چرا جشنواره موسیقی فجر را آرش و مسیح افتتاح می‌کنند؟

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، بهمن، ماه جشنواره‌هاست. حوزه‌های مختلف هنری مهم‌ترین دستاوردهای سالانه خود را در قالب یک جشنواره چندروزه به نمایش و رقابت می‌گذارند. جشنواره‌هایی که حتی برخی به‌عنوان آغاز سال جدید رشته‌های هنری از آنها یاد می‌کنند. در این میان، بسیاری بر این باورند که جشنواره موسیقی به اندازه جشنواره فیلم فجر یا حتی تئاتر مورد استقبال مردم قرار نمی‌گیرد و شور و شوقی که مخاطبان برای آغاز فستیوال فیلم فجر دارند، برای موسیقی ندارند.

• افتتاحیه موسیقی فجر

اما سی‌وپنجمین جشنواره موسیقی فجر که کمتر از ۱۰ روز هم به آغاز آن زمان باقی مانده است، قرار است با اجرای مسیح و آرش عدل‌پرور، خوانندگان پاپ افتتاح شود؛ خوانندگانی که اولین آلبوم رسمی آنها در سال ۹۷ با عنوان دریا منتشر شد که مورد استقبال بسیاری هم قرار گرفت.

• جای خالی اعتبار جشنواره

با مروری بر نام آهنگ‌ها و متن اشعاری که این خوانندگان انتخاب می‌کنند، متوجه می‌شویم که اشعار به کار برده در آثارشان سطحی و ضعیف هستند. این دو خواننده که یکی از آثارشان هم کپی از یک خواننده آمریکایی بوده (البته این خواننده آمریکایی بعد از روشن شدن کپی‌برداری اعلام کرد که با این قضیه مشکلی ندارد)؛ بارها در اجراهای زنده‌شان هم ضعیف حاضر شده‌اند.

اما با توجه به نوع آثار این دو خواننده و جنس جشنواره موسیقی فجر، شاید بهتر بود خواننده‌ای انتخاب شود که وجه مردمی، متن و آهنگش هم‌رده با اعتبار جشنواره باشد.

• احتمال تحریم جشنواره‌ها؛ انتخاب آرش و مسیح

پیروز ارجمند، آهنگساز و پژوهشگر موسیقی درباره انتخاب مسیح و آرش به‌عنوان خوانندگان افتتاحیه جشنواره موسیقی فجر، به ایرناپلاس گفت: جشنواره موسیقی فجر محلی برای نمایش کل آثار یا جریان رایج در موسیقی کشور اعم از پاپ و سایر گونه‌های موسیقی است. بنابراین اگر در جشنواره، گونه‌های مختلف نقش داشته باشند، اشکالی ندارد، اما اینکه ما برای ویترین و نمای اصلی یک جشنواره مثل افتتاحیه یا اختتامیه آثاری را اجرا کنیم که وجه هنری داشته باشند و در حیطه هنری قلمداد ‌شوند، خوش‌سلیقگی است. اما اگر افتتاحیه با یک گروه نسبتاً معروف موسیقی پاپ برگزار شود نشان می‌دهد یک کج‌سلیقگی صورت گرفته است؛ چون به هر حال ما گروه‌های موسیقی خوب سنتی، پاپ، کلاسیک، تلفیقی و ... داریم که به اعتقاد من شایستگی بیشتری برای افتتاحیه دارند.

او می‌افزاید: اما تصور می‌شود شاید مسئله دیگری پشت این قضیه باشد. یعنی مسئله به این ربط پیدا نمی‌کند که مدیران جشنواره از کم و کیف ماجرا اطلاع نداشته باشند؛ خصوصاً اینکه دبیر جشنواره دکتر شاهین فرهت، از هنرمندان و موسیقی‌دان‌های کلاسیک، شناخته شده، باتجربه و علمی است. از این جهت فکر می‌کنم که این اتفاق تصمیم دبیر جشنواره نیست. احتمالاً این تصمیم توسط شورای سیاست‌گذاری و مدیران ارشاد گرفته شده است. البته این فقط در حد فرضیه است و اظهارنظر قطعی نمی‌کنم. اما با توجه به اینکه بخش زیادی از هنرمندان جشنواره را تحریم کردند و شاهد این هستیم که جشنواره‌های دیگر تق و لق برگزار می‌شود، این وسیله‌ای است برای اینکه مخاطبان بیشتری برای جشنواره بیایند و در افتتاحیه شور و شوق بیشتری وجود داشته باشد؛ شاید دلیلش این باشد.

•  جشنواره، بودجه دولتی نگیرد

ارجمند در پاسخ به این پرسش که اهمیت بلیت‌فروشی تا چه اندازه می‌تواند در این انتخاب مؤثر باشد، عنوان کرد: اصولاً جشنواره موسیقی فجر نباید جنبه درآمدزایی به این معنا داشته باشد که از فروش بلیت، درآمد خود را حاصل کند، بلکه می‌تواند از طریق اسپانسرها و حامیان مالی این اتفاق بیفتد. به هر حال، این یک جشن ملی است و قرار است ویترینی از کل موسیقی کشور باشد. طبیعی است جنبه انتفاعی دادن به آن، از این جهت مورد اشکال است. من با این موضوع که جشنواره، بودجه دولتی نگیرد موافق هستم، اما با اینکه فروش بلیت، محل تأمین اعتبارات جشنواره باشد، مخالف هستم. چون در سیاست‌گذاری و چیدمانِ روش‌های انتخاب گروه‌ها و برنامه‌ریزی و اختصاص سالن ‌به گروه‌ها تأثیر می‌گذارد.

«در دوره‌های پیش شاهد بودیم گروه‌های خیلی خوبی در سالن‌های کوچک‌تر اجرا داشتند و بالعکس، گروه‌های بسیار معمولی در سالن‌های بزرگ‌تر. امیدواریم این جشنواره یک روز به جایگاه اصلی خود برگردد. این جشنواره تقریباً از حضور گروه‌های جوان و مستعد شهرستانی خالی است. در بخش بانوان و کودکان هم این مشکل را داریم. چند گروه خیلی محدود و معدود را برای جشنواره انتخاب می‌کنند.»

• انتقال برگزاری جشنواره‌ها از ارشاد به بخش خصوصی

ارجمند در ادامه افزود: این جشنواره از رونق و پویایی لازم برخوردار نیست. بخشی از آن به مدیریت وزارت ارشاد مربوط می‌شود که نمی‌گذارد این پویایی اتفاق بیفتد. فکر می‌کنم نه‌تنها در جشنواره فجر، بلکه در جشنواره نواحی هم همین بی‌تحرکی را شاهد باشیم. اصولاً ارشاد برگزارکننده خوبی برای جشنواره‌ها نیست، بلکه یک نهاد سیاست‌گذاری نظارتی و ارزشیابی است که باید این کار را به بخش خصوصی واگذار و به‌نوعی آن را برون‌سپاری کند. من فکر می‌کنم راهش این است.

• جشنواره‌ای باقدمت

آهنگساز فیلم «سفر به چزابه» درباره چگونگی پویاتر شدن جشنواره موسیقی فجر اعلام کرد: اگر جشنواره بخواهد پویاتر شود، باید به بخش خصوصی واگذار شود و وزارت ارشاد در این مورد دخالتی نکند. ما با یک جشنواره سی‌وچندساله طرف هستیم که در مقایسه با جشنواره‌های دیگر در دنیا جشنواره باقدمتی است. طبیعی است انتظار می‌رود این جشنواره که عنوان بین‌المللی را هم یدک می‌کشد، نشان و نام بهتری در دنیا داشته باشد که حداقل در کشور هم جریان‌سازی کند.

• چرا جشنواره موسیقی جریان‌ساز نیست؟

این آهنگساز با قیاس جشنواره فیلم فجر و موسیقی گفت: الان جریان‌سازی توسط جشنواره موسیقی صورت نمی‌گیرد. این جریان‌سازی در جشنواره تئاتر و فیلم بیشتر است. یعنی وقتی جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شود، جریانی را که به راه می‌اندازد، حتی در میان مردم عادی هم می‌بینیم؛ یعنی انگار یک اسکار ایرانی است. اما جشنواره موسیقی فجر، جشنواره گرمی نیست و هنوز در حد فرمایشی و تشریفاتی باقی مانده است. معمولاً بلیت‌های اهدایی هم به افرادی اهدا می‌شود که به آن نوع موسیقی علاقه‌مند نیستند و صرفاً چون بلیت‌های اهدایی بوده در جشنواره شرکت می‌کنند. این مسئله را چون بارها در جشنواره بوده‌ام، از نزدیک مشاهده کردم.

«باید قوانین جشنواره موسیقی فجر بازنگری شود. اساسنامه‌ای چند سال پیش، من و منتقدان پیشنهاد دادیم و بخش کوچکی از آن اجرایی شد و بقیه را وزارت ارشاد حذف کرد. آنچه هم باقی ماند، تغییری بنیادین ایجاد نکرده است. یعنی هنوز همان جشنواره است و ظاهراً قبول آن اساسنامه به سکوت منتقدان انجام شده است. یعنی علی‌الحساب منتقدان سکوت کردند. فکر می‌کنم این سیاست‌گذاری‌هایی که انجام می‌شود، بخشی از آن به خاطر جریانات اجتماعی است که  در حال گذر است.»

• ضرورت اعتمادسازی

وی با اعلام ضرورت اعتمادسازی میان هنرمندان و وزارت ارشاد بیان کرد: بارها گفته‌ام و الان هم می‌گویم که وزارت ارشاد باید نگاهش را به عرصه فرهنگ، کاملاً فرهنگی کند. بخشی از سیاست‌های وزارت ارشاد نگاه انتظامی و امنیتی است. ما در عرصه فرهنگ نیازی به نگاه امنیتی نداریم. فرهنگ را مردم می‌سازند و خودشان پاسداری می‌کنند. باید اعتماد بیشتری به هنرمندان کرده و شکافی را که ایجاد شده، ترمیم کنند. اگر ترمیم نشود ما روزبه‌روز شاهد گسست بیشتری بین بدنه وزارت ارشاد و هنرمندان خواهیم بود. جشنواره موسیقی، فیلم و تئاتر فجر آخرین جایی نخواهد بود که این گسست ایجاد شده است. اگر عزمی بر اعتمادسازی و دوستی دوباره وزارت ارشاد و هنرمندان شکل نگیرد، این گسست طولانی‌تر و عمیق‌تر هم خواهد شد.