به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایبنا، نشست «نوع ادبی (ژانر) و رده‌بندی سنی در معیارهای بین‌المللی برای نوشتن و نشر و فروش کتاب» شنبه (۲۶ بهمن‌ماه) در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
- توجه به رده‌بندی سنی کتاب‌ها بر اعتبار ناشر می‌افزاید
عاطفه بهسام، درباره استانداردهای رده‌بندی سنی کتاب در جهان بیان کرد: رده‌بندی سنی کتاب در ایران موضوع جدیدی است و به نظر می‌رسد، آنچه در ایران درباره این مقوله طرح شده چندان صحیح نیست. بسیاری از کارشناسان و فعالان حلقه‌های مختلف نشر باور دارند، رده‌بندی سنی کتاب در ایران باید دقیق‌تر انجام شود. نباید فراموش کنیم که هدف از رده‌بندی ایجاد محدودیت نیست. رده‌بندی اهداف متعددی دارد؛ ازجمله اینکه مخاطب گروه‌های سنی مختلف حس می‌کنند دیده شده‌اند و اعتبار ناشر افزایش پیدا می‌کند.
مربی و داور مسابقه بین‌المللی نویسندگی پیچوارز در آمریکا با اشاره به رده‌بندی سنی کتاب‌های داستانی در عرصه بین‌الملل، ادامه داد: درعرصه جهانی رده‌بندی داستانی در چند زیرمجموعه تعریف می‌شود؛ کودکان شامل گروه سنی زیر دوسال، سه تا پنج سال، شش تا هشت سال و ۹ تا ۱۲ سال. کتاب‌ها در این گروه سنی از نظر موضوعی رده‌بندی می‌شوند و هدف آن‌ها بیشتر ایجاد دغدغه و نظم ذهنی درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی است.
بهسام ادامه داد: در این رده‌بندی، جنس کتاب‌های نیز متفاوت است؛ کتاب‌های مقوایی و کارتی ویژه گروه نخست، کتاب‌های نقاشی برای گروه دوم تولید مِی‌شود؛ همچنین داستان‌های مصور برای گروه سنی ۶ تا ۸ سال است.
این مدرس داستان‌نویسی درباره رده‌بندی سنی کتاب برای نوجوان، بیان کرد: نوجوان به افراد زیر ۱۳ سال گفته می‌شود؛ یعنی ۹ تا ۱۲ ساله و کتاب‌های این رده سنی زیر ۳۰ هزار کلمه است. مخاطب در این سن به دنبال هویت فردی و استقلال‌طلبی است و مخاطب با همراهی قهرمان داستان این تجربه را کسب می‌کند. رده سنی جوانان به گروه سنی ۱۴ تا زیر ۲۰ سال اشاره دارد. با توجه به اینکه این گروه سنی مستقل شده و کارهای بزرگی انجام می‌دهد؛ بنابراین قهرمان داستان‌های این مخاطب به دلیل تلاش برای تحقق اهداف زندگی خود معمولا، تنهاست.
بهسام با بیان اینکه رده‌سنی بزرگسال نوع جدید رده‌بندی سنی است گفت: رده سنی بزرگسال، گروه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال را شامل می‌شود و هنوز مانند سایر رده‌بندی‌ها رسمیت پیدا نکرده است. موضوع داستان‌های این گروه عاشاقانه و مدرن است. با توجه به میزان استقبال بازار از کتاب‌های گروه سنی بزرگسال، بسیاری از ناشران و آژانس‌های ادبی نویسندگان را به نوشتن این آثار تشویق می‌کنند.
- تعداد کلمات برای نوشتن کتاب هر گروه سنی مهم است
وی با بیان اینکه یکی از نکات قابل‌توجه در رده‌بندی سنی کتاب‌ها تعداد کلمات است، افزود: تعداد کلمات برای نوشتن کتاب در هر رده‌بندی سنی مهم است. براساس طبقه‌بندی بین‌المللی تعداد کلمات برای هر کتاب در هر رده‌بندی سنی سقف دارد. رده‌بندی سنی برای کتاب به ناشر، نویسنده، مترجم، ویراستار و مخاطب کمک می‌کند.
بهسام با اشاره به انواع ژانر ادبی افزود: عاشقانه، فانتزی، علمی-تخیلی، مذهبی، الهام‌بخش، ترسناک و دلهره‌آور، مدرن، جنایی و تاریخی، ۸ نوع ژانر ادبی شناخته شده در جهان هستند. استاندارد تعداد کلمات داستان علاوه بر دسته‌بندی به ژانر نیز بستگی دارد؛ به‌عنوان مثال در داستان فانتزی تا ۱۰۰ هزار کلمه نیز می‌توان نوشت.
- رده‌بندی سنی کتاب‌ها کیفیت تولید کتاب را افزایش می‌دهد
وی با طرح این پرسش که چرا رده‌بندی مهم است بیان کرد: رده‌بندی در افزایش میزان مطالعه نویسنده، افزایش کیفیت کاری نویسنده، بهبود کیفیت کار و بالا بردن دانش تخصصی مترجمان و ویراستاران موثر است؛ علاوه براین سرمایه‌گذاری بیشتر و ایجاد بازاریابی بهتر داستان، انتخاب و خرید آسان‌تر مخاطب و افزایش میزان فروش از دیگر نتایج توجه به رده‌بندی سنی کتاب‌هاست.
بهسام ادامه داد: نویسنده با دانستن ژانر درک بهتری از درون‌مایه داستان خواهد داشت و در ارائه داستان حرفه‌ای‌تر عمل خواهد کرد. نویسنده‌ای که ژانر را نمی‌شناسد، تصور می‌کند اثرش جایگاهی ندارد؛ اما مخاطب با آگاهی از ژانرها به خواندن کتاب تشویق می‌شود و آسان‌تر و سریع‌تر انتخاب می‌کند.
- توجه به ژانر و رده‌بندی سنی ضامن موفقیت ناشر است
این نویسنده توجه به ژانر و رده‌بندی سنی را زمینه‌ساز موفقیت ناشران دانست و ادامه داد: با این کار ناشر متوجه می‌شود کدام ژانر از مخاطب بیشتری برخوردار است؛ درحالی‌که در کتاب‌فروشی‌های ایران کمتر به این موضوع توجه می‌شود؛ به‌طوری که قفسه‌هایی پیش چشم مخاطب قرار می‌گیرد که پُرفروش هستند اما در الگوی جهانی این کتاب‌ها ابتدا براساس ژانر و بعد در مکان دورتر از در ورودی جانمایی می‌شوند تا مخاطب برای رسیدن به آن‌ها و در مسیر با کتاب‌های دیگر نیز آشنا شود؛ بنابراین احتمال فروش سایر کتاب‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند.
بهسام با اشاره به تاثیر آشنایی مترجم به انواع ژانر ادامه داد: اگر مترجم با ژانرها ناآشنا باشد از واژه‌های نامربوط با محتوا و گروه سنی مخاطب استفاده خواهد کرد. علاوه‌بر مترجم، ویراستار نیز باید با ژانر آَشنایی داشته باشد. ویراستار «محتوایی»، «نسخه‌ای» و «خطی» آشنا با ژانر به نویسنده و مترجم در تولید اثر کمک می‌کند.
- شناخت ژانر به‌معنای شناخت بهتر مخاطب است
در ادامه این نشست فاطمه ابوترابی، مدیر روابط عمومی مجموعه ماه‌پیشونی با اشاره به تلاش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به رده‌بندی سنی، گفت: با وجود مشکلات مختلف کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان به رده‌بندی سنی کتاب‌ها اقدام کرد که تلاش قابل‌توجهی بود. هرچند ممکن است این رده‌بندی کارآمد نباشد اما خوشبختانه الگوی حرکت بسیاری در حوزه نشر شد.
وی با اشاره به تاثیرپذیری کودک از محیط ادامه داد: نمی‌توان برای همه کودکان ساکن در نقاط مختلف ایران و حتی دنیا از یک نوع رده‌بندی سنی برای کتاب استفاده کرد. در شرکت ماه‌پیشونی پژوهش علمی و البته تجربی قابل‌توجهی درباره چیدمان و رده‌بندی سنی کتاب‌ها در قالب یک کتاب ۸۰۰ صفحه‌ای با نگاه به رده‌بندی داخلی و جهانی انجام شده است. اجرای این پژوهش در مجموعه باغ کتاب با تقسیم‌بندی بخش‌های مختلف با توجه گروه سنی مخاطب و همچنین رده‌بندی موضوعی شامل ۳۹ موضوع موفق بوده است.
ابوترابی افزود: شناخت ژانر به‌معنای شناخت بهتر مخاطب است؛ علاوه براین رده‌بندی ژانر به فروشنده، ناشر، نویسنده نیز کمک می‌کند. به‌عنوان مثال تجربه در رده‌بندی کتاب‌ها براساس ژانر در بخش کودک و نوجوان باغ کتاب به مخاطب بسیار کمک می‌کند تا سریع‌تر به قفسه مورد نظر برسد و هدف‌مندتر به خرید اقدام کند.
مدیر روابط عمومی مجموعه ماه‌پیشونی با بیان این مطلب که نباید جریان عرضه کتاب را پیچیده کرد، گفت: توجه فروشنده کتاب به ژانر و رده‌بندی سنی چیدمان را دقیق و اشتیاق مخاطب را افزایش می‌دهد و دسترسی را آسان‌تر می‌کند؛ از سوی دیگر توجه به این مسائل حضور حرفه‌ای ایران در عرصه‌های بین‌المللی ازجمله نمایشگاه‌های کتاب را تقویت می‌کند.
نظر شما