کوه‌های سر به فلک کشیده، دره‌های پرآب و دشت‌های سبز از خصوصیات چهارمحال‌وبختیاری و کهگیلویه‌وبویراحمد هستند که در دامنه زاگرس جای دارند. به همین دلیل می‌توان به سراسر این منطقه صفت «بام ایران» را اطلاق کرد. بسیاری از مناطق این ۲ استان به‌جز نیمه غربی کهگیلویه‌وبویراحمد در دامنه‌های کوهستانی واقع شده‌اند، به طوری که شهرهای چلگرد، سی‌سخت، بروجن، شهرکرد، فارسان و شلمزار شهرهایی با ارتفاع بالای ۲ هزار متر ایران در مرزهای این ۲ استان قرار گرفته‌اند. هوای معتدل، چشمه‌ها، آبشارها و ییلاق‌های سرسبز و خنک این مناطق می‌تواند مسافران بسیاری را روانه این بخش از ایران کند. این استان سرزمین لاله‌های واژگون است؛ در بیش از هزار هکتار در دشت‌ها و مناطقی از جمله دامنه‌های کوه دنا و سی‌سخت می‌روید.
- چطور برویم؟
مسیر پیشنهادی بعد از حرکت از تهران به سمت اصفهان، شهرکرد است. این شهر در ۹۰ کیلومتری اصفهان و ۵۰۰ کیلومتری تهران قرار دارد. اگر قصد دارید با خودرو شخصی سفر کنید، از انتهای آزادراه تهران- اصفهان یا همان کمربندی غربی اصفهان به سمت زرین‌شهر حرکت کنید که شما را به سمت شهرکرد هدایت می‌کنند. زرین‌شهر تا شهرکرد کمتر از ۵۰ کیلومتر فاصله دارد. از اصفهان هم می‌توانید از جاده ذوب‌آهن به زرین‌شهر برسید. با اتوبوس هم اگر قصد حرکت دارید، علاوه بر اتوبوس‌هایی که از اصفهان و شهرهای دیگر به مقصد شهرکرد حرکت می‌کنند، در تهران تعاونی‌های یک و ۸ پایانه جنوب و تعاونی همسفر پایانه بیهقی، اتوبوس‌هایی در ساعات مختلف به مقصد شهرکرد دارند. برای برگشت هم از پایانه یاسوج هر روز عصر اتوبوس‌هایی به مقصد اصفهان و تهران حرکت می‌کنند.
- هر روز در یک بام
با سفر به چهارمحال‌وبختیاری و کهگیلویه‌وبویراحمد علاوه بر جاذبه‌های طبیعی می‌توان از جاذبه‌های تاریخی هم حظ برد. در شهرکرد موزه‌های باستان‌شناسی و هنرهای سنتی، اتاق آیینه، مسجد خان جامع و امامزاده حکیمه و حلیمه خاتون را ببینید. همچنین می‌توانید به چالشتر بروید که کمتر از ۱۰ کیلومتر با شهرکرد فاصله دارد. در چالشتر مجموعه تاریخی شامل قلعه، حمام ستوده و موزه مردم‌شناسی در یک نقطه قرار دارند. از چالشتر هم به سمت شهر سامان بروید و پل تاریخی «زمان خان» را بر روی زاینده‌رود ببینید.
این پل در ۲۵ کیلومتری شهرکرد قرار دارد. اگر می‌خواهید قایق‌سواری کنید، بهترین فرصت حالاست. یکی از نقاط برای قایق‌رانی در آب‌های خروشان زاینده‌رود، نزدیک پل زمان خان است. در اینجا چند مرکز برای قایق‌رانی در زاینده‌رود وجود دارد که امکانات لازم هم دارند. برای ماندن در این منطقه نگران نباشید. علاوه بر هتل و مراکز اقامتی شهرکرد، چالشتر یک اقامتگاه بوم‌گردی دارد؛ خانه سنتی آزاده با زیربنای ۸۸۸ متر مربع و ۱۲ اتاق که معماری آن مربوط به ۳ دوره زندیه، صفویه و قاجار است. اقامت در این خانه برای هر اتاق از ۱۵۰ تا ۲۸۰ هزار تومان هزینه دارد. اقامتگاه ارگ کیان، مهر و ماه، گل صنم و هزارچشمه هم سایر اقامتگاه‌های بوم‌گردی هستند که در نزدیکی شهرکرد قرار دارند و می‌توانید یک شب آرام را در آنها سپری کنید.
- در مسیر بروجن
شب خوب استراحت کرده‌اید؟ پس صبح از شهرکرد خارج شوید و جاده بروجن را پیش بگیرید. بعد از ۱۵ کیلومتر به فرخ‌شهر می‌رسید. اینجا از راه اصلی جدا شده و به سمت روستای «دستگرد امامزاده» بروید تا قلعه درَک را ببینید که یادگار سرداران ایل بختیاری است. داخل قلعه، اتاق‌های آیینه‌کاری‌شده و موزه لباس‌ها و سازها و سلاح‌ها را می‌توانید ببینید.
از دستگرد امامزاده به سمت «فرادنبه» بروید تا دوباره در جاده بروجن قرار بگیرید. فاصله فرادنبه تا بروجن ۱۰ کیلومتر است. موزه تاریخ طبیعی و چند خانه قدیمی در داخل شهر بروجن و نیز تفرجگاه مرتفع و خنک «سیاسرد» در ۵ کیلومتری شهر، پذیرای مسافرانند. اگر به اقامت در طبیعت علاقه دارید، در پارک جنگلی سیاسرد امکانات کمپینگ و چادرزنی برقرار است.
- چرام را فراموش نکنید
بعد از دیدن یاسوج بهتر است از زیبایی‌های چرام در غرب کهگیلویه و بویراحمد بی‌نصیب نمانید. می‌توانید از سرابتاوه، تنگاری و باشت عبور کنید تا به چرام سبز و بی‌نظیر برسید. چشمه بلقیس باغی است در چهارکیلومتری شهر چرام. این چشمه یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری کهگیلویه و بویراحمد است گفته می‌شود باغ در اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی توسط زنی به نام بلقیس ساخته شده است. متاسفانه در چرام اقامتگاه بوم‌گردی خاصی نیست که بتوانید در این شهر بمانید و به گشت و گذار ادامه بدهید.
پس می‌توانید راهتان را به سمت جنوب چرام که به گچساران منتهی می‌شود در پیش بگیرید. مسیر چرام به گچساران یکی از مسیرهای دیدنی کهگیلویه و بویراحمد است که با پوشش گیاهی بسیار زیبا و جنگل‌های انبوه بلوط مناظر زیبایی را به نمایش گذاشته است. در جای‌جای این جاده نقاط مناسبی برای استفاده از طبیعت وجود دارد. آنهایی که علاقه وافری به کمپینگ دارند، می‌توانند بساطشان را بگسترانند. البته که این وقت از سال هنوز هوا به‌ویژه شب‌ها کمی سرد است و باید مجهز بروید. ولی اگر دوست دارید سریع به گچساران برسید و چشمتان از دیدن جنگل‌های بلوط سیر شده است، می‌توانید از هتل رستوران پاسارگاد برای اقامت در گچساران بعد از فلکه نرگس استفاده کنید. یک دل سیر استراحت کنید که در گچساران قرار است حسابی بگردید و خوش بگذرانید.
- سفر به استان همسایه
مرز ۲ استان بین این ۲ شهر قرار دارد. حدود ۵ کیلومتر بعد از پاتاوه خروجی سی‌سخت را در سمت چپ خود می‌بینید و ۲۵ کیلومتر جاده سربالایی شما را به این شهر در دامنه کوه دنا خواهد رساند. باغ‌های سیب در حاشیه شهر و چشمه میشی و دریاچه و آبشار کوه گل در حومه غربی شهر را از دست ندهید. برای رفتن به آبشار «کوه گل» نیاز به یک پیاده‌روی نیم تا یک‌ساعته و دریاچه کوه گل، کوهپیمایی متوسط دارید. اگر توانستید از سی‌سخت دل بکنید تا یاسوج ۲۵ کیلومتر مسیر سرازیری در پیش دارید و از تنگه زیبای «گنجه‌ای» هم عبور خواهید کرد. در یاسوج هم آبشار یاسوج و پارک جنگلی در حاشیه شمال شرقی شهر و موزه باستان‌شناسی انتظار شما را می‌کشند. قصد اقامت لاکچری اگر داشته باشید، هتل آزادی را می‌توانید در بلوار نماز پشت کارخانه قند در یاسوج پیدا کنید. هزینه یک شب اقامت در این هتل برای یک نفر معادل ۲۳۰ هزار تومان است.
- نوبت سی‌سخت زیبا
حالا نوبت سی‌سخت زیباست. از بروجن وارد جاده لردگان شوید. اگر صبح زود بیدار شده باشید، این فرصت را دارید که بعد از عبور از گردنه حلوایی، جاده «بلداجی» را در سمت راست خود انتخاب کنید و بعد از ۱۲ کیلومتر به شهر بلداجی بروید و گز بخرید و تالاب چغاخور را هم در ۳۰ کیلومتری بلداجی ببینید. گندمان و دوراهان را هم رد کنید تا در منطقه‌ای به نام «گوشکی» یعنی ۶۵ کیلومتر بعد از بروجن به سه‌راهی یاسوج برسید. به سمت چپ پیچیده و جاده را ادامه دهید تا از «مال‌خلیفه» و «پاتاوه» گذر کنید.
در سی‌سخت می‌توانید در اقامتگاه بوم‌گردی «رئیس» شب را بگذرانید. احتمالا در شب‌های عید که قیمت‌ها افزایش محسوسی خواهند داشت، بتوانید با حدود شبی ۱۰۰ هزار تومان آنجا بمانید. اتاق‌های این اقامتگاه از ۴ تا ۱۰ نفر ظرفیت دارند و البته صبح‌ها هم با صبحانه محلی از شما پذیرایی می‌شود که روی هزینه اتاق حساب شده است. جدای از این می‌توانید درخواست غذاهای محلی و حتی رژیمی هم برای صرف ناهار و شام داشته باشید. آلاچیق، سیاه‌چادر ترکی و غرفه صنایع‌دستی از دیگر امکانات این اقامتگاه است. آشپزخانه نیز مشاع و دارای تمامی وسایل و امکانات آشپزی است.
- روستای مارین
«روستای مارین» یکی از این مکان‌های فوق‌العاده با طبیعتی سرسبز و مناظری بی‌نظیر است که در ۳۶ کیلومتری از شمال گچساران قرار دارد. از ویژگی‌های جالب و مطلوب این روستا، اتصال آن از ۲سمت شمال و جنوب‌غربی به ۲ کوه «ولی گنج» و «کوه کاردی» است.
- آرامگاه حکیمه خاتون(س)
یکی از جاذبه‌های محبوب مذهبی در گچساران هم بارگاهی است مطهر که به آرامگاه بی‌بی حکیمه خاتون(س) شهرت یافته است. این بارگاه ملکوتی در بین مردم از ارزش و اهمیت والایی برخوردار است و سالانه میزبان جمع زیادی از علاقه‌مندان به خاندان اهل‌بیت(ع) است. به گونه‌ای که جمع زیادی از سراسر کشور و کشورهای همسایه برای زیارت این مکان مقدس به گچساران سفر می‌کنند. آرامگاه بی‌بی حکیمه خاتون(س) در دل کوه ساخته شده که این بارگاه مقدس را نسبت به سایر مکان‌ها متمایز کرده است.
به نظر می‌رسد بی‌بی حکیمه خاتون(س) دختر امام موسی کاظم(ع) و خواهر تنی حضرت شاهچراغ(ع) است. جالب است بدانید شکل گنبد آرامگاه بی‌بی حکیمه خاتون به دلیل قرارگیری آن در دل کوه خاص و ویژه طراحی و ساخته شده و به همین دلیل این مکان مذهبی در بین دیگر اماکن مذهبی ایران منحصربه‌فرد جلوه کند.
- آبشار پلکانی کیوان لیشتر
در ۲۵ کیلومتری گچساران در منطقه لیشتر از توابع این شهرستان و در نزدیکی روستایی به نام «هفت‌چشمه» یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی و بسیار زیبا قرار گرفته که در بسیاری از ایام سال پذیرای جمع زیادی از گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی است. آبشار صخره‌ای کیوان لیشتر نام این پدیده زیبای طبیعی است که با شکل پلکانی از ۷ آبشار کوچک تشکیل شده و در محل اتصال ۲ رودخانه «دره تنگ درک» و «دره سور» ایجاد می‌شود. ساختار پلکانی این آبشار تماشایی، استخرها و برکه‌هایی بسیار زیبا را ایجاد کرده و زیبایی دو چندانی به این منطقه بخشیده است.
- چه بخوریم؟
غذاهای سنتی کهگیلویه و بویراحمد غذاهای ساده‌ای هستند که سال‌ها در نواحی مختلف به‌ویژه از سوی عشایر استفاده می‌شده و با توجه به کمبود مواد غذایی به‌سادگی در هر شرایطی قابل تهیه‌اند. شله ماسی یا شله دووی که از جوشاندن دوغ برنج و اضافه کردن پونه و پیاز داغ به دست می‌آید، از معروف‌ترین و لذیذترین غذاهای این استان است. کله‌جوشک یا کلک‌سوز هم نوعی غذای ساده است که از دوغ درست می‌شود. این غذا بیشتر در مناطق گرمسیری در فصل بهار توسط عشایر مصرف می‌شود.
از نان بلیط یا بلوط هم به‌راحتی نگذرید. قدیمی‌ترین نان محلی کهگیلویه نان بلیط یا نان بلوطی است. برای تهیه این غذا پوسته سخت بلوط را می‌گیرند و خشک می‌کنند. سپس پوسته نازک بعدی را که به آن جفت می‌گویند، نیز می‌گیرند. برای تهیه نان بلوطی، عصاره بلوط یا کلگ را درون آب یک هفته می‌خیسانند تا به‌صورت خمیر درآید. سپس آن را درون سبدهای مخصوصی که از شاخه‌های بادام کوهی می‌سازند، پالایش می‌کنند. بعد آن را با دست ورز می‌دهند و به‌وسیله ابزاری به نام حسوم آن را روی ساج پهن می‌کنند و به‌وسیله حسوم وارونه می‌کنند، تا ۲ طرف آن برشته شود. این نان به رنگ قهوه‌ای تیره است.
