این تهدید به دلیل استفاده از مواد سوختنی در ترکیبات موادی که برای مرمت استفاده می‌شوند و نیز در دسترس نبودن امکانات خاموش کردن آتش در آثار تاریخی آن‌قدر جدی است که هر سال تعدادی از میراث فرهنگی استان اصفهان را نابود می‌کند.
- از مرمت تا سوختن
بیش از ۲۲ هزار اثر باارزش تاریخی و فرهنگی در استان اصفهان وجود دارد که هزار و ۸۵۰ اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده است. نگهداری از این لشکر پراکنده آثار که در گوشه و کنار استان به چشم می‌خورند، در کنار بودجه‌های مرمتی ملی و استانی نیاز به همراهی مردمی دارد که وارثان اصلی میراث فرهنگی هستند. هرچه زمان می‌گذرد، این آثار نیز شکننده و آسیب‌پذیرتر می‌شوند و یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای بناهای تاریخی در کشور و استان اصفهان، آتش‌سوزی است که با گرم شدن هوا جدی‌تر می‌شود.
کارشناس حفاظت و مرمت آثار و بناهای تاریخی با اشاره به نقش تیم‌های مرمتی در آتش‌سوزی کلیسای نوتردام، می‌گوید: شنیده‌ام چند تیم مرمت در آنجا کار می‌کردند و احتمالا تیم‌های مرمتی سبب آتش‌سوزی شده‌اند. چون در مرمت استفاده از مواد شیمیایی و حلال‌های بسیار قوی احتمال آتش‌سوزی دارد.
«امین عدیلی» با اشاره به این‌که در بناهای اصفهان نیز با توجه به عملیات مرمتی استفاده از حلال‌های قوی و رنگ‌های مورد نظر، احتمال خطر وجود دارد می‌افزاید: حتی یک شیشه کوچک حلال خطرآفرین است، در حالی که بناهای ما ایمنی مناسبی در مقابل آتش‌سوزی ندارند و آنچه به نظر می‌رسد غیر از چند کپسول آتش‌نشانی متحرک و معمولی چیز دیگری نیست و با شناختی که از بناها دارم فکر نمی‌کنم پیش‌بینی‌های زیادی در این مورد انجام شده باشد. این نشان می‌دهد که چقدر ما آسیب‌پذیر هستیم.
او همکاری متولیان بناهای تاریخی از جمله میراث فرهنگی، اوقاف و شهرداری را برای ایمن‌سازی این بناهای ارزشمند ضروری می‌داند و می‌گوید: می‌توان در فاصله‌های نزدیک به چند متر از بناهای تاریخی برنامه‌ریزی‌هایی برای اطفای حریق پیش‌بینی کرد. ممکن است وسایل اطفای حریق سال‌ها استفاده نشود، اما باید این کار انجام شود. زیرا اگر آتش‌سوزی رخ دهد دیگر قابل جبران نیست.
- خطر جدی است
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز با اشاره به افزایش احتمال آتش‌سوزی بناهای تاریخی به دلیل گرم شدن هوا، به همشهری می‌گوید: این یک موضوع جدی برای بناهای تاریخی است و بیش از یک دهه است که دنبال راهکاری برای چگونگی برخورد با آتش‌سوزی این بناها بوده‌ایم، اما هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم. چون سیستم اطفای حریق و خاموش کردن آتش با آب در بنایی مثل چهلستون با آن همه نقاشی، به طور حتم بنا را نابود خواهد کرد.
«ناصر طاهری» سوختن آثار تاریخی استان در سال‌های گذشته و همچنین آتش‌سوزی کلیسای نوتردام را زنگ خطری جدی برای اصفهان می‌داند و می‌افزاید: آتش‌سوزی ممکن است در هر کجا اتفاق بیفتد، اما مهم این است که برای مهار آن برنامه‌ریزی و آمادگی داشته باشیم و متاسفانه این برنامه‌ریزی برای آثار تاریخی اصفهان وجود ندارد.
او مجهزکردن آثار تاریخی به سامانه‌های اعلام حریق و توجه به شرایط و محدودیت‌های بافت ارزشمند و کهنسال را از جمله راهکارهای افزایش ایمنی آنها بیان می‌کند و توضیح می‌دهد: باید همه بناهای تاریخی به سیستم‌های اعلام و خاموش کردن آتش مجهز شوند، البته امروزه همه کشورهای دنیا به دنبال راهکاری به جز استفاده از آب برای فرونشاندن آتش‌های احتمالی در آثار تاریخی هستند و در این زمینه می‌توانیم از تجربه کشورهای ژاپن، چین و کره استفاده کنیم.
- فاجعه در کمین بازار بزرگ
طاهری کارگذاشتن شیرهای آتش‌نشانی در نقاط مختلف را یکی از تجربه‌های شهرهای دارای بافت تاریخی در جهان معرفی می‌کند و می‌گوید: علاوه بر آن، یکی از نیازهای جدی بافت تاریخی اصفهان به‌ویژه در راسته بازار این است که رفت و آمدها را محدودتر کرده و به ظرفیت و محدودیت‌های آن نیز توجه کنیم. به‌ویژه این روزها که گرم شدن هوا، کسبه را ناگزیر می‌کند از کولرهای گازی وسایل سرمایشی بیشتری برای خنک کردن دکان‌های‌شان استفاده کنند، در حالی که ظرفیت فیوزها و شبکه‌های برق بازار ثابت است و این بار اضافی یعنی هر لحظه بازار ممکن است با حادثه آتش‌سوزی بزرگ روبه‌رو شود که با توجه به گستردگی بازار و تو در تو بودن آن، یک فاجعه بزرگ خواهد بود.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان با تاکید بر این‌که بناهای تاریخی، ارزش، هویت و افتخار اصفهان هستند ادامه می‌دهد: متاسفانه گاهی افرادی که علاقه‌ای به تاریخ و فرهنگ ندارند، پیشنهادهایی مانند باز کردن معابر و دسترسی بازار برای رفت و آمد خودرو در این محدوده را مطرح می‌کنند. در حالی که اگر همه مسئولان استان و شهر اصفهان تصاویری از بناهای تاریخی را به در و دیوار می‌آویزند و مهمانان داخلی و خارجی خود را به تماشای این میراث دعوت می‌کنند، باید به همین نسبت به فکر مراقبت و حفظ این گنجینه‌های ارزشمند باشند.
- قدمت ۴۰۰ تا هزار ساله میراث اصفهان
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قدمت بناهای تاریخی اصفهان را بین ۴۰۰ تا هزار سال متغیر می‌داند و می‌گوید: این پیشینه ارزشمند ما را موظف می‌کند به جای بارگذاری‌های بیش از اندازه در بعضی بناها مانند بازار، از تجربه کشورهای دیگر در ممنوعیت رفت و آمد وسایل نقلیه موتوری به بافت تاریخی، سنگفرش و پیاده‌راه کردن این محدوده استفاده کنیم. «ناصر طاهری» از مدیریت خطر حریق در بیشتر میراث فرهنگی اصفهان خبر می‌دهد و می‌افزاید: خوشبختانه نگرانی ما برای آتش‌سوزی در بیشتر بناهای شاخص تحت مدیریت میراث فرهنگی مانند کاخ عالی‌قاپو یا چهلستون کمتر است. چون نگهبان و یگان حفاظت بر آنها نظارت می‌کند و سعی می‌کنیم سیم‌کشی برق و وسایل حفاظتی آنها را هر چند وقت یکبار بازبینی کنیم تا احتمال خطر به کمترین اندازه برسد. گرچه آتش‌سوزی ممکن است گاهی در اثر یک بی‌احتیاطی کوچک هم رخ دهد، مانند آنچه در کلیسای نوتردام اتفاق افتاد. اما باید سعی کنیم با همکاری بین دستگاهی با اوقاف و سازمان آتش‌نشانی شهرداری، زمینه‌های آتش‌سوزی در بناهای تاریخی را به کمترین اندازه برسانیم.
نظر شما