همین امروز و فردا برای نخستین بار بخش‌های غیر دولتی از جمله استارتاپ‌ها یک فرصت مهم و طلایی با امکان دسترسی به اطلاعات و داده‌های دولتی به دست می‌آورند که تاکنون در کشور سابقه نداشته است. آنطور که معاون وزیر ارتباطات در توییتر خود روز گذشته اعلام کرده پس از مدت‌ها کش و قوس سرانجام کمیسیون تنظیم مقررات اجازه و تعرفه مربوط به استفاده بخش غیردولتی از پایگاه‌های داده دولتی را تصویب کرده است که می‌تواند جهش مهمی برای اکوسیستم استارتاپی کشور به‌حساب آید.
APIها یا رابط‌های برنامه‌نویسی اپلیکیشن در دنیا حالا قلب تپنده بسیاری از کسب و کارهای مبتنی بر نرم‌افزار و فناوری هستند. در کشور ما اما سال‌ها یک ترس و واهمه سنتی میان دستگاه‌های دولتی و نهادهای دیگر برای ارائه دیتا و فراهم کردن این رابط‌ها برای بخش غیردولتی ازجمله کسب و کارهای نوپا وجود داشته است. حالا اما این دیوار بلند در حال شکستن است. استفاده از داده‌های دولتی از طریق APIها می‌تواند مانند بستری جدید هزاران فرصت جدید را برای خلاقیت‌های بسیار توسط استارتاپ‌ها فراهم کند.
امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در این رابطه می‌گوید: ارائه داده‌های ملی به استارتاپ‌ها به‌شدت می‌تواند منجر به بهبود خدماتی که مردم دریافت می کنند شود. ما در سازمان فناوری اطلاعات نقطه اتصال استارتاپ ها با داده ها و دستگاه‌های مختلف هستیم. البته این امر از جهاتی با مسائلی همچون رعایت حریم خصوصی افراد مواجه است که با تکمیل زیر ساخت های حقوقی این مسائل برطرف می شود.
- APIها به زبان ساده
شاید ملموس‌ترین مثال API برای خیلی‌ها اپلیکیشن‌های گرفتن تاکسی باشد. در بسیاری از این اپلیکیشن‌ها پرکاربردترین API مثلا استفاده از نقشه گوگل است که با فراخوان آن توسط برنامه‌نویس شما می‌توانید مبدا و مقصد خود را روی آن مشخص کنید. کاملا می‌توانید تصور کنید اگر قرار بود هر استارتاپ یا کسب و کاری که نیاز به نقشه دارد بخواهد خودش کدنویسی کند چه بحرانی در دنیا به‌وجود می‌آمد. مثلا فرض کنید استعلام مالیاتی، وضعیت بانکی یا... در اختیار استارتاپ‌ها باشد. فرض کنید یک فروشگاه اینترنتی می‌خواهد در کشور به شما فروش قسطی داشته باشد. در شرایط مناسب برنامه‌نویس می‌تواند به‌راحتی API بدهی مالیاتی را فراخوان کند یا اعتبار بانکی شما را بسنجد و بدون اتلاف وقت مثلا شرایط فروش قسطی را برایتان فراهم کند.
- دعوت به نترسیدن
بسیاری از نهادهای دولتی یک ترس قدیمی و سنتی از افشای اطلاعات دارند. درحالی‌که با تدوین آیین‌نامه‌های درست می‌توان این ترس قدیمی را کنار گذاشت و آن را تبدیل به فرصتی بی‌نظیر کرد. شهرداری تهران چند وقت پیش در این زمینه پیشقدم شد و در جریان چالش برنامه‌نویسی تهران هوشمند API۲۱ مورد استفاده استارتاپ‌ها را در اختیار آنها قرار داد. علی یقطین، سرپرست مرکز تهران هوشمند در این رابطه به همشهری می‌گوید:زیست‌بوم نوآوری شهری یک بحث بسیار مهم است که در شهرهای پیشرفته دنیا در حال اتفاق افتادن است. او تأکید دارد که پیش از این تصور می‌شد داده‌های API محرمانه هستند و نباید در دسترس دیگران قرار بگیرند. درصورتی که این داده‌ها برای بهبود وضعیت شهر بسیار مهم هستند. امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات در این رابطه می‌گوید: امیدواریم ارائه سرویس به‌صورت API به استارتاپ‌ها، تبدیل به رویه‌ای فراگیر شود؛ و سامانه http://data.gov.ir در آینده بانکی از چنین دسترسی‌هایی باشد.
- پیشقدم بودن شهرداری تهران
شهرداری تهران چندی پیش در جریان ماراتن برنامه‌نویسی برای تهران هوشمند برای اولین بار در این ماجرا پیشقدم شد و یک مشکل قدیمی را حل کرد. در حال حاضر حداقل API۲۱ برای دسترسی به اطلاعات شهر تهران با درخواست استارتاپ‌ها برای ساخت پلتفرم یا اپلیکیشن‌های جدید در اختیار آنها قرار می‌گیرد. رویکرد گذشته شهرداری دراین‌زمینه، در حال تغییر است. این اقدام ورود جدی شهرداری تهران به حوزه استارتاپ‌ها و دانش‌بنیان‌هاست. در واقع شهرداری تهران بستر لازم و دیتاهای مورد نیاز را برای استفاده استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان برای نوآوری‌های شهری فراهم می‌کند.
در همین راستا، شهرداری تهران در حال ارائه «سند دسترسی به داده‌ها» است که اگر به نتیجه برسد، اکثر داده‌های شهرداری در اختیار کسب و کارها قرار می‌گیرد. علی یقطین، سرپرست مرکز تهران هوشمند در این رابطه به همشهری می‌گوید: از آنجایی که شهرداری تهران به عنوان پیشتاز و پیشانی ارائه سرویس به شهروندان شناخته می‌شود سرویس‌هایی که داخل شهر داده می‌شود باید بر اساس نیازهای جدید و آتی شهروندان باشد.
نظر شما