غلامحسین الهام در اولین نشست خبری خود در سال جدید در پاسخ به سوالات پر شمار خبرنگاران درباره اخبار تغییر 4 تن از وزرای دولت و برخی معاونان کابینه نهم، این مسئله را منتفی دانسته و تعطیلات طولانی سال نو را سبب دوری نشریات و خبرگزاریها از اطلاعات درست و سوژه‌های خبری دانسته بود.
این تکذیبیه الهام که علاوه بر سمت سخنگویی دولت در پست‌های دیگری نظیر وزارت دادگستری، ریاست ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و حقوقدان شورای نگهبان نیز مشغول به فعالیت است، در شرایطی مطرح شد که برخی خبرگزاریها و روزنامه‌های نزدیک به دولت، خبر تغییرات قریب‌الوقوع کابینه را تأیید کرده بودند.
مصطفی پورمحمدی وزیر کشور، محمد رحمتی وزیر راه، داوود دانشجعفری وزیر امور اقتصادی و دارایی و سرانجام منوچهر متکی وزیر همیشه در اضطراب امور خارجه 4 گزینه‌ای بودند که رسانه‌ها در خصوص خداحافظی آنها با کابینه نهم و پیوستن به همکاران نسبتاً پر‌تعداد معزول خود شمارش معکوس را آغاز کرده بودند.
از محسن حاج علی‌اکبری معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان ملی جوانان نیز به عنوان یکی دیگر از «نامزدهای تغییر» در کابینه یاد می‌شود.
این چنین بود که انکار الهام در نشست مطبوعاتی از سوی اصحاب رسانه و ناظران سیاسی چندان جدی گرفته نشد چه اینکه این‌گونه واکنش‌ها از سوی سخنگوی دولت امری مسبوق به سابقه است تا جایی که داوود دانشجعفری در پاسخ به خبرنگاران در خصوص تکذیب حذف خود از هیأت وزیران، این‌گونه به کنایه سخن گفت: «در دولت نهم شایعات بسیاری به واقعیت مبدل شد. اختلاف خود با رئیس‌جمهور بر سر مسائل اقتصادی را رد نمی‌کنم.»
اما «دروغ 13» خواندن تغییرات کابینه از سوی الهام پیش از آنکه از سوی اصلاح‌طلبان و گروه‌های سیاسی اصولگرای منتقد دولت به چالش کشیده شود از سوی خبرگزاریها و منابع خبری نزدیک به دولت مورد «سرزنش» قرار گرفت. درست فردای همان روز نشست خبری بود که چند سایت معروف طرفدار دولت، یک خبرگزاری نزدیک به دولت و یکی از روزنامه‌های شاخص اصولگرا الهام را مورد انتقاد قرار دادند که با وجود «قطعی شدن» تغییر حداقل یکی از 4 وزیر نام برده شده، چرا سخنگوی دولت نهم اعتبار اظهار نظرهای خود را بیش از پیش زیر سؤال می‌برد.
مطبوعات و تحلیلگران اصلاح‌طلب نیز با نیم نگاهی به سوابق تکذیب‌های گذشته سخنگو و سایر مقامات ارشد دولت نهم در موضوعات مختلف و به حقیقت پیوستن آن گمانه‌زنی‌ها در یک فاصله بسیار کوتاه، بی‌توجه به مواضع سخنگوی دولت در انتظار اعلام خبر تغییر وزرا بودند. روز گذشته اما این رئیس دولت نهم بود که با یک موضع‌گیری غیرمنتظره، تغییرات در کابینه را تأیید و آن را در راستای «نوآوری» در کابینه قلمداد کرد.
یک منبع آگاه در دولت نیز روز گذشته به همشهری گفت: داوود دانشجعفری وزیر نسبتاً موفق امور اقتصادی و دارایی دولت نهم، حتی وسایل شخصی خود را نیز از «اتاق وزارت» جمع‌آوری و به انتظار معرفی جانشین خود نشسته است. وضعیت سایر وزرای کاندیدای جابه‌جایی نیز در هاله‌ای از ابهام قرار داشته اما به نظر می‌رسد رفتن دانشجعفری و پیوستن به 5 وزیر معزول ماقبل خود قطعی شده است.
دلایل بی اطلاعی
اگرچه ایجاد تغییرات در کابینه که در عرف سیاسی جهان «ترمیم کابینه» نام گرفته، امری معمول و جزو اختیارات رئیس دولت است اما کوتاه شدن عمر مدیریت – حتی در سطح کلان – در دولت نهم و عدم ثبات لازم برای مدیران بالادستی و میانی و به خصوص وزرای دولت امری است که از سوی صاحب‌نظران به عنوان نقطه‌ای مثبت در پرونده دولت تلقی نمی‌شود. از ورای مضرات تغییرات مدیریت در کوتاه‌مدت و در زمانی کمتر از عرف معمول اما نکته‌ای که نباید به فراموشی سپرده شود دلایل تکذیب برخی واقعیات از سوی سخنگوی دولت است.
برخی تحلیلگران اما برای این «آفت» 2 دلیل عمده ذکر می‌کنند که در هر 2 مورد باید نسبت به عواقب آن هشدار داد. نخست آنکه الهام با علم به قطعی بودن این تغییرات آن را «دروغ 13» و ساخته و پرداخته رسانه‌ها عنوان کرده است. به بیان دیگر احتمال صحت این فرضیه از این واقعیت حکایت می‌کند که مسئولان دستگاه اجرایی به اهمیت اظهار نظرها و جایگاه سخنگوی دولت توجه کافی را مبذول نمی‌دارند.
در واقع فلسفه وجودی انتصاب «سخنگو» در هر قوه یا نهادی، جلوگیری از ترویج شایعات یا پراکنده‌کاری مدیران آن قوه یا ارگان است. وجود سخنگو سبب خواهد شد تا اصحاب رسانه به عنوان پل ارتباطی میان مردم و مسئولان، اطلاعات قطعی و صحیح را از زبان سخنگو برای افکار عمومی منتشر سازند که نتیجه منطقی چنین اقدامی کاهش حواشی و شایعات از یک سو و محدود شدن دایره حرکتی منابع غیرمستند در ترویج اطلاعات نادرست پیرامون موضوعات مختلف است.
این چنین است که بی‌اعتمادی اصحاب رسانه به مواضع سخنگو یا دیگر مسئولان و به واقعیت بدل شدن موضوعات مورد تکذیب، خدشه وارد به جایگاه و اعتبار سخنگوی دولت را در پی خواهد داشت.
فرض دوم اما کمی نگران‌کننده‌تر به نظر می‌رسد. اینکه «حلقه نزدیکان» رئیس دولت «خروجی واقعی» جلسات خود با رئیس‌جمهور را به سخنگو منتقل نکرده باشند. در چنین سمت و سویی است که رسیدن اخبار درست قبل از سخنگو به برخی محافل خبری و رسانه‌ای نزدیک به دولت سبب بروز نگرانی‌هایی در میان جامعه، صاحب‌نظران و احزاب سیاسی درون نظام شده است.
بیش از این نیز برخی وزرا از نفوذ یش از حد معمول برخی چهره‌ها در دولت در نزد رئیس‌جمهور و عدم اطلاع آنان از مسائل مرتبط با حوزه کاری خود ابراز ناخرسندی کرده‌اند. مجتبی هاشمی‌ثمره، اسفندیار رحیم‌مشایی و صادق محصولی 3 چهره متنفذ کابینه هستند که در بین سایر مشاوران، وزرا و معاونان، حلقه اصلی نزدیک به محمود احمدی‌نژاد را تشکیل می‌دهند. طرفه آنکه برخی منابع از جایگزین شدن این 3 مرد مورد اعتماد رئیس‌جمهور به جای وزرای کشور، خارجه و امور اقتصادی و دارایی خبر می‌دهند.
نگرانی‌های همیشگی
در هر صورت آنچه در این میان محل پرسش جدی است دلایل بروز چنین رفتارهایی از سوی سخنگوی دولت نهم است که در صورت عدم تغییر آن، روابط فی‌مابین دولت با جامعه دچار اختلالات بیشتری خواهد شد. واکنش داوود دانشجعفری به خبر احتمال کنار گذاشته شدن از کابینه گویای واقعیتی ناخوشایند است: «در دولت نهم بسیاری از شایعات مورد تکذیب، به واقعیت مبدل شد.»
سرنوشت پرویز کاظمی، ناظمی‌اردکانی، محمود فرشیدی، علیرضا طهماسبی، کاظم وزیری‌هامانه و معاونانی نظیر ابراهیم شیبانی و داوود مددی و تکذیب‌های قبل از آن بدون شک چشمان سایر وزرا را نیز به در خروجی اتاق جلسات رئیس‌جمهور با مردان متنفذ مورد وثوق وی دوخته است.
اینکه این بار نام چه کسی از فهرست کابینه حذف خواهد شد؟ یادداشت روز گذشته محمود احمدی‌نژاد اما از سوی تحلیلگران، زمینه‌سازی برای تغییرات گسترده‌تر ارزیابی می‌شود. اینچنین است که گویا تکذیب دروغ سیزده خبرنگاران، خود نوعی دروغ دیگر است.
