راندمان تولید محصولات کشاورزی و بهره‌وری آب با استفاده از کشت گلخانه‌ای حتی به ۱۰ برابر نیز می‌رسد. از سوی دیگر با توجه به تنظیم دقیق میزان آب مصرفی، دفع آفات و استفاده از بهترین ارقام کشاورزی و فناوری‌های روز، کیفیت محصولات نیز بالا می‌رود. بهبود شرایط بحرانی دریاچه ارومیه در گرو کاهش مصرف آب است و از مهم‌ترین راه‌ها برای کاهش مصرف آب، کشت گلخانه‌ای است. این نوع کشت از سال ۹۱ مورد توجه وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته و برنامه‌ریزی‌ها برای توسعه آن انجام شده است. هم‌اکنون در کشور بیش از ۱۵ هزار نفر در شهرک‌های گلخانه‌ای به کار مشغولند. مساحت این شهرک‌ها حدود ۳ هزار هکتار است که ۴۴۷ هکتار - یعنی ۱۴ درصد - آن در آذربایجان غربی قرار دارد. در این گزارش به بررسی اقدامات انجام شده برای افزایش کشت گلخانه‌ای در استان می‌پردازیم.
- ظرفیت‌های اشتغال در گلخانه‌ها
مدیر شرکت شهرک‌های کشاورزی آذربایجان غربی با بیان این‌که ایجاد اشتغال مستقیم در محیط گلخانه به ازای هر هکتار تا ۱۲ نفر است، می‌گوید: ایجاد اشتغال به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند و فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی در محیط‌های گلخانه‌ای تا ۶ برابر افزایش خواهد یافت. «سعید جفایی» درباره مزایای کشت گلخانه‌ای بیان می‌کند: افزایش راندمان محصول و به همان نسبت افزایش درآمد، استفاده بهینه از منابع آب و خاک و نهاده‌ها، آزادسازی اراضی زیر کشت سبزی و صیفی برای محصولات زراعی و استراتژیک، امنیت محصول تولیدی و امکان تولید محصول خارج از فصل، کاهش مصرف آب به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵ برابر نسبت به اراضی زیر کشت محصولات سبزی و صیفی و استفاده بهینه از زمین‌های نامرغوب با استفاده از به‌کارگیری و سهولت استفاده از تکنیک‌های کشت که به تولید چند برابری در عرصه‌های حتی نامرغوب - به لحاظ کشاورزی - منجر می‌شود، از مزایای کشت در گلخانه است. وی ادامه می‌دهد: گلخانه‌داری از صنایع نوپا در کشور و آذربایجان غربی است که در صورت تقویت و توسعه می‌تواند جوابگوی نیاز به تولیدات غذایی، گل و گیاه و گیاهان دارویی در محدوده وسیعی از استان و حتی فراتر از آن باشد.
- مشکلات پیش رو
مدیر شرکت شهرک‌های کشاورزی آذربایجان غربی با بیان این‌که سیر تکاملی صنعت گلخانه‌داری در استان با سرعت در حال طی شدن است، اظهار می‌کند: سیر رشد و توسعه گلخانه‌ها در آذربایجان غربی، اگرچه با آماده شدن زیرساخت‌های مجتمع‌های گلخانه‌ای شدت بیشتری به خود گرفته است، دچار مشکلات متعددی در مقایسه با سایر استان‌های کشور است. همچنین دغدغه سردسیر بودن منطقه، استفاده بهینه از منابع انرژی و سوخت در کنار مسائل مشترک با دیگر استان‌های کشور از جمله مشکلات پیش روی آذربایجان غربی در توسعه صنعت گلخانه‌داری به شمار می‌رود.
جفایی با اعلام این‌که مدیریت شهرک‌های کشاورزی در آذربایجان غربی از اردیبهشت ۹۴ آغاز به کار کرده است، به مهم‌ترین اهداف تعیین شده برای شهرک‌های کشاورزی اشاره می‌کند و می‌افزاید: حمایت، هدایت و توسعه زیرساخت‌های شهرک‌های کشاورزی، افزایش کارایی و ارتقای ضریب بهره‌وری از منابع آب و خاک، فراهم کردن زیرساخت‌های امنیت غذایی و ارتقای ارزش افزوده تولیدات کشاورزی، اصلاح ساختار و نظام بهره‌برداری، کاهش هزینه‌های تولید و افزایش درآمد تولیدکنندگان از اهداف تعیین شده برای این شهرک‌ها در کشور به شمار می‌روند.
وی می‌گوید: دولت از متقاضیان سرمایه‌گذاری در حوزه کشت محصولات گلخانه‌ای برای بالا بردن کیفیت محصولات و کاهش مصرف آب حمایت می‌کند. برای افزایش بهره‌وری آب و نیز درآمد بهره‌برداران، ایجاد اشتغال و کاهش بوروکراسی اداری با تصمیم‌های گرفته شده در سازمان جهاد کشاورزی استان با همکاری بانک کشاورزی، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی روند اخذ مجوز احداث گلخانه‌ها تسهیل شده است.
- لزوم کاهش زمان صدور مجوز
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز می‌گوید: از ۹ شهرک کشاورزی موجود در استان که در مساحت ۴۷۷ هکتاری ساخته شده و دارای ۵۴۴ واحد گلخانه‌ای است، ۲۱۲ واحد آن به متقاضیان واگذار شده است. «رسول جلیلی» از واگذاری این واحدها از طریق فراخوان خبر و ادامه می‌دهد: توسعه واحدهای گلخانه‌ای یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان جهاد کشاورزی است. به همین دلیل حمایت‌های قابل توجهی از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به عمل خواهد آمد تا با توسعه کشت گلخانه‌ای شاهد توسعه کشاورزی و نیل به اهداف سازمان جهاد کشاورزی باشیم که در راس برنامه‌ها احیای دریاچه ارومیه قرار دارد. وی بیان می‌کند: توسعه کشت گلخانه‌ای به نفع استان و کشور است و به همین دلیل دولت و وزارت جهاد کشاورزی نگاه ویژه‌ای به آن دارند. به همین دلیل ۵۸۰ هکتار از زمین‌های شمال استان به ایجاد واحدهای گلخانه‌ای تعلق گرفته است.
این مسئول زمان طولانی اخذ مجوز واحدهای تولیدی را یکی از مشکلات توسعه کشت گلخانه‌ای و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در این زمینه معرفی می‌کند و می‌گوید: با توجه به این‌که توسعه کشت گلخانه‌ای و به‌کارگیری فناوری‌های روز در صدر برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد، باید مشکلات سرمایه‌گذاران در حوزه کشت گلخانه‌ای حل شود. به همین منظور تمامی تلاش خود را برای کاهش زمان صدور مجوز به کار خواهیم گرفت.
- آسان کردن قوانین و مقررات
همچنین، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به سرعت بخشیدن به ساخت مجتمع‌های گلخانه‌ای می‌گوید: آسان کردن قوانین و مقررات و کم کردن هزینه‌های واگذاری به منظور ورود و جذب سرمایه‌گذاران در سرعت بخشیدن به احداث مجتمع‌های گلخانه‌ای و تولید محصولات کشاورزی موثر است. «اکبر کرامتی» با اشاره به اهمیت طرح‌های گلخانه‌ای در افزایش بهره‌وری آب و اقتصاد کشاورزی استان می‌افزاید: با سرعت‌بخشی به تکمیل زیرساخت‌های مجتمع‌های گلخانه‌ای باید برای تامین منابع جدید و جلب سرمایه‌گذار تلاش کنیم.
وی با بیان این‌که سیاست وزارت جهاد کشاورزی توسعه آبیاری نوین و گلخانه‌ها است، تاکید می‌کند: باید در جهت سیاست وزارت متبوع برای توسعه این طرح‌ها حرکت کرد. فرایند صدور مجوز این واحدها نیز باید تسهیل و در کمترین زمان ممکن انجام گیرد. کشت گلخانه‌ای تاثیر بسزایی در افزایش تولید محصولات کشاورزی ایفا می‌کند. تولید محصولات گلخانه‌ای و توسعه واحدهای کشت گلخانه‌ای به افزایش بهره‌وری، رشد اقتصادی محصولات کشاورزی، خوداتکایی و ایجاد اشتغال پایدار می‌انجامد و راهبردی برای ارزآوری و تولید ثروت در بخش کشاورزی است.
- ظرفیت‌های استان برای کشت گلخانه‌ای
آذربایجان غربی به عنوان غربی‌ترین نقطه کشور با دارا بودن ۷ مرز رسمی و همسایگی با ۳ کشور شاهرگ صادراتی کشور به شمار می‌رود و از جمله کالای صادراتی آن محصولات کشاورزی است. مرغوب‌ترین محصولات در این منطقه تولید و به کشورهای همسایه صادر می‌شود. اگر کشت گلخانه‌ای در این استان افزایش پیدا کند، صادرات بهتر و بیشتری را در عرصه جهانی خواهیم داشت زیرا آذربایجان غربی صاحب مرغوب‌ترین و آب و خاک است.
گلخانه به دلیل داشتن شرایط خاص با کنترل شدت نور، دمای روزانه و شبانه، میزان رطوبت نسبی هوا و رطوبت خاک برای تولید و پرورش تجاری گیاهان با کیفیت بالا و در تمام طول سال بسیار فضای بکری است. چون بیشتر کشاورزان هر سال با مشکل سرمازدگی محصولات خود یا خسارت‌های طبیعی دیگر مواجه می‌شوند، با اجرای طرح کشت گلخانه‌ای در سطح گسترده، این خسارات نیز کنترل خواهند شد. با توجه به نیاز روزافزون بازار، چه از نظر تولید گل و گیاهان زینتی و چه از نظر سبزی و صیفی خارج از فصل، این روش تولید امروزه به یکی از سودآورترین بخش‌های کشاورزی تبدیل شده است که البته سرمایه‌گذاری اولیه فراوانی را نیز طلب می‌کند. با توجه به سرمایه‌گذاری هنگفتی که در این زمینه صورت می‌گیرد، نبود مدیریت صحیح در احداث گلخانه، انتخاب مکان، نوع گلخانه و پوشش آن باعث عدم بهره‌وری مناسب سرمایه و امکانات خواهد شد.
نظر شما