کلاس‌های اوقات فراغت؛ فرصتی برای آموزش مهارت‌های اجتماعی

صرف نظر از این‌که در هر کدام از این کلاس‌ها چه چیزی به کودکان آموزش داده می‌شود باید به این نکته توجه کرد که کلاس یک ویژگی بسیار مهم دارد و آن این‌ است که امکان برقراری ارتباط با کودکان دیگر و ارتقای مهارت‌های اجتماعی را برای آنان فراهم می‌کند.  تحقیقات زیادی نشان می‌دهد تک‌فرزندان وقتی وارد چنین محیط‌هایی می‌شوند، مهارت‌های اجتماعی را که برای زندگی آینده آنان لازم است یاد می‌گیرند. پس شرکت در کلاس‌های عمومی صرف نظر از چیزی که در آن آموزش داده می‌شود، فرصتی برای خروج از فضای محدود خانواده‌های امروزی را فراهم می‌کند و باعث می‌شود آنها تعاملات و مهارت‌های اجتماعی را بیاموزند.

بنابراین برای انتخاب یک کلاس در نظر گرفتن فضای آن بسیار اهمیت دارد و والدین باید این موضوع را مدنظر داشته باشند که کلاسی که فرزندشان در آن شرکت می‌کند چقدر در ارتقای مهارت‌های اجتماعی او موثر است و چقدر به نحوه تعاملات کودکان با یکدیگر و حتی مربیان با یکدیگر اهمیت داده می‌شود. چقدر برخوردها دوستانه است و در شرایط خاص چطور رفتار می‌شود. در یک محیط اجتماعی مناسب به خصوص در سنین قبل از دبستان مهارت‌های پایه برای برقراری ارتباط کلامی مناسب به کودکان یاد داده می‌شود و به آنان فرصتی برای تعامل داده می‌شود.  

اما یکی از مسائلی که در آموزش کودکان قبل از سنین دبستان و حتی بعد از آن باید مورد توجه قرار گیرد، خلاقیت و آزادی عمل کودک است. بچه‌ها قبل از سنین دبستان کشف دنیای بیرون را آغاز می‌کنند و نیاز دارند همه امکانات مورد نظر را برای این کشف در اختیار داشته باشند و حتی گاهی لازم است یک تجربه را بارها و بارها تکرار کنند تا مفاهیمی را که برای بزرگ‌ترها بدیهی است کشف کنند.  

در بسیاری از کلاس‌ها فعالیت‌های بسیار ساده‌ای انجام می‌دهند که برای کودک بسیار مهم است و والدین باید به کودک اجازه تجربه چنین فضاهایی را بدهند. پرپر کردن یک گل، فوت ‌کردن یک شمع یا فعالیت‌هایی مانند این از جمله این فعالیت‌هاست.  بیشتر والدین برای کودکان حد و مرزهای زیادی تعیین می‌کنند و فعالیت‌هایی را محدود می‌کنند که برای رشد کودکان لازم و ضروری است. پس پیشنهاد می‌کنم اگر کودک شما در سنین پایین است صرف نظر از محتوای کلاس‌های آموزشی، میزان آموختن مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی را مدنظر قرار دهید.

این‌که کودک ما در آینده رهبر یک گروه موسیقی شود یا موقعیت اجتماعی خاصی پیدا کند برای والدین وسوسه‌انگیز است، اما ما باید دست از این وسوسه‌ها برداریم و یادمان باشد که ما نباید کودکان را به سمت فعالیت‌هایی هدایت کنیم که مورد علاقه آنها نیست. قرار نیست کودکان زندگی نزیسته ما را زندگی کنند. پس قبل از تصمیم‌گیری برای این‌که کودک را به کدام کلاس آموزشی بفرستیم، به او فرصت بدهیم مهارت‌های خود را محک بزند و فرصت را برای او فراهم کنیم تا متوجه شویم او به کدام فعالیت علاقه بیشتری دارد.

یکی از کلاس‌هایی که بسیار مورد توجه والدین است کلاس‌های آموزش زبان خارجی است. والدین باید بدانند بهترین سن برای آموزش این کلاس‌ها قبل از ۵ سالگی است و بعد از این سن حساسیت گوش به تلفظ‌ها کم می‌شود. اما فراموش نکنیم که کودک قبل از آموزش زبان خارجی باید بر زبان مادری خود مسلط شود. بچه‌ها مشکلات بسیاری در آموزش زبان دارند و اگر روش تدریس زبان صحیح باشد و ویژگی‌های روان‌شناختی و رشد کودک در نظر گرفته شود، آنها می‌توانند زبان دوم را یاد بگیرند.  

یکی از شاخص‌هایی که میزان توانمندی کودک را در آموزش زبان خارجی نشان می‌دهد، کودکانی هستند که تنها با تماشای چند انیمیشن و فیلم به راحتی زبان را یاد می‌گیرند. قرار نیست این آموزش‌ها حتما به روش‌های رسمی باشد.  کلاس‌های هنری نیز از دیگر کلاس‌هایی است که والدین به آن علاقه نشان می‌دهند. اگر به ویژگی‌های فرزند خود دقت داشته باشیم، می‌توانیم نقاط قوت و ضعف او را بشناسیم و با این شناخت پیشنهادهای بهتری در اختیار او قرار دهیم. آموختن هیچ هنری در سنین کودکی نباید با هیچ قانون و اجباری همراه باشد بلکه باید کنجکاوی و علاقه‌مندی کودک مورد سنجشقرار گیرد.

کلاس‌های هنری برای کودکان دارای مشکلات اجتماعی و هیجانی بسیار مفید است. کلاس‌های ورزشی هم می‌توانند به رشد سلامت کودک کمک کنند و هم به او اجازه می‌دهند انرژی لازم را دریافت کند. این کلاس‌ها فرصت مناسبی برای تخلیه تنش‌های کودک هستند و مهم این است که کودک دریک محیط دوستانه این فعالیت‌ها را انجام دهد و نباید وارد فضای رقابتی شود که آسیب‌های زیادی برای کودک به دنبال دارد.

یادمان باشد کودک ما بیشتر از این‌که به کلاس‌های زبان یا هنر نیاز داشته باشد به کلاس‌های مهارت‌های زندگی نیاز دارد. کلاس‌هایی که دوست‌یابی، مدیریت خشم، ابراز احساسات، هوش هیجانی، کنار آمدن با مشکلات و سازگاری را به کودک آموزش می‌دهند در شکل‌گیری آینده کودک ما سهم بسزایی دارند و به او زندگی‌ کردن با کیفیت بیشتر را می‌آموزند. بسیار مهم است که این آموزش‌ها توسط یک متخصص به کودک داده شود اما متاسفانه بیشتر افرادی این آموزش‌ها را به کودک می‌دهند که سواد کافی در این زمینه ندارند. فراموش نکنیم که در همه این کلاس‌ها کودک باید استراحت هم بکند و تعامل خود را با کودکان حفظ کند.