گاهی گفته می‌شود شناسایی نیازمندان واقعی امری زمان‌بر و مستلزم صرف هزینه‌های بسیاری است. گاهی می‌گویند این تهدید وجود دارد که اطلاعات گردآوری شده نادرست باشد و دهک‌های درآمدی درست شناسایی نشوند. اما کارشناسان معتقدند تهیه اطلاعاتی درباره خانوارها (هر چند همراه با درصدی از اشتباه) و تغییر شیوه توزیع یارانه بهتر از وضعیت کنونی است.
در این‌باره با وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی صحبت کردیم. او می‌گوید تنها دلیلی که تا امروز نظام یارانه‌ای اصلاح نشده و نیازمندان واقعی شناسایی نشده‌اند، نبود عزم کافی در دولت است. این اقتصاددان ادامه می‌دهد: هرگز عزم جدی برای تکمیل بانک اطلاعاتی خانوارها در کشور وجود نداشت.
در همان ابتدای روی کار آمدن دولت دکتر روحانی- یعنی در شهریور سال۹۲ - بحث تکمیل بانک‌های اطلاعاتی و حذف یارانه پردآمدها مطرح شد اما این موضوع با گذشت مدتی خیلی راحت رها شد. نبود بانک اطلاعاتی برای شناسایی افراد یکی از معضلات اصلی در برنامه‌ریزی های راهبردی در هر زمینه‌ای است اما متأسفانه به آن توجه کافی نشده است.
او در پاسخ به این سؤال که آیا تجمیع این اطلاعات کار زمان‌بری است، می‌گوید: اصلا کار سختی نیست و بیش از ۶ماه زمان نمی‌خواهد. بانک‌های اطلاعاتی مرجع تقریبا مشخص هستند و فقط باید اطلاعات آنها در یک سامانه تجمیع شود. با استفاده از بانک اطلاعاتی اداره ثبت اسناد، بانک‌ها، شهرداری ها، کمیته امداد و... می‌توان به سرعت نیازمندان واقعی را مشخص و بر اساس آن برای پرداخت یارانه برنامه‌ریزی کرد.
شقاقی‌شهری معتقد است که با این روش، ریسک دریافت اطلاعات نادرست درباره خانوارها بسیار اندک است و اگر حتی چنین تهدیدی وجود داشته باشد، باید از یک جایی شروع کرد. این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: با توجه به همان اطلاعات تجمیع شده به افراد مستحق یارانه را پرداخت کنند و اگر افراد خارج از این بانک اطلاعاتی، مستحق دریافت یارانه باشند خودشان را معرفی خواهند کرد. بعد می‌توان درباره این افراد نیز راستی آزمایی کرد تا حق به حق‌دار برسد. فقط مهم این بود که کار آغاز شود.
به اعتقاد این اقتصاددان، در کشور انباشت، دانش، تجربه و مطالعه وجود دارد. مسائل و مشکلات اقتصاد ایران هم کاملا مشخص است و به راحتی با استفاده از این دانش و تجربیات می‌توان مشکلات را حل کرد، ولی به‌خاطر وجود برخی ذی‌نفعان و عوام‌فریبی‌های آنها و همچنین نبود هماهنگی میان دستگاه‌های کشور، این مشکلات حل نشده باقی مانده است.
شقاقی‌شهری با اشاره به اینکه ایجاد بانک اطلاعاتی خانوارها، در همه حوزه‌های اقتصادی و برنامه‌ریزی‌های کشور می‌تواند کارآمد باشد، می‌گوید: آمار و اطلاعات درست از خانوارها می‌توانست در سیاست‌های حمایتی به ما کمک کند تا این حمایت‌ها به جامعه هدف اصابت کند. حتی درباره مالیات‌ها و دیگر مسائل اقتصادی هم می‌توانستیم از این اطلاعات کمک بگیریم.
عضو هیأت علمی دانشگاه درباره اینکه آیا امیدی به اصلاح سیستم یارانه در دولت فعلی وجود دارد؟ بیان می‌کند: با ادامه وضعیت فعلی، منابع زیادی اتلاف می‌شود و گروهی به ناحق یارانه می‌گیرند و گروهی دیگر به ناحق از دریافت یارانه محروم شده‌اند. اما در این شرایط که کشور درگیر تحریم‌ها، جنگ اقتصادی و شرایط خطیر فعلی شده است، ورود به این مسئله دیگر دشوار شده است. انجام هر کاری زمان و شرایط مشخصی را نیاز دارد و متأسفانه دولت این فرصت را از دست داد.
نظر شما