همشهری آنلاین- فاطمه عسگری نیا:«خانم بار، آقا بار» را فریاد می زند و از لابه لای جمعیت انبوه بازار می گذرد. چرخ دستی هایی که توسط مردان پیر و جوان در میان گذرهای شلوغ بازار جابه جا می شوند. حجم باری که روی برخی از این چرخ دستی ها دیده می شود، خیلی بیشتر از حد معمول است.
ملودی چرخ های غلتان این چرخ دستی ها و ندای نحیف مردان میانسال یا جوانک هایی که با کمر خمیده دسته چرخ را به زور می کشند و عابران را به کنار فرا می خوانند، در دل شلوغی های بازار، نوستالژیک و شنیدنی است. به نام‌های مختلفی در بازار صدایشان می کنند، عده ای آنها را به رسم قدیم «حمال های بازار» نام می برند و عده ای هم به آنها «چرخی» می گویند. هر راسته، چرخی های ویژه خود را دارد؛ چرخی‌های مسجد «امام» (ره)، چرخی های راسته بزازها و ...خیلی هایشان از غرب ایران برای کسب و کار به تهران آمده اند. در میانشان هم کارگران غیرایرانی دیده می شوند. «کامران کلیوانی» یکی از این چرخی های بازار است که به گفته خود از ۳۰ سال پیش تا به امروز در بازار مشغول کار است، اهل «مریوان» است. پیش از این که به تهران کوچ کند به کولبری در غرب مشغول بوده است. او می گوید: «سال های اول که به بازار آمدم همان کار کولبری را انجام می دادم تا این که کم کم به علت ضعف بدنی به باربری با چرخ روی آوردم و ۱۰ سالی می شود در بازار با چرخ دستی به جا به جایی بار مشغولم. »
از درآمدش رضایت چندانی ندارد و می گوید: «چند سال پیش خیلی بهتر بود. اما به تازگی هر روز به تعداد چرخی ها و به قولی حمال‌های بازار افزوده می شود، جوان های زیادی از شرق و غرب کشور برای کسب درآمد به تهران آمده اند و مشغول این کار شده اند. از طرفی تعداد مهاجران شاغل در این بخش هم کم نیست و این موضوع اوضاع کسب و کار ما را آجر کرده است. »
اواز اجرای طرح ساماندهی چرخی ها در بازار خوشحال است و ادامه می دهد: «امیدواریم با اجرای این طرح کمی اوضاع کار ما سرو سامان بگیرد. »
«جلال» اما نگران است، چرخیِ جوانی که یک سال پیش به تهران آمده است. او می گوید: «کار نیست و ما چاره ای جز این نداریم. اگر قرار باشد طرح ساماندهی چرخی ها در بازار اجرا شود، شانس بیشتر با کسانی است که سابقه بیشتری در بازار دارند. همین که زمزمه ساماندهی چرخی ها در بازار پیچیده، دلالی ها آغاز شده است. »
«کریمان» هم چرخی ۳۵ ساله ای است که از ممنوعیت فعالیت چرخی ها در داخل بازار طی روز گلایه مند است و می گوید: «ما باید صبح تا شب در بازار بیکار بنشینیم آن وقت در تاریکی شب کار کنیم. درست است این شرایط هم برای ما در تردد بهتر شده هم برای مردم اما این موضوع مشکلاتی را برای ما چرخی ها به همراه دارد. نه روز می توانیم استراحت کنیم نه شب! چرا که اگر در روز بازار را رها کنیم خود به خود از چرخه حذف می شویم. »
- مردم راضی
درست است از روزی که تردد چرخی ها در بازار ممنوع شده فعالان این بخش و حتی بازاری ها دل خوشی از این وضعیت ندارند اما مردمی که برای تامین ملزومات خود در روزهای پایانی سال راهی بازار می شوند می توانند با آرامش بیشتری در بازار قدم بزنند. «زهره صالحی»، یکی از شهروندان تهرانی می گوید: «برای نخستین بار است بازار تهران را به این شکل می بینم. همیشه وقتی در بازار تردد می کردیم، باید مراقب چرخی هایی که از چپ و راست در حرکت بودند، باشیم اما اکنون با خیال آسوده در این فضا قدم می زنیم. »
«اسماعیل امامی»، یکی دیگر از شهروندان تهرانی می گوید: «پیش از این که تردد چرخی ها در طول روز ممنوع شود، واقعا امکان تردد در بازار وجود نداشت. خیلی اوقات دیده می شد کودکان یا زنان با چرخی ها برخورد کرده و دچار آسیب می شدند اما با اجرای طرح ساماندهی چرخی ها خوشبختانه این وضعیت بهبود یافته است. »
- ۷ هزار چرخی در بازار مشغول است
شهردار ناحیه ۳ منطقه ۱۲ که مسئولیت ساماندهی چرخ دستی های بازار را دنبال می کند در گفت و گو با خبرنگار ما می گوید: «موضوع ساماندهی چرخ دستی های فعال در بازار یکی از چالش هایی است که ما در محدوده بازار با آن مواجه ایم. هر روز بر جمعیت چرخی های بازار افزوده می شود به طوری که آمار جمعیت فعال در این بخش به حدود ۷ هزار نفر رسیده است و این در حالی است که بازار تنها به حدود ۳ هزار نفر از این جمعیت نیاز دارد. »
«محسن حاتمی» می افزاید: «طرح ساماندهی چرخ دستی های فعال در بازار را در قالب دو مرحله دنبال می کنیم، مرحله نخست پیش از پایان سال است و به صورت محدود کردن تردد چرخ دستی ها در ساعت اوج حضور مردم در بازار است و مرحله دوم پس از آغاز سال جدید و ثبت مشخصات چرخ دستی های تائید شده از سوی هیئت امنای بازار در سامانه ویژه چرخ دستی های بازار است. »
- نیمی از چرخی های بازار حذف می شوند
او ادامه می دهد: «در مرحله نخست، کار ساماندهی که در ماه پایانی سال در حال اجراست، تردد چرخ دستی ها از ساعت ۱۰ تا ۱۶ در همه بخش های بازار سرپوشیده ممنوع است و فعالان این بخش می توانند پس از ساعت ۱۶ نسبت به جا به جایی بارهای خود اقدام کنند. »
شهردار ناحیه ۳ منطقه ۱۲ اظهار می دارد: «در فاز دوم ساماندهی چرخی های بازار هم که با مشارکت هیئت امنای بازار اجرایی می شود، چرخی های تائید شده از سوی بازاریان هر سرا می توانند در سامانه ای که به این منظور طراحی شده، ثبت نام کنند. »
حاتمی ادامه داد: «با ساماندهی و شناسایی چرخی های بازار ضمن این که چرخی های غیر ایرانی از چرخه کار حذف می شوند، امکان بررسی فعالیت افراد به جا مانده، آسان‌تر می شود. »
او یادآور شد: «با اجرای طرح ساماندهی چرخی های بازار، بخش قابل توجهی از نارضایتی مردم از وضع بازار، سرقت‌ها و نابه‌سامانی ها در بازار کاسته خواهد شد. »
نظر شما