بعد از ورود به ساختمان، باید خط قرمز را بگیری و به موزه برسی. مجموعه‌ای با ساختمان‌های قدیمی زیبا توجهم را جلب می‌کند. موزه‌ی ثبت احوال با گچ‌بری‌های بی‌نظیر، ستون‌ها و سندهای هویتی، مکانی خاص به‌حساب می‌آید. در این گنجینه، اسناد هویتی شخصیت‌هایی چون امام خمینی(ره)، پروفسور حسابی، غلامرضا تختی، دکتر علی شریعتی، دکتر سیدجعفر شهیدی، سهراب سپهری، پروین اعتصامی، جلال آل‌احمد، سیمین دانشور و بسیاری از چهره‌های فرهنگی، هنری، علمی و سیاسی کشور نگه‌داری می‌شود.
لابد می‌دانی تا قبل از ۱۰۰سال پیش، ما در ایران شناسنامه نداشتیم. آن‌وقت‌ها هرکس به‌دنیا می‌آمد، بزرگان فامیل اسمش را انتخاب و معمولاً پشت کتاب‌های مذهبی، نام و تاریخ تولدش را می‌نوشتند.
از ۱۰۰سال پیش ما صاحب شناسنامه و ثبت احوال شدیم و چندی پیش، سازمان ثبت احوال ۱۰۰سالگی‌اش را جشن گرفت. البته قدیم‌ترها به شناسنامه، سجل می‌گفتند. می‌گویند اولین شناسنامه در ایران، سال ۱۲۹۷ هجری‌شمسی به ثبت رسیده و متعلق به زنی است به‌نام «فاطمه ایرانی».
شناسنامه در ایران، داستان جالبی دارد. مرحوم جعفر شهری، نویسنده‌ی کتاب «طهران قدیم» در گفت‌وگویی که پیش‌ترها با او داشتم، می‌گفت: «آن‌وقت‌ها هنوز خیلی از مردم جامعه مفهوم فامیلی را نمی‌دانستند. مثلاً وقتی مأمور ثبت احوال می‌آمد شناسنامه بدهد، می‌دید مرد قصاب حین قصابی دارد کمی دنبه به دهانش می‌گذارد. می‌پرسید: فامیلی‌ات چیست؟ می‌گفت: نمی‌دانم. مأمور ثبت‌احوال می‌نوشت: دنبه‌خوار و کلی ماجراهای عجیب و غریب برای نسل‌های بعدی به‌وجود می‌آمد.» یا از تاریخ تولدهایی می‌گفت که خیلی وقت‌ها واقعیت نداشت.
اگر دوست داری با اسناد هویتی شخصیت‌های مهم کشور آشنا شوی یا کتاب‌های قدیمی را که نام و تاریخ تولد آدم‌ها در آن ثبت شده ببینی یا با نحوه‌ی استخدام مأموران ثبت احوال آشنا شوی که شرط اولش خوش‌خطی بوده است، خوب است به دیدن این موزه بروی.
بنای فعلی موزه‌ی ثبت احوال کشور در اواخر سلطنت قاجاریان ساخته شده است. پس از چند دست چرخیدن این بنا بین افراد حکومتی و ثروتمند آن دوران، در نهایت در سال ۱۳۱۳، سند این بنا توسط خانواده‌ی دولت‌شاهی به این سازمان انتقال یافت. البته در آن‌زمان به این سازمان، اداره‌ی احصائیه و سجل احوال می‌گفتند. این موزه در خیابان امام خمینی(ره)، نرسیده به خیابان شیخ‌هادی واقع است. ساعت کار موزه شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۶ است.
تصویر اول:
نمای بیرونی موزه‌ی ثبت احوال/ عکس: آژانس عکس تهران
نظر شما