به گزارش هفته‌نامه‌ی دوچرخه، سعید مرادی‌کیا، کارشناس محیط‌زیست درباره‌ی شعار روز زمین پاک و این‌که چرا این شعار انتخاب شده می‌گوید: «شعار روز زمین پاک در سال جدید «حفاظت از گونه‌های درحال انقراض و درمعرض خطر» است. طبیعت، میلیون‌ها نوع از گونه‌های گیاهی و جانوری را به ما انسان‌ها هدیه داده که در بسیاری از موارد زندگی ما انسان‌ها بدون حضور آن‌ها امکان‌پذیر نیست. در این میان برخی از گونه‌ها مثل دایناسورها بدون دخالت انسان‌ها و در۶۰ میلیون سال پیش از میان رفتند. ولی فعالیت‌های صنعتی افسارگسیخته‌ی انسان و ولعِ سیری‌ناپذیر ما در استفاده از مواد و محصولات جدید، باعث شده بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری موجود به دلیل آلودگی‌های ایجاد شده و ازمیان رفتن زیستگاه‌هایشان از بین بروند. حتی در مواردی از بین رفتن گونه‌های کوچکی مثل زنبور عسل می‌تواند با از میان رفتن تدریجی نسل ما انسان‌ها همراه باشد. گونه‌هایی چون فیل، کرگدن، اسب دریایی و نهنگ به دلیل شکار غیرقانونی و صید بی‌رویه برای بهره‌برداری از گوشت، عاج، شاخ و تولید داروهای خاص در معرض انقراض قرار دارند. از طرفی به دلیل وجود هرم و زنجیره‌ی غذایی به‌هم پیوسته در طبیعت، انقراض هریک از این حیوانات می‌تواند با نابودی تدریجی سایرگونه‌های گیاهی و جانوری موجود و در نهایت انسان‌ها، در زنجیره همراه باشد. بنابراین شاید بتوان اختصاص این شعار را برای روز جهانی زمین به‌عنوان فرصتی برای برجسته‌سازی عمق فاجعه‌ی موجود در حوزه‌ی گونه‌های در حال انقراض و تبعات ناشی از آن برای انسان‌ها در نظر گرفت.»
این کارشناس درباره‌ی نقش پسماندها و انقراض گونه‌ها می‌گوید: «پسماندهای تولیدی ما انسان‌ها می‌توانند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم باعث نابودی و انقراض گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری کره‌ی زمین شود. به‌عنوان مثال ورود پسماندهای پلاستیکی به زیستگاه‌های دریایی با نابودی گونه‌هایی چون لاک‌پشت‌ها، نهنگ‌ها و... همراه است. برای مثال لاک‌پشت‌های دریایی که از عروس دریایی به‌عنوان غذا استفاده می‌کنند، در بسیاری از موارد پسماند کیسه‌های پلاستیکی معلق در آب را با عروس دریایی اشتباه می‌گیرند و با بلعیدن آن‌ها از بین می‌روند.»
این کارشناس توضیح می‌دهد: « بلع پلاستیک با خفگی لاک‌پشت‌ها همراه است و یا به دلیل هضم‌نشدن پلاستیک در سیستم گوارش، لاک‌پشت با ضعف بدنی تدریجی همراه می‌شود و در نهایت می‌میرد.
از سوی دیگر دفن پسماندها در زمین با تولید گازهای گلخانهای هم‌چون گاز متان همراه است که در نهایت موجب گرمای کره‌ی زمین، آب شدن یخچال‌های طبیعی و از میان‌رفتن زیستگاه‌های طبیعی حیواناتی چون خرس‌های قطبی می‌شود. توجه به این نکته ضروری است که تمامی این مشکلات ایجاد شده برای گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در نهایت با بروز انواع بیماری‌ها و در‌نهایت مرگ برای ما انسان‌ها همراه خواهد بود؛ ولی با این وجود هنوز هم باید امیدوار بود.»
او می‌گوید: « نوجوانان می‌توانند با رعایت چند نکته‌ی ساده به محیط‌زیست کمک کنند.کاهش تولید پسماند، کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیک، خرید آگاهانه و سبز، تفکیک پسماندهای خشک، پاکسازی گروهی و انفرادی محیط‌زیست، آموزش و اطلاع رسانی به اطرافیان، عدم رهاسازی پسماندها در طبیعت و موارد مشابه اشاره کرد. از یاد نبرید که شما نوجوان فعلی، آینده‌سازان فردا هستید و هر گونه تغییر در رفتار و دیدگاه زیست‌محیطی شما با تغییرات مثبت شگرفی در آینده همراه خواهد بود.»
مرادی کیا درباره‌ی این که پسماندها چگونه آب، خاک و هوا را آلوده می‌کنند؟ توضیح می‌دهد: «پسماندهای تولیدی انسان‌ها انواع مختلفی دارند و هر کدام به‌نحوی باعث از‌میان‌رفتن منابع آب، خاک و هوا و در نهایت گونه‌های مختلف گیاهی، حیوانی و انسان‌ها می‌شوند .شیرابه‌ی سمی ناشی از پسماندها می‌تواند خاک و آب‌های زیرزمینی را آلوده کند. گازهای گلخانهای ناشی از دفن پسماندها نیز می‌تواند باعث گرمایش کره‌ی زمین و تغییرات غیر قابل پیش بینی هم‌چون توفان و خشک‌سالی شود. از طرفی بوی ناخوشایند و گرد و غبار ناشی از پسماندها نیز می‌تواند آلودگی هوای مناطق اطراف را به‌همراه بیاورد.»
او درباره‌ی جایگاه ایران در تولید پسماند می‌گوید: «کشور ایران بر اساس طبقه‌بندی جغرافیایی در گروه کشورهای خاور‌میانه و شمال آفریقا قرار دارد. میزان متوسط سرانه‌ی تولید پسماندهای شهری در این کشورها، حدود ۸۱۰ گرم به ازای هر نفر در روز است که این مقدار برای کشور ایران در شهرها، حدود ۸۰۶ گرم به ازای هر نفر در روز می باشد. در سطح بین المللی نیز کشور ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته، پسماند کم‌تری تولید می‌کند؛ ولی در این میان پایین بودن میزان تفکیک پسماندها در مبداء و دفن پسماندها باعث شده تا موضوع پسماند در ایران به مشکلی زیست‌محیطی تبدیل شود. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته با وجود بالا بودن میزان تولید پسماندها، تفکیک و بازیافت پسماندها در سطح بالاتری نسبت به ایران قرار داشته و در نتیجه از میزان دفن پسماندها نیز کاسته می شود.»
نظر شما