بازیگر اصلی تئاتر صورتش پر از قطرات عرق شده و با دستمال آن را پاک می‌کند. ترتیب قرارگرفتن صندلی‌ها به گونه ای است که نیمی از میزانسن از دید ردیف‌های عقب پنهان است و چند نفر در انتهای سالن ایستاده تئاتر را تماشا می‌کنند. صدای گوشی مردی بلند می‌شود و همزمان صدای بازکردن پاکت چیپس توسط دختر جوان همراهش می‌آید. یکی از عوامل اجرایی جلو می‌رود و با تذکری ساده به آنها به عقب بر می‌گردد، ناگهان زن و مرد همراه با دوستانشان به نشانه اعتراض سالن را ترک می‌کنند. در بسته می‌شود، هوا گرم است و ردیف‌های جلو خالی از تماشاگرند.
- کمبود سالن مجهز تئاتر در اصفهان
اصفهان با بیش از ۴۰۰ سال فعالیت در زمینه تئاتر با مشکلاتی همچون کمبود کمی و کیفی سالن‌های تئاتر از یکسو و رشد قارچ‌گونه پدیده تئاترهای شبه کمدی و صرفا سرگرم‌کننده و خیل عظیم مخاطبانشان از سوی دیگر روبه‌رو است. این در حالی است که تئاترهای هنری و اندیشه‌محور در سالن‌های نیمه‌خالی اجرا می‌شود. در حال حاضر تالار هنر و تالار فرشچیان، هر کدام با یک سالن اصلی و یک سالن کوچک و همینطور سالن سعدی، سالن سوره و تماشاخانه ماه مربوط به حوزه هنری جزو سالن‌های اصلی تئاتر اصفهان محسوب می‌شوند.
در این میان تالار هنر وابسته به شهرداری که به عنوان دفتر تخصصی هنرهای نمایشی نقش مهمی در تولید و اجرا و حمایت از گروه‌های نمایشی داشته، از شروع سال ۹۸ در دست تعمیر است. طرحی که در ابتدا با هدف ایجاد تغییرات اساسی از جمله بازسازی کف و سقف سالن اصلی، تغییر طرح ورودی و اضافه کردن ۳ سالن بلک‌باکس و ۴ پلاتو و یک سالن چندمنظوره شروع شد ولی پس از مدتی با تغییر در بودجه در نظر گرفته شده، بازسازی این سالن شکل دیگری گرفت.
- مشکلات عدیده تئاتر استان
«مهدی شهداد» از پیشکسوتان تئاتر اصفهان که اجرای تئاترهای فاخر کمدی در چند دهه قبل در تاریخ تئاتر اصفهان را عامل علاقه‌مندی مردم این شهر به ژانر کمدی می‌داند، به همشهری می‌گوید: بسیاری از تئاترهایی که به اسم کمدی اجرا می‌شوند، در اصل تئاترهای مبتذلی هستند که در فضای نبود کمدی فاخر اجازه فعالیت یافته‌اند. «محمدرضا بزرگزاد» از فعالان تئاتر اصفهان نیز سیاست‌گذاری‌های فرهنگی را عاملی می‌داند که به طور غیرمستقیم موجب نحیف شدن بدنه تئاتر شده است؛ سنگ اندازی‌های مختلف چون کاغذبازی‌های اداری فراوان و نبود بودجه کافی موجب رفتن نخبه‌های تئاتر اصفهان به تهران شده است.
وی همچنین اصرار به تبلیغ سرگرمی‌های سبک و نبود جایگاه مشخص برای تبلیغات تئاتر در رسانه‌ها را عامل کاهش سطح کیفی تئاتر اصفهان عنوان می‌کند. «جواد ایزددوست» از فعالان تئاتر اصفهان به همشهری می‌گوید: با وجود مشکلات فراون در تئاتر اصفهان، اما این مسئله کاملا قابل بهبود است، به شرط آن‌که اراده و هدف‌گذاری صحیح داشته باشیم. به نظر من به شرط وجود همدلی و همفکری اهالی تئاتر و همینطور وجود مدیرانی که پیشرفت و بهبود تئاتر را مقدم بر منافع شخصی یا گروهی خود بدانند موانع برطرف خواهد شد.
- بازسازی تالار هنر تا پایان سال
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر اصفهان در ارتباط با بازسازی تالار هنر اصفهان اظهار می‌کند: در ابتدا ۵ میلیارد تومان صرفا در راستای تغییرات تالار هنر در نظر گرفته شده بود که پس از جلسات مختلف نهایتا ۳ میلیارد تومان به بازسازی تالار هنر و ۲ میلیارد دیگر برای طرح تئاتر شهر اصفهان تخصیص داده شد. وی می‌افزاید: بازسازی تالار هنر طرحی فعال است و جلسات مربوط به این مسئله هر دو هفته یک‌بار با حضور معاونت عمران و شهرسازی استان برگزار می‌شود. «فریده روشن» تصریح می‌کند: در حال حاضر بیشترین فعالیت انجام شده به بازسازی پلاتو و بلک‌باکس اختصاص دارد و تقریبا ۵۰ درصد احداث و بازسازی ۴ پلاتو انجام شده است؛ به یقین پس از اتمام طرح امضای قرارداد شهرداری با پیمانکار مربوطه کار با سرعت بیشتری نیز انجام خواهد شد.
وی در ارتباط با موضوع ساخت تئاتر شهر اصفهان که از دو سال پیش به شکل جدی مطرح شده است، ابراز می‌کند: در حال حاضر در خیابان چهارباغ عباسی و در محل سینما ۲۲ بهمن سابق در مجموع زمینی به مساحت یک‌هزار و ۷۵۰ متر مربع در نظر گرفته شده است و در حال انتخاب مشاوران متخصص برای طراحی این مجموعه متناسب با فضای چهارباغ هستیم.
- ۴۱گروه تئاتر ثبت شده در اصفهان
مدیر دفتر نمایش استان می‌گوید: حمایت مالی دفتر نمایش از گروه‌های تئاتر، همان کمک مالی است که توسط دفتر نمایش کل در تهران به دفاتر اختصاص می‌یابد که البته این مبلغ با توجه به نیازهای متعدد تئاتر و با توجه به سهم بسیار اندک تئاتر از بودجه کل کمک زیادی نیست و نهایتا می‌توان آن را یک تنخواه جزئی دانست که به گروه‌های ثبت شده اختصاص می‌یابد.
«محمدترابی» با اشاره به این‌که در حال حاضر ۴۱ گروه تئاتر ثبت شده در استان داریم ادامه می‌دهد: البته همه گروه‌ها فعال نیستند و فعلا در حال غربالگری گروه‌های غیرفعال ثبت شده از گروه‌های فعال هستیم و از یک ماه و نیم دیگر سایت ثبت‌نام بازگشایی می‌شود تا گروه‌های ثبت نشده هم بتوانند در صورت احراز شرایطی چون تعداد تئاترهای اجرا شده وثبت آن در سایت ایران تئاتر، ثبت‌نام و از حقوق قانونی خود استفاده کنند. مدیر دفتر نمایش در ادامه به امکان استفاده از پتانسیل سالن‌های ادارات مختلف مثل سالن بهزیستی یا هلال احمر و بسیاری از آمفی‌تئاترها و فرهنگسراها اشاره می‌کند و می‌افزاید: برخی از این سالن‌ها با انجام مناسب‌سازی‌های مورد نیاز گزینه خوبی برای افزایش ظرفیت سالن‌های اجرایی خواهند بود که به عنوان نمونه می‌توان به فرهنگسرای کوثر در منطقه ۱۵ اصفهان اشاره کرد.
- نشاط اجتماعی؛ اولویت تئاتر اصفهان
عضو شورای نظارت و ارزشیابی هنرهای نمایشی اداره ارشاد و فرهنگ اسلامی اصفهان می‌گوید: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی در چهارچوب برنامه و اندیشه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی عمل می‌کند و در حال حاضر نشاط‌آفرینی و افزایش روحیه شادی در عموم مردم جز وظایف تئاتر است. «رسول هنرمند» ادامه می‌دهد: تمام این‌کارهای شبه کمدی چندین بار ارزیابی و اصلاح شده‌اند ولی فعلا با داشتن حداقل‌هایی در چهارچوب مشخص می‌توانند مجوز دریافت کنند.
قبول داریم که صرفا توجه به جنبه سرگرمی و بی‌توجهی به وظیفه تئاتر در رشد فرهنگی مخاطب موجب نزول جایگاه این هنر خواهد شد، ولی آیا عدم صدور مجوز برای چنین نمایش‌هایی حتما موجب افزایش مخاطب برای تئاترهای هنری و اندیشه‌ورز خواهد بود؟ در شرایطی که امکانات مالی و حمایتی از یکسو و عدم اطمینان در استقبال مخاطب و در نتیجه فروش و تامین هزینه‌ها برای یک تئاتر هنری وجود ندارد، مسلما تعدادی از افراد حتی برخلاف میل باطنی خود به اجرای تئاترهایی شبه کمدی با حداقل استانداردها روی می‌آورند که با حضور پشتیبانان مالی مختلف و مخاطبان، دغدغه تامین هزینه و کسب درآمد را برایشان برطرف خواهد کرد.
- سطح تئاتر کمدی افت کرده است
عاطفه علیان- اصفهان- خبرنگار:تئاتر اصفهان با بزرگانی که در سالیان گذشته به خود دیده است جایگاه ویژه‌ای دارد اما آنچه اکنون با آن روبه‌رو هستیم فاصله گرفتن تئاتر اصفهان از فضای حرفه‌ای است. دلیل آن را باید فاصله گرفتن هنرمندان متخصص این عرصه از حضور در عرصه نمایش برشمرد. شرایط اقتصادی موجود، هنرمندان تئاتر را با چالش‌های بسیاری مواجه کرده است و کمتر کسی از هنرمندان گذشته تئاتر تمایل به ادامه فعالیت در این عرصه دارد. تغییر شغل هنرمندان تئاتر و حضور در رسانه ملی و سینما از آسیب‌هایی است که به هنر نمایش که در اصفهان ریشه دارد، وارد شده است. در این باره گفت و گویی با «محمدرضا نصری» تهیه‌کننده نمایش‌های کمدی همچون «گیج و ویج» و «بالشت» انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
وضعیت نمایش کمدی در اصفهان چگونه است؟
جامعه تئاتر در اصفهان گاهی به این نتیجه می‌رسد که تئاتر نمی‌تواند محل درآمدزایی شود. در چند سال اخیر تئاتر کمدی سطح سلیقه تماشاگر را کاهش داده که علت آن را می‌توان در کمبود تمرین کافی و متن نوشته شده جست‌وجو کرد. این معضلی است که جامعه تئاتر کمدی اصفهان با آن دست و پنجه نرم می‌کند. تخصص‌گرایی در نمایش‌های کمدی، تمرین و وقت گذاشتن راه پیشگیری از افت سطح تئاتر کمدی در اصفهان است.
- نمایش‌های کمدی چه تاثیری بر نشاط اجتماعی دارند؟
با توجه به آمار بالای افسردگی در اصفهان نیاز است که هنر تئاتر گامی در جهت افزایش نشاط اجتماعی همشهریان بردارد. برای رسیدن به این هدف و در راستای توسعه نشاط اجتماعی در شهر اصفهان و با کمترین حمایت از نهادهای دولتی، جامعه تئاتر کمدی می‌خواهد نشاط اجتماعی را از مسیر سنجیده افزایش دهد.
- تئاتر کمدی چگونه می‌تواند در همان مسیر موفق گذشته پیش رود؟
هدف تئاتر سرگرمی است. همین نمایش‌های طنز در اصفهانی که از تئاتر صاحب سبک است می‌تواند نصف جهان را به روزهای شاد بودن برگرداند. اصفهان با زنده‌یاد ارحام صدر که به «شکرپاره» معروف بود مکتب کمدی انتقادی در تئاتر را بنیان نهاد. همین باعث شده که ما هم در جهت نشاط اجتماعی و با بن‌مایه‌های انتقادی- اجتماعی در هنر تئاتر سرمایه‌گذاری کنیم تا شهروندان ساعتی فارغ از تمام مشغله‌ها بخندند و قدرت اندیشه‌هایشان افزوده شود.
نظر شما