همشهری آنلاین: هارمونی یا هارمونیا نوعی ارگ دستی شبیه آکاردئون است که در قرن نوزدهم از طریق کشیش‌ها و مبلّغان مسیحی اروپایی در هند متداول شد و از طریق ایالت بلوچستان پاکستان به بلوچستان ایران راه یافت.
هرچند از رواج هارمونی در بلوچستان ایران بیش از پنجاه سال نمی‌گذرد، این ساز توانسته است به‌ویژه در شهرها و در قالب گروه‌های اجراکننده موسیقی بلوچی در عروسی‌ها جایگاه ویژه‌ای برای خود پیدا کند.
این ساز شامل یک جعبه، ردیفی از شستی‌ها یا کلاویه‌ها، یک فانوس برای تامین هوا، تعدادی زبانه و سازوکارهایی برای ورود هوای مخزن به داخل زبانه‌هاست. با گرفتن هر شستی یک یا چند زبانه فعال می‌شوند و به ارتعاش درمی‌آیند. یکی از دست‌های نوازنده فانوس را باز و بسته می‌کند و دست دیگر وظیفۀ گرفتن شستی‌ها را بر عهده دارد.
نمونه‌های گوناگونی از این ساز در هند ساخته می‌شوند که هر کدام از نظر امکانات صوتی با بقیه تفاوت دارند.
حدود اجرایی متعارف در هارمونی‌هایی که غالباً در بلوچستان ایران نواخته می‌شوند در حدود سه اکتاو است.
صداهای هارمونی تقریبا بر اساس فواصل گام کروماتیک تعدیل‌شدۀ غربی است.
این ساز در بلوچستان ایران گاه در گروه‌های اجراکنندۀ ترانه‌های سَوت (ترانه‌های شاد بلوچی)، به‌ویژه در شهرها نواخته می‌شود و در پاکستان یکی از سازهای اصلی و تثبیت‌شده در موسیقی قوالی این کشور است.
منبع:سازشناسی ایرانی، ارفع اطرایی و محمدرضا درویشی، ماهور، چاپ سوم: ۱۳۹۶
نظر شما