اربعین حال و هوای ویژه‌ای به شهرهای کشور از جمله استان‌های قم، مرکزی و سمنان داده است. بسیاری درباره موکب‌ها سخن می‌گویند، بسیاری درباره بایدها و نبایدها که البته امسال به دلیل حساسیت‌های پیش‌آمده در روابط بین‌الملل بین کشورهای خاورمیانه و همچنین هجمه دشمنان بسیار
هم مهم هستند.
- پذیرایی قمی‌ها از زائران اربعین حسینی
«امام زمان(عج) پس از ظهور، خود را به واسطه امام حسین(ع) به همه عالم معرفی می‌کنند. بنابراین در آن زمان باید همه مردم عالم، امام حسین(ع) را شناخته باشند و پیاده‌روی اربعین بهترین فرصت برای این کار است. » این سفارش مرحوم آیت‌الله العظمی بهجت(ره) و بسیاری دیگر از بزرگان دینی سال‌هاست که سرلوحه بسیاری از ارادتمندان خاندان اهل بیت(ع) قرار گرفته و محرم و صفر را به انقلابی معنوی برای مسلمانان تبدیل کرده است.
اربعین، چهلمین روز شهادت سیدالشهدا(ع) چند سالی است که رنگ‌وبوی دیگری به خود گرفته، این مراسم فقط به عزاداری هیات‌ها و دسته‌ها و ایستگاه‌های صلواتی ختم نمی‌شود. دایره عاشقی خاندان اهل بیت(ع) حالا همه دنیا را آگاه کرده است. تا آنجا که از دور و نزدیک خود را به حرم و بارگاه امام حسین(ع) می‌رسانند. در سال‌های اخیر بسیاری از ارادتمندان خاندان عصمت و طهارت مراسم پیاده‌روی اربعین را به قصد زیارت کربلا به جای می‌آورند و بسیاری از زائران ایرانی و غیرایرانی برای رسیدن به هدف نهایی خود از شهر مقدس قم عبور می‌کنند تا پیش از عزیمت به کربلا به بانوی کرامت عرض ادب و ارادت کنند. همین موضوع سبب شد تا مردم قم نیز خود را آماده پذیرایی از زائران حسینی کنند تا آنان که سعادت حضور در این مراسم را ندارند حداقل سعادت خادمی زائران سیدالشهدا(ع) را از آن خود کنند. از همین رو با برنامه‌ریزی از ماه‌ها پیش خود را آماده این مراسم باشکوه کردند تا سهمی در خادمی زائران اربعین داشته باشند.
- ثبت‌نام ۱۲۱ هزار نفر از قم در سامانه سماح
در ایام اربعین بسیاری از قمی‌ها نیز مثل سایر زائران اربعین خود را به کربلا می‌رسانند که بنا به گفته مدیرکل حج و زیارت قم، تا ۲۰ مهر امسال ۱۲۱ هزار نفر از قم برای حضور در مراسم اربعین حسینی در سامانه سماح ثبت‌نام کرده‌اند. «مهدی صالحی» ثبت‌نام در سامانه سماح مبنای برنامه‌ریزی، تدارک امکانات و تسهیل خدمت‌رسانی به زائران دانست و از همه مشتاقان زیارت اربعین خواست که همه ساله پیش از سفر به عراق در این سامانه ثبت‌نام کنند.
- تدارک رفت‌وآمد زائران
یکی از اقدامات مهمی که در سال‌های اخیر در ایام اربعین از سوی استان به طور ویژه دنبال می‌شود تدارک امکانات ایاب و ذهاب زائران است. این خدمات نیز امسال به طور ویژه مورد توجه قرار گرفت تا بدان‌جا که به گفته مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای قم، تعداد سرویس اتوبوس‌های اعزامی از قم به نواحی مرزی برای انتقال زائران اربعین نسبت به سال گذشته ۲ برابر افزایش یافته است.
«ابوالفضل جمالی» از اعزام بیش از ۱۱۴۸ اتوبوس به نواحی چهارگانه مرزی در ۱۰ روز از اجرای طرح اعزام زائران اربعین سخن گفت و ادامه داد: سال گذشته ۵۹۵ سرویس کار جابه‌جایی مسافران به نواحی مرزی را عهده‌دار بوده است. تفاوت آمار اعزام مسافران از طریق ناوگان زمینی نیز نشان از افزایش چشمگیر مشتاقان زیارت اربعین است، طوری که به گفته وی، سال گذشته در تمام ایام اربعین ۲۲ هزار و ۹۱۵ نفر به نقاط مرزی اعزام شدند.
این در حالی است که در ۱۰ روز گذشته بیش از ۳۶ هزار نفر با اتوبوس به مرز اعزام شده‌اند. مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان قم همچنین از اعزام روزانه ۸۰ تا ۹۰ اتوبوس از پایانه مسافربری قم به مقصد مرز مهران و دیگر مرزهای مشترک عبوری با کشور عراق خبر داد و بیان کرد: نرخ کرایه اتوبوس‌ها نسبت به اربعین سال گذشته تغییر نکرده است، بلیت اتوبوس وی‌آی‌پی ۲۵نفره ۱۸۰ هزار تومان، بلیت اتوبوس ۳۲نفره ۱۴۰ هزار تومان و بلیت اتوبوس ۴۰نفره ۱۱۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
- تسهیلات ویژه شهرداری برای موکب‌ها
جدای از توجه به زائران ورودی قم یا مسافرانی که از قم خارج می‌شوند بخشی از خدمات استان نیز به موکب‌هایی اختصاص داده شده که در قم پذیرای زائران خارجی و داخلی هستند. موکب‌هایی همچون مسجد مقدس جمکران و حرم مطهر که همه با عشق و علاقه مردمی اداره می‌شود. شهرداری نیزدر این ایام تمام‌قد وارد عمل شد، طوری که به گفته شهردار قم، موکب‌های مردمی از خدمات حمل‌ونقل و نظافت شهرداری برخوردار می‌شوند. در این زمینه تاکنون ۸۰ دستگاه اتوبوس شهری در مرز و نیز مسیر پیاده‌روی اربعین خدمات لازم را ارائه می‌کنند.
«سید مرتضی سقائیان‌نژاد» با اشاره به استقبال از زائران خارجی در ایام اربعین ادامه داد: شهرداری و شورای شهر تلاش کرده تسهیلات لازم برای پذیرایی از زائران خارجی در نقاط مختلف شهر اعم از مصلای قم، مسجد مقدس جمکران، امامزاده شاه جمال(ع) و حرم مطهر فراهم باشد. علاوه بر آن بیش از ۱۵۰۰ نفر از نیروهای شهرداری با ارائه خدمات شبانه به زائران حسینی در این ایام مشغولند. وی اضافه کرد: برای استقبال شایسته از زائران اربعین، نظم و انضباط شهری و جمع‌آوری پسماندها با وضعیت مطلوب‌تری در شهر قم اجرا خواهد شد.
- ۴۰۰ مبلغ مسلط به ۵ زبان در قرارگاه
به غیر از خدمات و تسهیلات فیزیکی برای رفاه حال زائران و مسافران برنامه‌های فرهنگی و اعتقادی نیز برای این ایام در نظر گرفته شده است. به گفته معاون امور اتباع قرارگاه مردمی اربعین قم، فعالیت ۴۰۰ مبلغ در بخش‌های مختلف قرارگاه به زبان‌های اردو، عربی، انگلیسی، آذری و پشتو از جمله مواردی است که در این ایام این مبلغان با زائران خارجی ارتباط برقرارکرده و به‌ترویج معارف اهل‌بیت(ع) و رفع شبه‌ها می‌پردارند.
«رضا سهرابی» با بیان این‌که فعالیت‌های معاونت اتباع قرارگاه مردمی اربعین استان قم از حدود ۳ ماه پیش آغاز شده است، افزود: برگزاری یادواره شهدا، برگزاری نمایشگاه انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و شهدای مدافعان حرم از مهم‌ترین برنامه‌های تبلیغی در این ایام برای زائران خارجی است. البته به‌جز این برنامه‌ها، مسائل بهداشتی و درمانی نیز در ایام اربعین درکنار سایر فعالیت‌ها مورد توجه قرار گرفته است. پخت غذای محلی توسط آشپزهایی از کشورهای پاکستان و افغانستان از جمله مواردی است که سهرابی به آن اشاره کرد و گفت: این اقدام برای احترام زائران خارجی و با توجه به ذائقه این زائران است که برای آنها غذاهای متناسب با فرهنگ محلی طبخ می‌شود، این حرکت جلوه‌ای از همدلی و انسجام برای اهداف و آرمان‌های بزرگ انقلاب اسلامی و نهضت حسینی و تمدن نوین اسلامی است.
- معاینه ۴۵۰۰ زائر
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی قم گفت: تاکنون ۴۶۹۰ بیمار توسط پزشکان در موکب درمانی قرارگاه اربعین معاینه شده‌اند. به گزارش فارس «محمدرضا قدیر» با اشاره به خدمات‌رسانی موکب درمانی قرارگاه اربعین اظهار کرد: این موکب به همت خیران و با نظارت و پشتیبانی دانشگاه علوم پزشکی قم در مصلای قدس دایر است و به زائران حسینی خدمات‌رسانی می‌کند. وی بیان کرد: در موکب درمانی پزشکان عمومی و برخی از متخصصان بر اساس نوبت‌های تعریفی، حضور داشته و به صورت رایگان ویزیت می‌کنند و در صورتی که بیماری به حضور در مراکز درمانی نیاز داشت، از طریق اورژانس ۱۱۵ اعزام صورت می‌گیرد. سرپرست دانشگاه علوم پزشکی قم گفت: از زمان شروع فعالیت این موکب تاکنون ۴۶۹۰ نفر توسط پزشکان معاینه شده‌اند که اغلب آنها زائران دیگر کشورها بوده‌اند. قدیر افزود: همچنین ۶ نفر از بیماران نیز بدحال تشخیص داده شدند که به بیمارستان‌های سطح شهر ارجاع داده شده و روند درمانی آنها در حال پیگیری است. وی با اشاره به تامین داروی مورد نیاز موکب درمانی قرارگاه اربعین در مصلای قدس گفت: تاکنون ۹۰۰ میلیون ریال دارو توسط خیران حوزه سلامت، تهیه و در اختیار موکب قرار گرفته است.
- استقرار ۶۱ مبلغ دینی در موکب‌های مرکزی
مدیر کل تبلیغات اسلامی استان مرکزی از حضور و فعالیت ۶۱ روحانی و مبلغ دینی در موکب‌های اربعین استان مرکزی به منظور انجام کارهای تبیینی معنوی و فرهنگی خبر داد. به گزارش مهر، حجت‌الاسلام «صفر قربان‌پور» افزود: در حال حاضر کمیته فرهنگی اربعین استان در حال فعالیت است و ساماندهی گروه‌های فرهنگی روحانیون و اعزام آنها انجام شده است. وی ادامه داد: در کمیته فرهنگی اربعین استان ۳ کارگروه یاوران معنوی، قرآن، تبلیغ و نماز و کارگروه بانوان فعالیت می‌کنند.حجت‌الاسلام قربان‌پور بیان کرد: امسال با توجه به موضوع کنگره ۶۲۰۰ شهید استان، طرح نایب‌الشهید در حال اجراست به طوری که هر یک از زائران به نیابت از یک شهید در پیاده‌روی اربعین حضور پیدا می‌کنند. مدیر کل تبلیغات اسلامی استان مرکزی ادامه داد: در انجام فعالیت‌های کمیته فرهنگی اربعین، روحانیت و مبلغان دینی همکاری می‌کنند به طوری که در همه موکب‌های استان حضور دارند.
- خدمات‌رسانی ۱۷ موکب مستقر در مرکزی
دبیر ستاد اربعین استان مرکزی گفت: هر سال مشتاقان سفر اربعین بیشتر و امسال با توجه به حذف ویزا بر تعداد زائران افزوده خواهد شد. «محسن امیدی» ادامه داد: دستگاه‌های استان به نحوی در خدمات‌رسانی اربعین شرکت می‌کنند. ۱۴ کمیته امنیتی و انتظامی، اطلاع‌رسانی و مستندسازی، بهداشت و درمان، امداد و نجات، اطلاعاتی، حمل‌ونقل و سوخت، مشارکت‌های مردمی، اسکان و تغذیه، خدمات شهری، فرهنگی و آموزشی، اعزام، بانوان، جوانان و اتباع و امور خارجه برای ارائه خدمات‌رسانی هر چه بهتر برای زائران اربعین حسینی در زیرمجموعه ستاد اربعین استان مرکزی تشکیل شد. ۱۲ کمیته فرعی نیز در شهرستان‌ها به ریاست فرمانداران تشکیل شده است. دبیر ستاد اربعین استان مرکزی اظهار کرد: امسال ۱۷ موکب در استان از زرندیه، ساوه، اراک و شازند به زائران حسینی خدمات‌رسانی می‌کنند.
همچنین ۲ موکب در نقطه صفر مرزی مهران، ۱۳ موکب در نجف اشرف، ۱۳ موکب در مسیر نجف به کربلا، ۱۰ موکب در شهر کربلا، یک موکب در سامرا و یک موکب در کاظمین از ۱۰ روز مانده به اربعین مستقر می‌شوند و فعالیت آنها تا ۲ روز بعد از اربعین ادامه دارد. امیدی بیان کرد: امسال موکب‌های استان مستقر در نجف اشرف با ظرفیت اسکان روزانه ۱۹ هزار نفر و توزیع ۳۹ هزار وعده صبحانه، ۳۵ هزار وعده ناهار، ۳۷ هزار وعده شام، ۵۸ هزار و ۵۰۰ میان‌وعده به زائران اربعین خدمات‌رسانی می‌کنند. ۲ دستگاه نانوایی هم پخت ۷۰ هزار نان را انجام می‌دهند. دبیر ستاد اربعین استان مرکزی گفت: در اربعین امسال موکب‌های مستقر استان در مسیر نجف به کربلا با اسکان ۹۳۰۰ نفر و توزیع ۱۲ هزار وعده صبحانه، ۱۸ هزار وعده ناهار، ۱۳ هزار و ۳۰۰ وعده شام و ۶۲ هزار و ۵۰۰ میان‌وعده و ۲۸ هزار و ۶۰۰ قرص نان بین زائران خدمات ارائه می‌کنند. وی افزود: موکب‌های مستقر در شهر کربلا ۱۴ هزار و ۷۵۰ وعده صبحانه، ۱۱ هزار و ۹۵۰ وعده ناهار، ۱۲ هزار و ۷۵۰ وعده شام، ۲۶ هزار و ۲۵۰ میان‌وعده و ۲۷ هزار قرص نان را بین زائران توزیع می‌کنند و روزانه ۳ هزار زائر زن و مرد را اسکان خواهند داد. امیدی گفت: موکب کاظمین توسط اوقاف اداره می‌شود و از ظرفیت اسکان ۳ هزار نفر با توزیع ۳ هزار وعده شام، صبحانه و هزار وعده ناهار به زائران برخوردار است. این موکب‌ها توسط مردم اداره می‌شوند.
- سمنان، مهیای ضیافت دلدادگی
سمنان در ایام اربعین به برپایی ۳۴ موکب برای میزبانی میلیون‌ها زائر در مسیر حرم تا حرم و عراق اقدام کرده است تا سهمی از این آسمان پرستاره عاشقی برای خود داشته باشد. سمنان در اربعین حسینی حال و هوای ویژه‌ای دارد، عده‌ای مهیای رفتن به دیار عشق می‌شوند و عده‌ای نیز آماده پذیرایی از زائران کربلای معلی و همچنین مشهد الرضا(ع)؛ هرکدام حال و هوای خاص خود را دارد.
- اربعین و بایدها و نبایدها
موکب‌ها در مکان‌های از قبل مشخص شده مستقر شده‌اند، هر که دارد هوس کرب و بلا بسم الله... موکب‌ها را به نام شهدا نام‌گذاری کرده‌اند تا یادمان باشد که روزگاری اگر همین مجاهدت‌ها نبود، راه کربلا به این آسانی‌ها گشوده نمی‌شد. مدیر کل تبلیغات اسلامی استان سمنان درباره بایدها و نبایدها گفت: نظام به مساله اربعین توجه ویژه‌ای کرده است و اهتمام جدی به مقوله فرهنگی اربعین دارد. نتیجه آن تشکیل ستاد اربعین بوده که دارای ساختار و اصول و سیاست‌هایی با کمیته‌های متعددی است که در این بین یکی از ۱۴ کمیته، فرهنگی محسوب می‌شود که مسئولیت آن با سازمان تبلیغات اسلامی است.
حجت‌الاسلام «علی شکری» با بیان این‌که نخستین مطالبه در ستاد اربعین شهرستان‌ها و استان‌ها، تبیین سیاست‌های ستاد اربعین کشور است، گفت: ستاد اربعین به دنبال بروز و ظهور مسائلی همچون ترویج فرهنگ اربعین و قداست آن، آداب اربعین، فلسفه زیارت، نظم و امنیت، تعریف ساختار برای جمعیت‌ها مانند کاروان‌ها برای مسائل امنیتی، سنت‌ها و ارزش‌های دولت و مردم عراق و... است. وی با اشاره به این‌که قانون یکی از مسائلی است که باید زائران آن را رعایت کنند، ادامه داد: نخستین قانون، ثبت‌نام در سامانه سماح سازمان حج و زیارت است. زائران باید به فرهنگ و آداب عراق به عنوان میزبان احترام بگذارند. باید آموخت که در کشور عراق، ایرانیان مهمان هستند و نباید نسبت به برخی مسائل عکس‌العمل نشان دهند.
مدیر کل تبلیغات اسلامی سمنان از اعزام ۸۲۷ مبلغ بومی و غیر بومی استان در ایام اربعین سال جاری خبر داد و گفت: از این تعداد ۳۴۷ مبلغ به مراسم پیاده‌روی اربعین اعزام می‌شوند و از میان ۴۸۰ مبلغ اعزامی ویژه اربعین ۳۵۰ نفر بومی هستند. این مسئول ادامه داد: این افراد نیز فعالیت‌های فرهنگی و ترویجی و تبلیغی در طول مسیر نجف به کربلا و همچنین موکب‌های استان مستقر در نجف و کربلا را بر عهده دارند.
- تعهد اسکان ۴۸ هزار نفر در شبانه‌روز
مسئول کمیته اسکان و تغذیه ستاد اربعین سمنان نیز با بیان این‌که امسال ۳۴ موکب اسکان و تغذیه از استان راهی مراسم عظیم اربعین در کربلا و نجف اشرف شده‌اند، بیان کرد: با توجه به حذف ویزا امسال نه فقط در استان بلکه در کل کشور استقبال خوبی از این مراسم معنوی شده است. «رمضان علی حلوایی» با بیان این‌که طبق ابلاغیه ستاد اربعین وزارت کشور امسال سهمیه اسکان سمنان، ۴۸ هزار زائر طی هر شبانه‌روز است، افزود: سهمیه تغذیه نیز ۴۲ هزار نفر تعیین‌شده که توسط این ۳۴ موکب روزانه باید خدمات اسکان و تغذیه برای این تعداد انجام شود. مسئول کمیته اسکان و تغذیه ستاد اربعین سمنان با بیان این‌که پیش از اربعین در سفر به عراق مکان موکب‌های استان جانمایی شد، ادامه داد: در همایشی به صورت استانی جزئیات به سمع و نظر موکب‌ها رسید که هر موکب در کجا باید اسکان یابد و وظیفه محوله خود را انجام دهد. حلوایی با بیان این‌که موکب‌ها در مرز مهران، نجف، مسیر نجف-کربلا و خود کربلا استقرار یافته‌اند، بیان کرد: بیش از ۱۵۰۰ خادم اعزام شده‌اند.
- بسیج امکانات قم برای برگزاری باشکوه مراسم
در کنار همه تلاش‌های انجام شده و عزم جمعی مردم و مسئولان برای خدمت‌رسانی هرچه بهتر به زائران اربعین حسینی «بهرام سرمست» استاندار قم نیز در این زمینه تاکید کرد و گفت: این برنامه‌ها با توجه به موقعیت زائرپذیری و اعزام زائر از قم و با در نظر گرفتن نگاه راهبردی به برنامه‌های مناسبتی در استان در دستور کار قرار گرفته است. وی معتقد است یکی از بهترین راه‌ها برای ارتقای سطح خدمات بهره‌گیری از تجربیات سال‌های گذشته است که در این زمینه مساله نظارت به طور جدی در دستور کار قرار گرفته است. اقدامات فرهنگی و اطلاع‌رسانی حول موضوع اربعین و پیام عاشورا از مواردی است که باید در اولویت همه اقدامات باشد و مهم‌تر از همه این‌که مردم باید در راس همه فعالیت‌ها باشند.
- ۱۰ مسجد و مصلای اراک آماده اسکان زائران اربعین
دبیر ستاد اربعین استان مرکزی بیان کرد: نزدیک به ۱۰ مسجد در شهر اراک برای اسکان زائران اعلام آمادگی کرده است. از ظرفیت مصلای بیت‌المقدس نیز استفاده خواهد شد و میقات‌الرضا برای اسکان اتباع خارجی پیش‌بینی شده است. وی اظهار کرد: مرز خروجی ما مهران انتخاب شده و به عنوان استان معین استان ایلام در اربعین هستیم. از ۱۵ روز مانده به اربعین یک گروه خدمات شهری با همه تجهیزات مورد نیاز از قبیل ۵ دستگاه آمبولانس و فراهم‌سازی ۳ دستگاه آمبولانس از سوی سپاه برای بهداری، ماشین‌آلات خدماتی حمل پسماند، تانکر آب و ۵۰ پاکبان در شهر مهران به زائران حسینی و ۳۰ پاکبان در شهر نجف خدمات‌رسانی می‌کنند. امیدی عنوان کرد: پارکینگ اربعین ساخته شده توسط استان مستقر در شهر مهران از ظرفیت ۸۰ هزار خودرو برخوردار است.
کل پایانه‌های حمل‌ونقل استان آماده ارائه خدمات به زائران اربعین هستند و سعی شده افزایش کرایه نداشته باشیم. این مسئول گفت: زائران حتما گذرنامه داشته باشند. ثبت سامانه سماح را انجام دهند و مواد غذایی لازم و ارز مورد نیاز را در سفر به همراه داشته باشند. همچنین اخلاق‌مداری را رعایت و اطلاعات و اخبار مربوط به سفر را از رادیو اربعین پیگیری کنند.
- تمرکز موکب‌ها روی اسکان زائران
قرار است امسال ۳۴ موکب از استان در مرز ایران و کشور عراق برپا شود. این مواکب به اسکان و تغذیه زائران می‌پردازند، اما همان‌طور که موکب‌داران نیز می‌گویند امسال موضوع تغذیه، کمی کمرنگ‌تر شده و انرژی بیشتر بر روی اسکان زائران و ارتقای خدمات به آنان گذاشته شده است چراکه تغذیه غالبا بر عهده عراقی‌ها خواهد بود. «علی عجم نوروزی» مدیر اجرایی موکب شهدای گمنام یکی از موکب‌های استان در اربعین امسال گفت: ظرفیت تغذیه ما امسال از ۱۲ هزار پرس در روز به ۶ هزار پرس در روز کاهش یافته، اما در ازای آن همه تمرکز موکب‌های ایرانی روی مدیریت، اسکان، مسائل فرهنگی به خصوص پزشکی و درمانی خواهد بود و تغذیه بر عهده موکب‌داران عراقی است. وی بیان کرد: موکب‌داران از رقابت با موکب‌داران و میزبانان ما در عراق خودداری کنند.
افزایش ظرفیت برای اسکان و گذران شب توسط زائران اربعین دیگر اقدامی است که در سال جاری به آن تاکید ویژه‌ای شده است. «حسین سراج» از دیگر مسئولان موکب‌های اربعین سمنان نیز اظهار کرد: موکب‌های اربعین به واسطه اهمیت و تاثیرگذاری خود در زمینه ارائه خدمات به زائران نقشی حیاتی و اساسی دارند. سعی شده در این موکب‌ها مسائل معنوی مانند حضور روحانیان، احکام اسلامی، امور فرهنگی و... نیز در کنار اسکان، تغذیه و همچنین خدمات بهداشتی دیده شود. تمرکز موکب‌ها در سال جاری به این موضوع بیشتر شده است.
نظر شما