برج قابوس بن وشمگیر، بلندترین برج آجری دنیا و یکی از آثار ارزشمند معماری در دوره اسلامی است که هم‌اکنون در مرکز گنبد کاووس قرار دارد. رویش گیاه و علف‌های هرز در بام، وجود رطوبت در دیواره این اثر تاریخی و تردد خودروها در حریم بنا از خطراتی است که گنبد قابوس را با بیش از هزار سال قدمت، تهدید می‌کند.
سال گذشته خبر اقدامات پیشگیرانه برای حفاظت این اثر تاریخی توسط «جاوید ایمانیان» مدیر وقت پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس اعلام شد. به گفته وی، بر اساس مستندها تاکنون ۳ بار برج قابوس مرمت شده که نخستین‌بار در دهه ۲۰، دومین‌بار در دهه ۴۰ و سومین بار در سال ۸۵ بوده است.
- بناهای تاریخی نیاز به رسیدگی دائم دارند
مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس با بیان این‌که به آثار تاریخی مانند بنای گنبد قابوس با ۱۰۱۲ سال قدمت باید به عنوان یک موجود زنده نگاه شود، می‌گوید: بناهای تاریخی نیاز به رسیدگی دائمی دارند. «عبدالمجید نورتقانی» از پاک‌سازی گیاهان برج قابوس در گذشته خبر می‌دهد و می‌افزاید: پاک‌سازی دوره‌ای دلیل نمی‌شود که در سال‌های بعد گیاهان بر دیواره آن نرویند. وی در توضیح تخصیص اعتبار برای مرمت این اثر تاریخی بیان می‌کند: سال ۹۶ مبلغ ۹ میلیارد ریال از اعتبار ملی برای این طرح تخصیص داده شد، اما هنوز اعتبارات استانی برای محوطه‌سازی بنا تامین نشده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس ادامه می‌دهد: جدا از نگهداری بام بنا باید به دیواره سازه هم توجه شود، زیرا رطوبت به ملات و آجرهای این اثر تاریخی نفوذ کرده است. به گفته این مسئول، کنترل رطوبت برج گنبد قابوس طی امسال و سال آینده با همکاری چند دانشگاه داخلی و بین‌المللی انجام می‌شود.
نورتقانی با بیان این‌که تخلیه رطوبت دیواره بنا به آرامی و مرور زمان انجام می‌شود، می‌افزاید: با این روند آسیبی به سازه وارد نمی‌شود. وی فضولات پرندگان روی برج قابوس را یکی دیگر از آسیب‌های بنا می‌داند و ادامه می‌دهد: این مشکل از گذشته بوده و هنوزم هست. تلاش می‌کنیم تا این مساله هم به صورت نظام‌مند کنترل شود.
- نبود ضوابط در حریم بنا
مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس نبود ضوابط را از آسیب‌هایی می‌داند که بنا را تهدید می‌کند و می‌افزاید: تردد خودروهای سبک و سنگین در خیابان امام خمینی(ره) که ضلع غربی بنا واقع شده، آسیب بلندمدت خود را روی بنا گذاشته است. نورتقانی خواستار اجرای طرح پیاده‌راه در محورهای اطراف بناست و می‌گوید: این طرح تنها با مشارکت شهرداری و حمایت شورای اسلامی شهر گنبد کاووس اجرا خواهد شد. وی ادامه می‌دهد: براساس مقررات و ضوابط حریم برج تاریخی گنبد قابوس که در مسیر اصلی شهر واقع شده است، تردد وسایل سنگین در اطراف این بنا ممنوع است، از این رو نیاز است تا تردد خودروها با مشورت شورای ترافیک از مسیر دیگری انجام شود.
- طرح توسعه خیابان ضلع جنوبی برج
شهردار گنبد کاووس هم از تبدیل خیابان ضلع جنوبی پارک گنبد قابوس به پیاده‌راه، خبر می‌دهد و می‌گوید: پیاده‌روسازی در خیابان ضلع جنوبی پارک گنبد قابوس در دستور کار قرار دارد. «منصور طعنه گنبدی» با بیان این‌که مطالعات اولیه طرح آماده شده، می‌افزاید: طرح باید در شورای ترافیک به تصویب برسد. شهردار ادامه می‌دهد: در این مسیر نمادهایی از مفاخر و مشاهیر استان و کشور نصب می‌شوند و فضای سبز و مبلمان شهری هم طراحی خواهد شد.
- محوطه‌سازی برج قابوس
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان هم از محوطه‌سازی برج قابوس در سال جاری خبر می‌دهد و می‌گوید: محوطه برج جهانی قابوس به بعضی از زیرساخت‌هایی که برای بازدید گردشگران بین‌المللی نیاز است، تجهیز می‌شود. «احمد تجری» با بیان این‌که اعتبار خوبی برای این کار دیده شده، می‌افزاید: احداث سرویس بهداشتی، نمازخانه، سالن همایش و نمایشگاه برای محوطه برج تعریف شده است.
وی از این برج به عنوان یک ظرفیت گردشگری یاد می‌کند و می‌گوید: یکی از شاخص‌هایی که گردشگران در سطح بین‌المللی به آن توجه دارند این است که اثر ثبت جهانی شده باشد. معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان ادامه می‌دهد: ثبت اثر در فهرست آثار باارزش جهانی انگیزه گردشگران خارجی را برای بازدید از اثر بالا می‌برد؛ از این جهت برج قابوس یک تبلیغات و برند معتبر است که از تاریخ و فرهنگ منطقه نشات گرفته است.
وی خواستار توجه گردشگران داخلی به آثار و بناهای تاریخی کشور می‌شود و بیان می‌کند: در حال حاضر گردشگران داخلی به فضای طبیعی و بوم‌گردی توجه دارند؛ در حالی که گردشگران خارجی با نگاه فرهنگی و تاریخی، ایران و استان گلستان را انتخاب می‌کنند. این مسئول بی‌توجهی گردشگران داخلی به آثار تاریخی را نشانه کاستی اداره کل میراث فرهنگی در بخش تبلیغات می‌داند و می‌گوید: فرهنگ‌سازی و آموزش می‌تواند به رفع این نقصان کمک کند.
- راه جذب گردشگران داخلی
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان استفاده از راهنمای حرفه‌ای برای توضیح تاریخچه آثار و بناهای تاریخی را از راه‌های جذب گردشگران داخلی می‌داند و بیان می‌کند: استفاده از نرم‌افزارهایی که بتوانند به تفصیل آثار تاریخی را برای مسافران توضیح دهند هم کمک زیادی به ایجاد علاقه در افراد خواهد کرد. به گفته وی، افزایش اطلاع‌رسانی و آگاهی مردم از تاریخچه آثار به ایجاد رغبت برای بازدید از بناهای فرهنگی و تاریخی کمک می‌کند.
- معرفی گنبد قابوس
گنبد قابوس در سده چهارم هجری قمری بر فراز تپه‌ای خاکی احداث شد. این برج آجری به دستور شمس‌المعالی قابوس بن وشمگیر از پادشاهان آل زیار ساخته شده است. سبک معماری گنبد به شیوه رازی است. این اثر تاریخی با بیش از هزار سال قدمت تیر سال ۹۱ در فهرست آثار سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت جهانی شد.
- اصلاح هندسی معابر ۶ نقطه پرترافیک گنبد کاووس
فرماندار ویژه گنبد کاووس بیان می‌کند: با موافقت شورای ترافیک شهرستان و با هدف روان‌سازی ترافیک در ۶ نقطه پرترافیک و حادثه‌خیز گنبدکاووس، اصلاح هندسی در معابر یا میدان‌ها صورت می‌گیرد. «عبدالقدیر کریمی» در جلسه شورای ترافیک این شهرستان می‌گوید: اصلاح هندسی در تقاطع خیابان شهدای شرقی، بلوار دانشجو جنب دانشگاه پیام نور، ۲ طرف پل آخوند نوریزاد، میدان بسیج، تقاطع ۳۰متری مقداد و تقاطع روبه‌روی دانشگاه گنبد کاووس توسط شهرداری این شهر انجام می‌شود.
وی می‌افزاید: البته اصلاح هندسی در ۲ مکان شامل تقاطع روبه‌روی دانشگاه گنبد کاووس و ۲ طرف پل آخوند نوریزاد این شهر پس از رفع برخی اشکالات مطرح شده از سوی اعضای شورای ترافیک شهرستان اجرا می‌شود. کریمی با تاکید بر ضرورت تسریع در اجرای مصوبات شورای ترافیک بالاخص مصوبه اصلاح هندسی ۶ نقطه پر ترافیک شهر گنبد کاووس از دیگر اعضای این شورا درخواست کرد تا با آمادگی کامل در جلسات حضور یابند.
شهردار نیز در این جلسه اعلام کرد که با هدف روان‌سازی ترافیک شهری، مطالعات تدوین طرح جامع ترافیک این شهر ۱۶۵ هزار نفری هم‌اکنون توسط مشاور در حال انجام است و تاکنون ۱۲ نقطه پرترافیک شهری شناسایی و برای اصلاح هندسی از سوی شهرداری به شورای ترافیک شهرستان پیشنهاد شده است. «منصور طعنه گنبدی» می‌افزاید: از مجموع ۱۲ نقطه فعلا اصلاح هندسی ۶ نقطه که در کمیته فرعی شورای ترافیک گنبد کاووس هم تصویب شده و به تایید اعضای اصلی این شورا رسیده به زودی ازسوی واحد فنی شهرداری اجرا می‌شود.
وی اضافه می‌کند: گنبد کاووس برای روان‌سازی ترافیک شهری علاوه بر اصلاح هندسی برخی معابر و میدان‌ها به احداث حداقل ۴ تقاطع غیر همسطح در ورودی شهر از سمت آزادشهر در میدان‌های امام علی(ع) و میدان امام حسین(ع)، میدان بسیج و تقاطع جاده کمربندی به اسب‌دوانی نیاز دارد. طعنه‌گنبدی می‌گوید: امسال یک تقاطع غیر همسطح توسط شهرداری گنبد کاووس اجرایی می‌شود و برای دیگر تقاطع‌ها به دلیل هزینه‌های بالا، نیاز به مساعدت مالی از محل اعتبارات استانی و ملی داریم.
نظر شما