کودکان کار که به دلیل مشکل بی‌سرپرستی یا بدسرپرستی از سر نیاز خود یا خانواده‌هایشان کار می‌کنند نیازمند نگاهی دلسوزانه و فرزندگونه به خصوص در شروع سال تحصیلی جدید دارند که مردم باید به آن توجه جدی داشته باشند. با توجه به این‌که در برنامه ششم توسعه کشور ساماندهی کودکان کار جزو اولویت اصلی برنامه‌های سازمان بهزیستی قرار گرفته است باید توسط این سازمان هر چه سریع‌تر اقدامات اولیه به منظور نیازسنجی و شناسایی با مشارکت اورژانس اجتماعی بهزیستی و دفتر ساماندهی آسیب‌های اجتماعی صورت گیرد و در این مسیر همه هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های
مربوط به عمل آید.
کودکان کار به علت شرایط سنی بیشتر در معرض خشونت‌های جامعه قرار می‌گیرند که باید مسئولان بیشتر مراقب آنها باشند. از سوی دیگر، باید بدانیم این کودکان هم مثل بچه‌های دیگر نیاز به کودکی کردن دارند. از این رو با رفتارهای درست و مطالعه شده، آنها در مسیر درست قرار خواهند گرفت. به عنوان مثال، با فراهم کردن یک اسباب بازی برایشان لذت بازی کردن را می‌توانیم به آنها هدیه می‌دهیم تا یک خاطره خوب در ذهنشان ثبت شود.
- به کودکان کار فرصت کودکی بدهیم
یک کارشناس ارشد اجتماعی می‌گوید: کودکان کار در جامعه به اندازه‌ای زیاد شده‌اند که این روزها در بسیاری از مناطق استان و شهر اراک به چشم می‌آیند، کودکانی که به جای بازی‌های کودکانه، تحصیل و لذت از دوران شکفتن باید برای کسب درآمد خود و خانواده سر از مشاغل کاذب و سخت و زندگی پرمخاطره و آسیب‌زا در آورند. «مهناز رحمتی» با اشاره به این‌که کودکان کار علاوه بر مشکلات فوق احتمال مورد سوءاستفاده قرار گرفتن در باندهای قاچاق یا موارد دیگر را دارند بیان می‌کند: آسیب‌های اجتماعی و خشونت‌های جبران ناپذیر بر سر راه آنها قرار دارد که مشکلات اقتصادی خانواده، آنها را ممکن است با خطرات جدی‌تری مواجه کند و فرصت‌های کودکی و بزرگسالی آنها را یکی پس از دیگری به مرز نابودی بکشاند.
وی می‌افزاید: تعداد کودکان کار خیابانی در فصل‌های مختلف سال متغیر است. در برخی موارد نیز کودکان کار از استان‌های همجوار به اراک می‌آیند و به کسب درآمدهای کاذب می‌پردازند. این کارشناس ارشد اجتماعی اظهار می‌کند: همان‌طور که امکان آسیب برای کودکان کار وجود دارد نقش آنها در بروز آسیب‌های اجتماعی نیز بسیار زیاد است. بسیاری از این افراد مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند و به آنها آسیب‌های جنسی و جسمی وارد یا از آنان بیگاری کشیده می‌شود. رحمتی با تأکید بر این‌که باید نظارت و برنامه‌ای جدی به منظور مراقبت و کاهش کودکان کار از سوی متولیان و مسئولان این حوزه به خصوص سازمان بهزیستی صورت گیرد ادامه می‌دهد: به‌منظور حمایت از کودکان کار سازمان بهزیستی می‌تواند برای خانواده‌های آنها آموزش‌های روان‌شناختی و مددکاری بگذارد تا گامی مؤثر در جهت کاهش آسیب و حمایت از این کودکان برداشته شود.
وی می‌گوید: مردم نیز با رفتارهای خود نقش مهمی در آزار و رنج کودکان یا مرهم بودن بر زخم آنها دارند. مثلاً از جمله رفتارهای افراد جامعه که می‌تواند به کودکان کار کمک کند که حداقل رنج و آزار نبینند این است که باکودکان کار مثل متکدی برخورد نکنند. اگر می‌توانیم برای آنها غذاهای گرم و خانگی ببریم. کودکان کار را برای خنده یا تنوع یا هر چیز دیگری سوژه شبکه‌های اجتماعی نکنیم، هر نوع خشونت یا سوءاستفاده از آنها را گزارش نکنیم، اگر از آنها خرید نمی‌کنیم مورد تمسخر و کنایه قرار ندهیم و اگر می‌توانیم به هر شکلی فرصت کودکی کردن یا بازی به آنهابدهیم.
- حمایت از کودکان خیابانی
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان مرکزی نیز از شناسایی ۱۱۰ کودک کار و خیابانی در اراک تا پایان اردیبهشت امسال خبر می‌دهد و می‌گوید: مساعدت‌های نقدی به خانواده‌های کودکان کار در استان مرکزی ارائه می‌شود. این در حالی است که در سال‌های گذشته بسته‌های حمایتی از سوی بهزیستی برای کودکان کار و همچنین خانواده‌های آنها در نظر گرفته شده بود، اما سعی بر این است که این مساعدت به صورت نقدی صورت گیرد تا کودکان بتوانند با توجه به نیازهای خود و خانواده، کالاهای مورد نظر خود را تهیه کنند. «اعظم علی‌مددی» به اقدامات دفتر آسیب‌دیدگان بهزیستی استان مرکزی اشاره می‌کند و بیان می‌کند: یکی از اهداف و سیاست‌های دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی بهزیستی استان حمایت از کودکان خیابانی است که در این زمینه طرح عیدانه با هدف تهیه لباس و نیازهای اساسی کودکان اجرا شد.
وی می‌افزاید: ۱۸۰ کودک خیابانی کار از سال ۹۵ و از طریق راه‌اندازی مرکز حمایتی آموزش کودک و خانواده آرامش آفتاب اراک شناسایی شده‌اند که در این مورد ۱۱۰ کودک خیابانی و کار و خانواده‌های آنان که تحت حمایت بهزیستی استان قرار دارند، هم‌اکنون از این مراکز خدمات دریافت می‌کنند. معاون امور اجتماعی بهزیستی استان مرکزی با اشاره به این‌که حمایت و کمک به استقلال فردی و اجتماعی افراد به‌ویژه کودکان از جمله اهداف اصلی و برنامه‌های محوری در تشکیلات این اداره کل است اظهار می‌کند: تلاش کرده‌ایم علاوه بر حفظ عزت و آبروی کودکان و ارتقای سلامت اجتماعی آنها، نسبت به شناسایی سریع، مداخلات به‌موقع و اثربخش، انجام مشاوره‌های تخصصی و علمی، مددکاری حرفه‌ای و آگاه‌سازی افراد جامعه از خطرات و پیامدهای آسیب‌های اجتماعی و کار کودک در خیابان اقدام کنیم.
- تلاش برای ایجاد مرکز ساماندهی‌کودکان کار
مدیر کل بهزیستی استان مرکزی نیز با اشاره به این‌که ۲۳۲ کودک کار در استان وجود دارد که تعدادی از آنان اتباع خارجی هستند می‌گوید: از این تعداد کودک کار ۱۲۰ پرونده مربوط به کودکان کار ساوه است که تلاش برای ایجاد مرکز ساماندهی کودکان کار در این شهرستان در حال پیگیری است. همچنین از تیر سال گذشته مرکز حمایت از کودکان کار در استان مرکزی راه‌اندازی شده است. «زهرا امینی» افزود: افزایش حمایت از کودکان خیابانی از جمله تعهدات برنامه ششم توسعه است که بر اساس این برنامه باید هر سال تعداد پذیرش کودکان نسبت به سال قبل کمتر، اما خدمات به این قشر بیشتر و تخصصی‌تر شود. همچنین در ماده ۸۰ برنامه ششم توسعه کشور موضوع ساماندهی کودکان کار از اولویت‌های فعالیت سازمان بهزیستی است و برای انجام این فعالیت‌ها و ساماندهی کودکان کار نیاز به تأسیس یک موسسه مجزاست.
وی می‌افزاید: مشاغل سختی که برای کودکان کار و خیابانی از سوی برخی افراد سودجو در نظر گرفته می‌شود مشکلات فراوانی برای این کودکان به بار می‌آورد و از سویی با دریافت دستمزدی کم، گذران زندگی را برای آنها سخت کرده است که نهادهایی حمایتی با ارائه خدمات با رویکرد توانمندسازی والدین سعی در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در این خانواده‌ها دارند. مدیر کل بهزیستی استان مرکزی با اشاره به این‌که وجود کودکان کار و خیابانی از معضلات شهرستان اراک و ساوه است ادامه می‌دهد: اقدامات اولیه به منظور نیازسنجی و شناسایی با مشارکت اورژانس اجتماعی بهزیستی و دفتر ساماندهی آسیب‌های اجتماعی صورت گرفته و همه هماهنگی‌های لازم به عمل آمده است، اما نیاز است تا دستگاه‌ها به‌خصوص فرمانداری و شهرداری در این مورد با بهزیستی همگام شوند تا به منظور جمع‌آوری و ساماندهی کودکان کار و خیابانی عزم جدی صورت گیرد.
نظر شما