عدم حضور تشکل‌های زیست‌محیطی که در بسیاری از زمینه‌ها به بازوان یاری‌رسان سازمان حفاظت محیط‌زیست و دیگر ارگان‌های درگیر بهداشت و محیط تبدیل شده‌اند تنها به این دلیل بود که نمی‌توانستند برای دریافت غرفه، وجهی را پرداخت کنند. این در حالی است که بیش از 300 تشکل زیست محیطی در ایران به ثبت رسیده است و بسیاری از آنان ضمن همکاری با سازمان‌های بین‌المللی نظیر برنامه عمران سازمان ملل متحد، نقشی انکارناپذیر در حفاظت محیط زیست و توسعه فرهنگ زیست محیطی ایفا می‌کنند.
با گشت و گذاری در سالن موسوم به خلیج‌فارس می‌شد غرفه‌های خالی را مشاهده کرد، گرچه چنین غرفه‌هایی در سالن دیگر به نام سالن میلاد نیز دیده می‌شد و به راحتی ممکن بود در اختیار این تشکل‌ها قرار گیرد.
عدم حضور این فعالان علاقه‌مند محیط زیست در این نمایشگاه را می‌توان نشانه ناخوشایندی از شرایط آینده محیط‌زیست ایران دانست.
اما این، همه ماجرا در ارتباط با هفتمین نمایشگاه بین‌المللی محیط‌زیست ایران نبود. این نمایشگاه که در سه سالن برگزار شد، انسجام را نداشت. گرچه تلاش شده بود واحدهای تابعه سازمان حفاظت محیط زیست در یک سالن و یا یک طبقه قرار داشته باشند اما برخی از این ادارات به صورت جدا افتاده از دیگران میان صنایع احاطه شده و طبیعی بود کمتر مورد توجه قرار گیرند. در این ارتباط می‌توان به اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی اشاره کرد که در طبقه پایین سالن خلیج‌فارس در میان غرفه‌های سیمان، خودرو و صنایع مهمات‌سازی دیده می‌شد. در عین حال برخی از سازمان‌ها به طور مشترک از غرفهها استفاده می‌کردند؛ شهرداری دزفول و محیط زیست خوزستان و دانشگاه آزاد همدان و اداره کل محیط‌زیست این استان از آن جمله‌اند.
غرفه پست جمهوری اسلامی ایران را می‌توان غرفه‌ای نامتجانس دانست هر چند که از نظر عملکردی می‌توان پست را یکی از تشکیلات دوستدار محیط زیست برشمرد. دیوار‌های کرم‌رنگ این غرفه با تمبرهای کشورهایی نظیر تایلند و مالزی تزیین شده بود و بخشی نیز به تمبرهایی اختصاص داشت که گوشه‌ای از حیات وحش ایران را نمایش می‌داد. گفت‌وگو با مسئول غرفه در ارتباط با تهیه تمبرهای ایرانی که با گور ایرانی، یوز آسیایی، هوبره و مانند آن تزیین شده است، چندان ثمری ندارد، او گفت: برای تهیه این تمبرها باید با بخش خصوصی تماس بگیرید.
در ردیفی دیگر چند شرکت حضور دارند که عمده فعالیتشان به توریسم و اکوتوریسم مربوط می‌شود. این شرکت‌های خصوصی که درآمد و عایدی مالی چندانی نیز ندارند برای حضور در نمایشگاه از سوی کمیته ملی طبیعت‌گردی حمایت شده‌اند، حمایتی که تشکل‌های زیست‌محیطی از آن بی‌نصیب بودند. غرفه‌های سازمان‌های بین‌المللی نظیر برنامه عمران سازمان ملل متحد و برنامه محیط‌زیست دریای خزر در نهایت سادگی تزئین شده بود چند بروشور بر روی میز و چند پوستر به دیوار که بیشتر به فعالیت‌های تشکل‌ها و سازمان‌های دیگر ارتباط داشت.
گوشه و کنار نیز می‌شد غرفه‌های شهرداری شهرهای مختلف را دید که بیشتر تلاش داشتند بازیافت زباله و پاکسازی شهرشان را به نمایش بگذارند. غرفه معاونت آموزش سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز چند جلد کتاب مرتبط با محیط‌زیست و چندین جلد کتاب بی‌ربط به این مقوله را در فضایی چشم‌گیر به نمایش گذاشته بود. معاونت محیط‌طبیعی سازمان محیط زیست نیز با نمایش جانوران تاکسیدرمی شده و توزیع بروشور و نقشه سبب می‌شد تا بازدید کنندگان اندکی در مقابل این جانوران درنگی کنند و گاهی پنهانی به اندام بی‌تحرک و بی‌جان آنها دستی بکشند.
حضور صنایعی نظیر خودروسازی، شیشه و سرامیک، پتروشیمی، سیمان و قطعه‌سازی نیز در این نمایشگاه جلب توجه می‌کرد. این صنایع بیش از آن که محیط‌زیست و فعالیت‌های زیست‌محیطی‌شان را معرفی کنند، به تبلیغ کالاها و محصولات خود مشغول بودند.
در روز نخست نمایشگاه که رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و معاونانش نیز حضور داشتند بازدیدی توسط او از غرفهها صورت گرفت در برخی قسمت‌ها پا سست می‌کرد و تاملی، و از کنار برخی دیگر به سرعت می‌گذشت. معاونان او نیز از برخی غرفهها بازدید کردند و حضور آنان را می‌شد با حرکت گروهی مشایعت‌کننده احساس کرد.
در همان روز نخست بود که کتابچه راهنمای نمایشگاه توزیع شد و در آن نام 118 شرکت، موسسه و اداره به عنوان شرکت‌کنندگان در هفتمین نمایشگاه درج شده بود، اما مدیر سالن خلیج‌فارس گفت که تنها در سالن تحت مدیریتش 126 غرفه فعال وجود دارد و چند تایی نیز حضور نداشته‌اند که بیشتر از شهرداری شهرهای مختلف بوده‌اند.
شمار بازدیدکنندگان از نمایشگاه هفتم محیط‌زیست و استقبال مردمی در روزهای پایانی آن یعنی پنجشنبه و جمعه بیشتر شد. بیشتر بازدیدکنندگان در روزهای نخست دانشجویان و علاقه‌مندان بودند و در روزهای پایانی این تقسیم‌بندی کار چندان آسانی نبود: دانش‌آموزان، معلمان، استادان دانشگاه، مهندسان، صنعتگران، بازدیدکنندگان عادی و...
ارائه محصولاتی که جزو آلاینده‌های محیط‌زیست هستند در اکثر غرفه‌های صنعتی به دست مردم و بازدیدکنندگان داده می‌شد: ساک‌های پلاستیکی تبلیغاتی و پوسترهایی رنگارنگ. برخی بازدیدکنندگان نه علاقمند به محیط‌زیست و نه صنعت، برای گذران وقت و جمع‌آوری کلکسیونی از محصولات تبلیغی رنج سفر شهری را به خود هموار کرده بودند.
در روز آخر این نمایشگاه که بالاخره با تاخیر یک ساله برگزار شد، شهردار سبز، وزیر سبز و صنعت سبز نیز معرفی می‌شدند. رئیس سازمان محیط‌زیست نیز سخنرانی کرد، مراسم به آخر رسید و توجهی این چنین منسجم به محیط‌زیست به نمایشگاهی دیگر موکول خواهد شد.
همشهری امارات
