به گزارش ایسنا، دکتر حمید علیزاده، معاون پژوهشی پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی، با بیان اینکه تراز آب دریای خزر در طی ۱۵۰ سال گذشته ۳ متر نوسان داشته است، گفت: بالاترین تراز در این دوره در سال ۱۳۷۳ روی داد که در یک دوره ۲۰ ساله تراز آب ۲.۳ متر بالا آمد؛ ولی در ۱۰ سال اخیر تراز آب روند کاهنده داشته و حدود ۱.۵ متر کاهش یافته است.
به گفته وی، در ۱۰ هزار سال گذشته تراز آب خزر حدود ۲۰ متر نوسان داشت، به گونهای که شمال خزر کاملا خشک شد.
معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم جوی با تاکید بر اینکه در گذشته (نیمه اول قرن بیستم) اثر فعالیت انسانی در حوزه دریای خزر کمتر بوده است، گفت: در آن زمان اکولوژی خزر عمدتا تحت تاثیر عوامل طبیعی قرار داشت و در این شرایط در تراز پایین شرایط اکولوژی محیط دریایی با تسریع چرخه آب، برای آبزیان بهتر میشد و هنگام افزایش تراز آب، با کاهش سرعت چرخه آب شرایط اکولوژی دریایی برای آبزیان سخت میشد.
وی در عین حال با بیان اینکه اثر تغییر شدید تراز آب خزر برای محیط دریایی و محیط تالابی کاملا برعکس است، خاطرنشان کرد: در تراز بالای آب شرایط برای محیطهای تالابی بهبود پیدا میکند و ترازهای پایین سبب محدود و سپس خشک شدن تالابها میشود. اما در ۷ دهه گذشته با ساخت سدها، توسعه کشاورزی و توسعه شهرها، حجم زیادی مواد مغذی که عمدتا شامل ترکیبات نیتروژن و فسفر میشود، از طریق فاضلابها وارد دریای خزر شد.
علیزاده با بیان اینکه افزایش مواد مغذی سبب افزایش تولیدات اولیه و به تبع آن افزایش بار آلی در خزر میشود، ادامه داد: در این هنگام دو پدیده روی داد که سبب سختتر شدن شرایط اکولوژی خزر شد که یکی افزایش تراز آب است که باعث کاهش سرعت چرخه آب شد و دیگری افزایش دمای هوا و به تبع آن افزایش دمای آب سطحی است که خود سبب کاهش سرعت چرخه آب و افزایش تولیدات اولیه میشود.
این محقق حوزه دریای خزر اضافه کرد: در حالیکه در سالهای اخیر به سرعت تراز آب خزر در حال کاهش است، اما اندازهگیریها نشانی از تسریع چرخه آب ندارد. به این معنی که افزایش دما مانع از عملکرد کاهش تراز در چرخه آب شده است. از این رو با افزایش بار آلی در بستر و کاهش اکسیژن در این مناطق، دریای خزر در بخشهای عمیق به محیطی مرده تبدیل میشود.
وی اظهار کرد: از این رو اعلام میشود ورود آلودگی به دریای خزر و ورود فاضلابهای خانگی و کشاورزی در وضعیت هشداردهنده قرار دارد؛ چراکه ادامه این وضعیت باعث افزایش بار آلی و خفگی (کاهش اکسیژن و افزایش سولفید) دریا میشود.
وی تاکید کرد: این پدیده در سطح دریا سبب شکوفایی جلبکی و در سواحل سبب مردابی شدن و گسترش بوی تعفن میشود.
نظر شما