همشهری آنلاین : افروختن آتش، قاشق‌زنی، فال‌گوشی، گره‌گشایی و آجیل مشکل‌گشا از رسم‌های رایج جشن چهارشنبه‌سوری در همدان است. اما آن‌چه در این استان اهمیت دارد، رفتن به بازار و خرید برخی کالاهای نوروزی است. مردم رسم دارند وقتی به بازار رفتند حتما آینه و اسپند ویژه سفره هفت‌سین را بخرند. البته در گذشته رسم بوده که کوزه تازه‌ای بخرند و آن را جایگزین کوزه کهنه و شکسته‌شده، کنند.
در روزگاران قدیم، مردم همدان که در کوزه آب را نگهداری می‌کردند، در شب چهارشنبه‌سوری کوزه‌ها را می‌شکستند و کوزه‌ای جدید جایگزین می‌کردند و اگر فردی خسیس بود و این کار نمی‌کرد، او را با جمله «کسی که کوزه دوساله در خانه دارد» وصف می‌کردند.
شال‌اندازی
مراسم شال‌اندازی هم از رسومی است که در بیشتر مناطق همدان معمول اجرا می‌شد. رسم چنین بود که بعد از مراسم آتش‌افروزی در چهارشنبه‌سوری، جوانان به خانه خویشان و همسایگان بروند و دستمالی را از پنجره و در روستاها از پشت‌بام‌ها به درون حیاط آویزان کنند و صاحب‌خانه دستمال را از آجیل و میوه پر می‌کرد و می‌گفت: «برکش، خدا مرادت را بدهد».
بخت‌گشایی و گرفتن فال
مراسم بخت‌گشایی شامل گره‌زدن دستمال یا چارقد بود؛ به این ترتیب که دختران دم‌بخت گره‌ای به دستمال یا چارقد خود می‌زدند و از اولین رهگذر می‌خواستند تا گره را بگشاید تا مشکل یا بخت‌شان باز شود.
گردو شکستن، بیرون رفتن از خانه در صبح روز چهارشنبه‌سوری و پرکردن کوزه آب از آیین رایج بخت‌گشایی در همدان بود. همچنین در این روز مردم رسم گرفتن فال را نیز انجام می‌دادند.
برای مراسم فال‌گوشی، فردی در مکانی که دیده نشود، می‌ایستاد و کلیدی زیر پای خود قرار می‌داد و به سخنان رهگذران گوش می‌داد و بنا به نیت خود، صحبت آنان را تفسیر می‌کرد.
فال کوزه نیز از زیباترین و سرگرم‌کننده‌ترین سنت‌های چهارشنبه‌سوری در همدان بود. در این سنت در کوزه‌ای آب‌نخورده، هر کس نشانه‌ای مانند انگشتری، سنجاق، دکمه و ... می‌انداخت؛ سپس دهان آن را بسته و روی آن سینی محتوی صابون، کیسه حنا، نقل و سورمه‌دان می‌گذاشتند و در روز چهارشنبه‌سوری در خانه‌ای جمع می‌شدند و در مراسمی اشیاء را یکی یکی در می‌آوردند و دوبیتی‌های محلی می‌خواندند و تفأل می‌زدند.
همچنین یکی از زنان روستا از چشمه با کوزه‌ای آب می‌آورد و دیگر زن‌ها دور هم جمع می‌شدند و هر کدام نشانی از خود را مانند سکه، دگمه یا سنجاق در آب کوزه می‌انداختند. سپس یک دختربچه این نشان‌ها را از آب درمی‌آورد و یکی از زن‌ها، ابیاتی را می‌خواند که آن‌را فال مربوطه به صاحب نشان می‌دانستند
آتش‌زدن جارو
در برخی روستاهای همدان جاروهای کهنه را روی پشت‌بام‌ها آتش می‌زدند و جوان‌ها از روی آن می‌پریدند. همچنین تعدادی کوزه را که به آنها کوزه جنی می‌گفتند از پشت‌بام به پایین می‌انداختند و می‌شکستند.
دودکردن اسپند
در بعضی خانه‌ها رسم بر این بوده که اسپند دود کنند و دانه‌های سوخته شده را در دو طرف در خانه بریزند تا اهل خانه ازچشم حسود و بیگانه در امان باشد.
حاجی فیروز
در شب‌های چهارشنبه سوری «حاجی فیروز»، مشهورترین پیک نوروز با دایره‌ای زنگی بر دست به خیابان‌ها می‌آمد و آمدن بهار را نوید می‌داد. آنها با پوشیدن لباس‌های رنگارنگ و کلاه زنگوله‌دار، با صورت و دست‌های سیاه در حالی که سرود بهاری می‌خواندند بر شادی‌های این جشن می‌افزودند.
نظر شما