این بار لوکیشن به تورنتو و جشنواره بینالمللی فیلم در این شهر منتقل شدهبود.
در این دوره از جشنواره تورنتو شاهد نمایش فیلمهایی بودیم که یا مستقیماً از جورج بوش انتقاد میکردند و یا سیاستهای خارجی او- به ویژه در عراق- را مورد حمله قرار میدادند.
این رویکرد باعث شد منتقدان سیاستهای آمریکا فرصت مناسبی برای گردهمایی و ابراز نظراتشان در این شهر پیدا کنند و شخصیتی چون مایکل مور که عمدتاً به دلیل انتقادهای شدید از بوش در فیلمهای مستندش- فارنهایت11/9 و بولینگ برای کلمباین- در عالم سینما به شهرت رسیده است، در اکران افتتاحیه فیلم «بورات: آموختههای فرهنگی از آمریکا برای...» حضور یافت تا تریبونی خوب برای انتقادات جدیدش مهیا کرده باشد.
شاید صریحترین انتقادات نسبت به شخص جورج بوش در فیلم مستند «مرگ یک رئیسجمهور» مطرح شد.
این فیلم که مستندی پیرامون ترور تخیلی جورج بوش است، توجه بسیاری از نشریات متمایل به دموکراتها در آمریکا را جلب کرد و از مستندهای خوب جشنواره محسوب میشد.
دیگر فیلم مستند برجسته جشنواره به نام زمانی کهWen leeves beraks از اسپایکلی که جایزه بهترین فیلم مستند جشنواره را نیز به دست آورد، در واقع انتقادی تند از عدم عملکرد به موقع دولت بوش در زمان وقوع حادثه کاترینا و آوارهشدن ساکنان این منطقه بود.
دیگر مستند قابل اشاره در این زمینه «دیکسی چیکز:« ساکتشو و بخوان» از باربارا کاپل و سیسیلیا پک بود که به اجراهای انتقادی گروه موسیقی دیکسی چیکز و مخالفت آشکار آنها با جنگ عراق مربوط میشد.
این مخالفت با جمله ناتالی منیز خواننده گروه در مارس2003 در لندن که گفت: «ما از اینکه رئیسجمهور آمریکا اهل تگزاس است متاسف هستیم»، به اوج خود رسید و تبعات سنگینی را برای این گروه و کنسرتهای بعدی آن در آمریکا به همراه داشت.
اما در بین فیلمهای سینمایی قبل از هر چیز باید به فیلم «زندانی و یا چگونه قتل تونیبلر را طراحی کردم» اشاره کرد.
این فیلم که توسط مایکل تاکر و پترا اپرلین کارگردانی شده است، یادآور مستند موفق آنها در سال2004 تحت عنوان Gunner Palace درباره جنگ عراق است که جنجال بزرگی را در انگلستان به وجود آورد.
در آن فیلم یک عراقی دست بسته که طی یک حمله شبانه در منزل شخصیاش دستگیر شده به سربازان و دوربین میگوید که یک خبرنگار است و نه یک تروریست و فیلم جدید این زوج سینمایی، داستان را از این پس دنبال میکند.
این عراقی «یونس خاطر عباس» نام دارد که به دلیل نگارش مطالبی درباره تحریم عراق توسط عدی حسین شکنجه شد و به واقع یک روزنامهنگار است، اما فعالیتهای آزادانه او برای یک شبکه تلویزیونی انگلیسی این شک را در ماموران اطلاعاتی آمریکا به وجود میآورد که او قصد ترور تونی بلر را در سفرش به عراق دارد و همین شک بیمورد موجب میشود عباس حدود 9 ماه را در زندان ابوغریب بگذراند و به شیوههای مختلف توسط نیروهای آمریکایی بازجویی شود و در نهایت با یک کلمه «متاسف هستیم»، از زندان آزاد شود.
فیلمسازان در کنفرانس خبری پس از نمایش فیلم تاکید کردند که بنا به اعلام ارتش آمریکا اکنون سابقهای از عباس در زندان ابوغریب موجود نیست.
عباس در این فیلم پیرامون مرگ پیرمردی در زندان به دلیل کمبود دارو و عدم تغذیه مناسب در زندان مطالبی عنوان میدارد، در حالی که خاطرات خود را به دلیل عدم وجود کاغذ روی لباس زیر خود نوشته و به خارج از زندان منتقل کرده است.
مایکل مور در این زمینه گفت: این خیلی تحقیرکننده است که به نام کشور شما در عراق چنین اعمالی انجام دهند.
گفتههای عباس و کارگردانهای این فیلم زمانی معتبرتر جلوه کرد که بنیامین تامپسون از سربازان ارتش آمریکا که عباس را میشناخت و نگهبان زندان او بود، تمامی گفتههای عباس درباره شرایط وحشتناک ابوغریب را تایید کرد و افزود: «من حتی سگهایم را در آن شرایط نگاه نمیدارم».
دیگر فیلم انتقادی جشنواره امسال که به شکل غیرمستقیم از سیاستهای دولت آمریکا در عراق انتقاد میکرد، فیلم «بادی که بارلی را تکان داد» به کارگردانی کن لوچ بود.
داستان این فیلم از نگاه یک نیروی شورشی در مقابل یک قدرت اشغالگر روایت میشود و در ایرلندشمالی دهه20 میلادی میگذرد و پاورایک دلانی نقش یک مبارز جمهوریخواه را ایفا میکند که قصد استخدام در بیمارستانی در لندن را دارد، ولی چون دولت انگلستان نیروهایش را برای سرکوب ایرلندیها به بلفاست فرستاده، او ناچار است به برادرش (با بازی سیسیلیان مورفی) ملحق شود.
فیلم «بابی» از امیلیو استوز درباره ترور رابرت کندی در لسآنجلس در سال 1968 نیز پیام سیاسی تندی برای جمهوریخواهان دارد، هر چند که یک درام سیاسی از سوی منتقدان توصیف شده است.
فیلم «... و ملت چنین تصمیم میگیرد» ساخته جیمز اشترن و آدام دلدئو نیز مستندی درباره انتخابات ریاستجمهوری در اوهایو در سال 2004 است که تلاش میکند تا نگاهی به شرایط بد انتخابات در این شهر داشته باشد.
در این دوره از جشنواره تورنتو همچنین تفسیرهای هراسناکی از شرایط جهان پس از حادثه 11سپتامبر به چشم میخورد. فیلم «میزبان» ساخته یک کارگردان کرهای گرچه در ژانر وحشت است، ولی ماجرای آن به سادگی میتواند بیانیهای سیاسی باشد.
فیلم ماجرای هیولایی در رودخانهای در کنار یک شهر پرجمعیت است که به کشتار مردم مشغول است، ولی دولت وقت درعوض اندیشیدن تدابیری برای نابودی این هیولا، به سرکوب مردم مشغول است.
بسیاری از منتقدان این فیلم را مرتبط با شیوههای سرکوب نیروهای آمریکایی در عراق و چشمپوشی از قاتلان مردم بیگناه عراق در این کشور مصیبتزده دانستند.
اما مایکل مور در جلسه اکران فیلم جدید بارون کوهن در کنار لری چارلز کارگردان این فیلم حضور داشت و به مدت سه ساعت به پرسشهای حاضران پاسخ داد.
او تاکید کرد که در صورت ادامه وخامت اوضاع سیاسی در آمریکا، شاید زندگیاش را در تورنتو ادامه دهد و زمانی که یکی از خبرنگاران اشاره کرد که ساعت دو پس از نیمهشب است و او هنوز به پاسخگویی به سؤالات ادامه میدهد، گفت: این روزها اگر آمریکایی باشید، هرگز آسوده نمیخوابید.
منبع: نیویورک تایمز-14سپتامبر