بایدهای شکل‌گیری شهر هوشمند؛ از اشتراک‌گذاری داده‌ها تا مشارکت‌جویی زنان و کودکان

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از شهرنوشت، گشتاسب مظفری معاون روابط و همکاری‌های بین‌الملل شهرداری تهران و دبیر جایزه بین‌المللی خشت طلایی تهران، در نشست شهرهای هوشمند که پیش از آغاز مراسم جایزه جهانی خشت طلایی تهران در سال ۹۸ در برج میلاد برگزار شد، با بیان اینکه از سال ۲۰۱۳ روز جهانی شهرها در تقویم سازمان ملل گنجانده شد، اظهار کرد: در این روز، رویدادهای بزرگی برگزار می‌شود تا حساسیت جایگاه و اهمیت شهرها به برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران، حکمرانان، دولت‌ها و شهروندان یادآوری شود.

وی با اشاره به اینکه این گرامیداشت باعث می‌شود تا به سمت شهرهای شکوفاتر و زیست‌پذیرتر حرکت کنیم، گفت: «شهر بهتر، زندگی بهتر» شعاری است که برای رویداد روز جهانی شهرها در سال ۲۰۱۹ انتخاب شده است.

دبیر جایزه جهانی خشت طلایی تهران با اشاره به اینکه از سال ۲۰۱۴ این مراسم در شهر تهران پایتخت جمهوری اسلامی ایران برگزار شده است، عنوان کرد: سه دوره این مراسم با موفقیت و حضور حداکثری و مؤثر ذی‌نفعان برگزار شده است و امسال دوره چهارم این مراسم را همزمان با روز جهانی شهرها برگزار می‌کنیم.

مظفری با تأکید بر اینکه جایزه جهانی خشت طلایی تهران به مدیران شهری و کارشناسان شهرها کمک می‌کند تا از تجارب یکدیگر استفاده و آن را با یکدیگر تبادل کنند، تصریح کرد: تبادل تجارب باعث می‌شود زیرساخت‌های مناسب‌تری همراه با خدمات بهتر بتوانیم فراهم کنیم.

معاون روابط و همکاری‌های بین‌الملل شهرداری تهران تصریح کرد: خاورمیانه و غرب آسیا منطقه حساس و زادگاه تمدن است و بر تمام تمدن‌هایی که سراغ داریم تأثیرگذار بوده است. در حال حاضر شهرهای منطقه در قالب فعالیت‌های تخصصی با یکدیگر همکاری مناسبی دارند و می‌توانند مجموعه تجارب خود را در اختیار سایر شهرهای جهان قرار دهند.

وی با اشاره به اینکه نشست شهرهای منطقه غرب آسیا و خاورمیانه امسال برگزار خواهد شد، تصریح کرد: یکی از کمیته‌های تخصصی این سازمان کمیته‌های شهر هوشمند است که امروز شاهد برگزاری آن خواهیم بود و هیأت رئیسه این سازمان نیز جلسه‌ای را با حضور شهردار تهران تشکیل خواهند داد.

• نیاز به نگاه فرابخشی برای تحقق هوشمندسازی در ایران

ستار هاشمی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در نشست شهرهای هوشمند که در قالب برگزاری چهارمین دوره جایزه بین‌المللی خشت طلایی تهران در برج میلاد برگزار شد، تاکید کرد که برای تحقق هوشمندسازی در ایران نیاز به نگاه فرابخشی داریم. 

وی با بیان اینکه در شکل‌گیری شهر هوشمند نگاه فناورانه به موضوع لازم است، عنوان کرد: باید به فرآیندهای شکل‌گیری شهر هوشمند توجه بسیاری شود.

معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به سه ضلع شکل‌گیری شهر هوشمند اشاره کرد و گفت: نگاه ابزار، نگاه فرآیند و نگاه افراد؛ این سه مورد باید همزمان و توأمان باهم توسعه داده شوند.

هاشمی با تأکید بر اینکه در شهر هوشمند باید نگاه هوشمندی به تجارت مدرن داشت، تصریح کرد: برای مثال در بحث مدیریت پسماند به عنوان یک مطالبه جدی در شهر هوشمند، برای شروع پروژه‌، باید توجه کرد که آیا می‌شود مدل اقتصادی در آن اجرا کرد یا خیر. در پاره‌ای از موارد ممکن است با توجه به مسئولیت اجتماعی خود ناچار به سرمایه‌گذاری به شکل اقتصادی باشیم. باید این موارد تفکیک و ‌اولویت‌بندی‌های مرتبط با آن انجام شود.

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اضافه کرد: راهبردهایی که در وزارت ارتباطات دنبال می‌شود، بحثی تحت عنوان ایران هوشمند است. موضوع‌های مرتبط با هوشمندسازی یک نگاه فرابخشی است. زمانی که گفته می‌شود ایران هوشمند، همه‌ دستگاه‌های خصوصی، دولتی و بنگاه‌ها باید پای کار باشند.

هاشمی با بیان اینکه ذیل ایران هوشمند، شهر هوشمند قرار دارد، گفت: با این نگاه و تعامل می‌توان در راستای ایران هوشمند و شهر هوشمند گام برداشت و حرکت کرد. نگاه آخر که در شهر هوشمند مهم است، این است که باید بر اساس شاخص‌های شناخته شده خودمان را پایش کنیم تا بدانیم به چه اندازه به اهداف‌مان نزدیک شده‌ایم.

• کاهش چشمگیر هزینه‌های مدیریت شهری با هوشمندسازی شهرها

بهاره آروین، رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای اسلامی شهر تهران نیز با اشاره به اینکه کاهش مؤثر هزینه‌های مدیریت شهری با هوشمندسازی شهرها محقق می‌شود، گفت: شهر هوشمند در صورت یکپارچگی داده‌ها محقق می‌شود.

رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای اسلامی شهر تهران در چهارمین دوره جایزه بین‌المللی خشت طلایی تهران با بیان اینکه هوشمندسازی شهرها پروسه‌ای بسیار گسترده است، گفت: هوشمندسازی سه اصل مهم را به همراه دارد؛ یکی از این اصول رونق کسب‌وکار و خلق ثروت در شهرهاست. هوشمندسازی شهرها بستری برای شکل‌گیری کسب‌وکارها ایجاد می‌کند که شهرهای غیرهوشمند فاقد این پتانسیل هستند. افزایش کارایی برای ارائه خدمات و توزیع عدالت در شهرها از دیگر مصادیق شهر هوشمند است چراکه نهادهای عمومی وظیفه کاهش نابرابری را دارند. حقیقت این است که در بسیاری از امور تمام شهروندان را در پرداخت هزینه‌هایی که برای شهر متقبل می‌شوند یکسان می‌بینیم و این کار عادلانه نیست. 

وی با اشاره به اینکه هوشمندسازی در افزایش عدالت مفید است، تصریح کرد: همچنین هوشمندسازی، کاهش مؤثر هزینه‌های مدیریت شهری را به دنبال دارد. با هوشمندسازی بسیاری از هزینه‌های مدیریت شهری به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. اما چرا هوشمندسازی در کشور ما محقق نمی‌شود؟

آروین ادامه داد: در ایران حکمروایی شهری نداریم. شهرداری‌ها قدرت گذشته را ندارند و بسیاری از وظایف شهرداری‌ها در سال‌های بعد به ارگان‌های دیگر واگذار شد. در واقع چالش اصلی در حوزه مدیریت شهری عدم یکپارچگی مدیریت شهری است. به عبارت دیگر، یکپارچگی داده که در تمام کشورها وجود دارد، اما در ایران چنین امری محقق نشده است. 

وی تصریح کرد: شهر هوشمند اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه یکپارچگی داده‌ها در مدیریت شهری محقق شود. شورای اسلامی شهر سابق تهران مصوبه‌ای دارد که طبق آن داده‌ها بین ارگان‌ها باید به اشتراک گذاشته شود. در این خصوص نقش وزارت ارتباطات بسیار پررنگ است، اما تا کنون این اتفاق رخ نداده است.

رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای اسلامی شهر تهران تصریح کرد: در کشور، سازوکارهایی داریم که بتوانیم یکپارچه‌سازی داده‌ها را محقق کنیم. اگر طالب شکل‌گیری شهر هوشمند هستیم باید این داده‌ها به اشتراک گذاشته شود. وزارت ارتباطات باید در حوزه شهرهای هوشمند برای یکپارچه‌سازی داده‌ها نشست‌هایی را برگزار کند. رویکرد امروز جهان حکمروایی مبتنی بر داده‌هاست. بسیاری از ارگان‌ها داده‌های ارزشمندی دارند ولی این داده‌ها برای آنها ایجاد ارزش افزوده نمی‌کند.

• هدف شهر هوشمند افزایش کیفیت زندگی است

ایرج شهین باهر، شهردار تبریز در همایش چهارمین دوره جایزه جهانی خشت طلایی تهران از مهمترین چالش‌های پیش روی شهرها گفت و اهداف و مولفه‌های شهرهای هوشمند را تشریح کرد و گفت: فقدان مدیریت یکپارچه شهری، اشتغال، بزهکاری، فقر، آلودگی هوا، ترافیک، مدیریت انرژی و کمبود منابع از مهمترین مشکلات و چالش‌های پیش روی شهرهای جهان هستند. تکنولوژی شهر هوشمند اجازه می‌دهد تا مقامات یک شهر با جامعه در زیرساخت‌های شهری و نظارت بر آنچه اتفاق می‌افتد و آنچه در حال تحول است، تعامل مستقیم پیدا کند.

شهین باهر با بیان اینکه هدف یک شهر هوشمند افزایش کیفیت زندگی شهری با رویکرد توسعه پایدار است، اظهار داشت: مدیریت هوشمند شهری، انرژی هوشمند، ساختمان هوشمند، حمل و نقل هوشمند، زیرساخت هوشمند، سلامت و مراقبت‌های بهداشتی هوشمند و شهروند هوشمند از مهمترین مولفه‌های یک شهر هوشمند هستند.

وی در پایان یادآور شد: معیارها و زیرساخت‌های ایجاد شهر هوشمند در سه نوع از عوامل شامل عوامل فناوری اطلاعات، عوامل نهادی و عوامل انسانی خلاصه می‌شود.

• تاثیر جنگ در خاورمیانه بر هوشمندسازی شهرها

محمت دومان، دبیرکل شهرهای متحد و حکومت‌های محلی- خاورمیانه و آسیای غربی نیز گفت: حقیقت این است جنگی که در برخی از کشورهای خاورمیانه در حال وقوع است موجب گریز سرمایه‌گذاران شده است، به همین دلیل یکی از مشکلات هوشمندسازی شهرها، پیدا کردن سرمایه گذار به منظور سرمایه‌گذاری در این مناطق است. 

دبیرکل شهرهای متحد و حکومت‌های محلی- خاورمیانه و آسیای غربی (UCLG MEWA) در نشست شهرهای هوشمند که در قالب برگزاری چهارمین دوره جایزه بین‌المللی خشت طلایی در برج میلاد برگزار شد، بیان کرد: جوایزی که در این همایش ارائه می‌شود به دنبال ایجاد انگیزه و تشویق طرح‌هایی است که برای حل مشکلات به پا می‌خیزند.

وی تصریح کرد: مسائل و مشکلات شهرها در این همایش در سطح منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی مورد بررسی قرار می‌گیرد و برای آن راهبرد و استراتژی‌هایی ارائه خواهد شد. یکی از مهم‌ترین این رویکردها، هوشمندسازی شهرها با ساختارهای شهری است. در این راستا با تلاش‌های صورت گرفته درحال افزایش متدهای تکنولوژی برای شهرهای خاورمیانه هستیم. با هوشمندسازی یک شهر، شهرهای اطراف و زندگی ساکنان شهرها تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

دومان در مورد سرمایه‌گذاری در خاورمیانه، گفت: حقیقت این است جنگی که در برخی از کشورهای خاورمیانه در حال وقوع است موجب گریز سرمایه‌گذاران شده است، به همین دلیل یکی از مشکلات هوشمندسازی شهرها، پیدا کردن سرمایه‌گذار به منظور سرمایه‌گذاری در این مناطق است.

وی اضافه کرد: برای ایجاد شهرهای هوشمند نیاز به یک سری اصول داریم که باید باتوجه به آن حرکت کرد. باید شفافیت، حساب پس دهی و ‌نوآوری در ایجاد شهرها رعایت شود. اگر بخواهیم به هوشمندسازی شهرها بپردازیم باید به مسائلی همچون بخش‌های مهندسی، برنامه‌ریزی در دانشگاه، شرکت‌های تکنولوژی، شرکت‌هایی که درحال تولید محصولات خلاقانه هستند، اپراتورهایی که خدمات تکنولوژیکی ارائه می‌دهند و سطوح بین‌المللی و همچنین سازمان‌های عمومی، ملی و منطقه‌ای توجه کنیم.

دبیرکل شهرهای متحد و حکومت های محلی- خاورمیانه و آسیای غربی بر ضرورت ارتقاء همکاری‌های بین تهران و ترکیه برای هوشمندسازی بهتر شهرها تأکید کرد و گفت: همراه با همکاری‌ها با درنظر گرفتن تفاوت هر یک از مناطق، باید استراتژی‌های برتر را انتخاب کنیم. امیدوارم بدون ایجاد وابستگی به تکنولوژی، با استفاده از فناوری‌های جدید شهرهای هوشمند خود را گسترش دهیم.

• مشارکت زنان، کودکان و افراد ناتوان حلقه گمشده تحقق شهر هوشمند است

مریم جوان شهرکی، نماینده سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران گفت: همراهی مسئولانه شهروندان اعم از زنان، کودکان و افرادی که ناتوانی جسمی و حرکتی دارند، از قطعات گمشده پازل شهر هوشمند است.

جوان شهرکی در نشست تخصصی شهرهای هوشمند که در قالب برگزاری چهارمین دوره جایزه بین‌المللی خشت طلایی تهران برگزار شد، با بیان اینکه درک، دریافت و استفاده از مفهوم شهر هوشمند در نقاط مختلف متفاوت است، گفت: این مفهوم در حال شکل‌گیری است و از این رو مورد اجماع همه نخبگان نیست و همه شهرها و کشورها در درجه اول اقدام به بومی‌سازی آن می‌کنند.

وی افزود: همان‌گونه که پیاده کردن مدل های اقتباسی و یکسان توسعه در کشورهای آمریکای لاتین با شکست مواجه شد، هوشمندسازی شهرها نیز اگر بدون توجه به اقتضائات و چارچوب ها باشد با شکست روبرو خواهد شد.

نماینده سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران با بیان اینکه شفافیت در اشتراک داده‌ها مورد توجه است٬ اظهار داشت: یونیدو به عنوان یکی از سازمان‌های مبدع شهرهای پایدار در ۱۶۳ کشور جهان بر هوشمندسازی داده‌ها، مدیریت زیست محیطی هوشمند شهرها و توسعه شهرهای پرکربن با استفاده از دو مدل تاکید دارد. این دو مدل عبارتند از تولید ثروت با توسعه مشارکت‌های اقتصادی پایدار و همراهی شهروندان.  

وی خاطر نشان کرد: بدون شهروندان هوشمندسازی شهر محقق نخواهد شد. همراهی مسئولانه شهروندان اعم از زنان، کودکان و افرادی که ناتوانی جسمی و حرکتی دارند، از قطعات گمشده پازل شهر هوشمند است.