انقلاب فرهنگی؛ تحول دانشگاه به نفع مردم و جامعه

دوم اردیبهشت59 با اعلام انقلاب فرهنگی، دانشگاه‌ها تعطیل شد و غائله فروپاشی انقلاب از موضع دانشگاه نیز پایان یافت. با نگاهی به شرایط ماه‌های پس از انقلاب روشن می‌شود که در این دوره دانشگاه از رسالت اصلی خود که محیطی برای دانش اندوزی است تهی گشته و به میدانی برای ظهور و خودنمایی گروه‌های سیاسی تبدیل شده بود.

انقلاب فرهنگی در چنین شرایطی رخ داد؛ شرایطی که درس، کلاس و بحث علمی وجود نداشت و همه وقت دانشگاه به این مسائل صرف می‌شد. در حقیقت انقلاب فرهنگی برای این به وقوع پیوست تا دانشگاه، آموزش عالی، علم و فناوری داشته باشیم.

امام خمینی در پیام نوروزی سال59با اشاره به اینکه باید تحولی اساسی در دانشگاه‌ها انجام شود تأکید فرمودند دانشگاه باید در خدمت نیازهای مردم باشد و همچنین درصدور احکام اعضای اولیه ستاد انقلاب فرهنگی نیز بر این مهم تأکید کردند.

انقلاب فرهنگی اقدامی تک بعدی و صرفاً محدود به تعطیلی دانشگاه‌ها نبود بلکه اقدامات مختلفی همزمان با یکدیگر در دستور کار قرار گرفت.

بخشی از اقدامات ستاد انقلاب فرهنگی در جهت بازنگری رشته‌های تحصیلی، کتب درسی و ساماندهی آموزش در دانشگاه و بخشی نیز در راستای نهاد‌سازی‌ برای پشتیبانی از انقلاب فرهنگی بود.

در این راستا نهادی همچون مرکز نشر دانشگاهی ایجاد شد که یکی از درخشان‌ترین یادگارهای انقلاب فرهنگی است. توسعه نیروی انسانی و تأسیس مراکز آموزش عالی جدید از جمله اقداماتی بود که به تبع انقلاب فرهنگی حاصل شد.

تشکیل نهاد جهاد دانشگاهی که به الگوی توسعه بومی در علم و فناوری تبدیل شده است محصول انقلاب فرهنگی است. گسترش آموزش عالی، نهادسازی و پی‌ریزی پژوهش و تحقیق که امروز با درایت رهبر فرزانه انقلاب پیگیری می‌شود همه از آثار پربرکتی است که منشاء آنها را باید در انقلاب فرهنگی جست.

بر خلاف نظر برخی که جوهره انقلاب فرهنگی را صرفا تصفیه دانشگاه از گروه‌های سیاسی می‌خوانند باید گفت این اقدام در راستای تحول علمی و پژوهشی کشور بود؛ البته با گروه‌های محارب و معاند که مانعی در راه دانش جویی بودند مقابله شد و عده‌ای نیز در این مسیر بدون دلیل آسیب دیدند که باید حساب آنها را جداکرد و از آنها عذر خواهی شود، افرادی که دلیلی نداشت آسیب ببینند و تندروی و عمل به سلیقه‌های فردی باعث آسیب آنها شد.

باید از خاطر دور نداشت که امام و اعضای ستاد انقلاب فرهنگی به تحول دانشگاه به نفع مردم و جامعه توجه داشتند و اگر امروز شاهد رشد و شکوفایی علمی کشور هستیم باید ریشه‌های آن را در عمل شجاعانه کسانی بدانیم که انقلاب فرهنگی را ایجاد و آن‌را مدیریت کردند.

*عضو هیئت علمی
جهاد دانشگاهی