همشهری‌انلاین: جشن شب یلدا یکی از زیباترین و پسندیده‌ترین آیین‌های باستانی در فرهنگ کهن ایران است که اسطوره و داستان‌های مختلفی در دل خود نهفته دارد. در نخستین شب اول زمستان که طولانی‌ترین شب سال است، مردم از دیرباز جشنی را برگزار می‌کردند که به نام‌های یلدا یا شب چله مشهور است.
این جشن علاوه بر مناطق روستایی که هم‌چنان به سنت وفادارند، در میان شهرنشینان هم کمرنگ‌تر از گذشته اما هنوز باقی است و اکثر مردم ساعاتی از این شب را به شب‌نشینی می‌گذرانند.
شب چله در قم همچون دیگر مناطق ایران، نزد خانواده ها با اهمیت بوده و مردم نیز از هفته قبل در تدارک میهمانی هر چند کوچک و خرید مایحتاج و تنقلات مخصوص این شب هستند.
در بعضی از منازل، اقوام نزدیک و صمیمی دور هم جمع می‌شوند و تا آخر شب به گفت و گو می‌پردازند و با گرفتن فال و گفتن افسانه‌های کهن و محلی اوقات خوشی را سپری می‌کنند.
از جمله رسوم مردم قم برای شب یلدا می‌توان به تهیه آجیلی از گندم برشته و سوهان و و کشمش، کنجد، شاهدانه، گردو و فندق اشاره کرد. همچنین میوه‌های فصلی، انواع تخمه و بادام زمینی، شیرینی، انار، سوهان و پشمک از جمله تنقلات قمی‌ها در شب یلدا می باشد.
در این شب اگر دختری تازه‌عروس باشد خانواده او هدیه‌ای با مقداری آجیل و میوه و شیرینی به منزل داماد می‌آورند و اگر پسر و دختری با هم نامزد باشند، خانواده پسر در شب یلدا هدیه‌ای برای این دختر به منزل پدرش می‌برند.
در گذشته اوایل شب یلدا بعضی از پسر بچه‌ها به بالای پشت بام منازل رفته و ریسمانی را به یک شال بزرگ بسته به پایین و به طرف درب خانه‌ها می‌فرستادند و شعر می‌خواندند و سپس صاحب‌خانه مقداری آجیل و میوه و شیرینی در شال آن‌ها می‌گذاشت و بچه‌ها از صاحب‌خانه تشکر می‌کردند.
انواع میوه ها نظیر هندوانه، آجیل و شیرینی درکنار تفال به دیوان حافظ، از دیرباز زینت بخش سفره‌های شب یلدای ایرانیان بوده و هست و همدلی و همنشینی اعضای خانواده و خویشاوندان نیز پای ثابت این جشن بوده است.
مراسمی ازجمله قاشق‌زنی در سال‌های نه چندان دور از رسوم شب چله در قم بوده‌که در این سال ها بسیار کم‌زنگ شده‌است. در آیین سنت قاشق‌زنی افراد با پوشاندن سر و صورت خود به درب منازل رفته و با به صدا در آوردن قاشق صاحب خانه را از حضور خود آگاه می‌کردند.
در این هنگام صاحب خانه نیز به میمنت این شب مقداری از تنقلات و شیرینی خانگی را در ظرف آنان می‌ریخت.
نظر شما