به تشکیل حکومت موقت گردید و در یکی از بحرانی‌ترین شرایط، ایران دارای دو دولت شد؛ یکی در تهران به ریاست دولت‌های وقت و دیگری در غرب کشور به ریاست نظام‌السلطنه مافی. این رویداد در تاریخ معاصر ایران به «واقعه مهاجرت» معروف است.
در بخش دیگر مقدمه کتاب آمده است: شاید بتوان در ارزیابی نهایی نهضت مهاجرت، همان‌گونه که دکتر منصوره اتحادیه نوشته‌اند آن را بتوان «... آخرین پیامد انقلاب مشروطه دانست. مردم علیه دولت شوریدند تا آزادی اجتماعی به دست آورند و سلطه سیاسی و اقتصادی و نظامی بیگانگان را محدود سازند. جنگ داخلی و صدمات ناشی از آن، پس از بسته شدن مجلس دوم مردم را در برابر دولت تهران قرار داد و بینشان تفرقه انداخت. هر چند در جایی به طور واضح و مستقیم از این تفرقه صحبت نشده، ولی هیچگاه مجلس که نماینده مردم بود، در کنار دولت و در مقام حامی آن قرار نگرفت. مردم داوطلبانه و خودجوش به حمایت از مهاجرت برخاستند و حرکتی را علیه سیاست دولت پایتخت آغاز کردند که به تشکیل دولت موقت منجر شد. دو سال با قوای خارجی جنگیدند و بدین وسیله انزجارشان را به دولت مرکزی که آن را از خود نمی‌دانستند نشان دادند.»
نظر شما