همشهری آنلاین: خانه‌تکانی، به‌جا آوردن رسم چهارشنبه‌سوری، خرید نوروزی، سبزه سبزکردن، پختن سمنو، پختن نان شیرین (یوخه)، راه‌اندازی نمایش‌های حاجی فیروز و کوسه گردی، پختن شیرینی عید و پهن کردن سفره هفت‌سین از عادت‌های مردم این استان در نوروز است. در ادامه برخی آداب درحال اجرا و منسوخ‌شده نوروزی مردم فارس را معرفی می‌کنیم.
رسوم شب عید
شیرازی‌ها در قدیم در کنار چیدنی‌های معمول هفت‌سین، ۷ میوه شامل انار، انگور، پرتقال، نارنگی، مدنی(نوعی لیموشیرین)، نارنج و سیب را نیز بر سر سفره نوروز می‌گذاشتند.
در این استان نیز مانند دیگر نقاط ایران هنگام تحویل سال همه لباس نو می‌پوشند اما علاوه بر این، اینجا رسم بوده، طوق نو نیز به گردن داشته‌باشند و هم‌زمان سکه‌ای در دست بگیرند که تا پایان سال دستشان بی‌پول نشود. صبح عید نیز متداول بوده که چهارگوشه خانه را بکوبند و بگویند: «هرچه بدر، سرش به سنگ». همچنین مردم استان علاوه بر گذاشتن قرآن بر سر سفره هفت‌سین اسپند نیز دود می‌کنند و شمعی نیز برای روشنایی خانه برمی‌افروزند.
رسم نوروزی برخی نقاط استان
شب عید نوروز در ایزدخواست، زنان و دختران و نوعروسان با پوسیدن لباس نو به زیارت قدمگاهی به نام «عباسعلی» می‌روند و در این شب تا صبح چراغ تمام اتاق ها را روشن می‌کنند و شام شب عیدشان حتما «پلو» است.
ایزدخواستی‌ها معتقدند شنبه اول سال را باید از آبادی بیرون بروند. به اعتقاد مردم ایزدخواست اگر شنبه بیرون نروند تا آخر سال دیگر به آنها خوش نمی‌گذرد.
افراد مسن و کهنسال در شهرستان نی‌ریز ۲ روز مانده به عید به حمام می‌روند و به ریش و موهای سرشان حنا می‌بندند، نی‌ریزی‌ها برای حنا بستن اهمیت قائل هستند و در این روز حمام‌ها پرجمعیت است و اهالی به کارگران حمام نیزعیدی می‌دهند.
در بعضی از شهرها و اکثر روستاهای فارس روز قبل از عید را علفه یا عرفه می‌گویند و در نی‌ریز آخرین روز اسفند ماه، صبح زود یکی از اعضای خانواده به صحرا می‌رود و از مزرعه گندم، بوته ای با ریشه بیرون می آورد و بالای سر در خانه نصب می‌کند تا خشک شود و بیفتد.
مردم در استهبان برای نوروز آجیل محلی تهیه می‌کنند. آنها تخمه‌های هندوانه و کدو را پاک می‌کنند، می‌شویند و زیر آفتاب خشک می‌کنند، سپس در ماهی‌تابه با نمک و آب لیمو و زعفران بو می‌دهند. همچنین در استهبان رسم است در روز علفه یعنی یک روز مانده به سال نو حیوانات اهلی مانند گوسفندان را حنا ببندند.
رسم‌های فراموش‌شده
یکی از آداب و رسوم قدیمی زیبای فارس‌ها در ایام نوروز عیدی گرفتن چوپانان، دشتبانان و حمام‌بانان محلی از بزرگان و ریش سفیدان و کدخدایان بود که در خانه کدخدا با گردهمایی اهالی روستا انجام می‌شد.
در فیروزآباد، اهالی قبل از عید به فکر تهیه لباس می‌افتادند و بازار خیاط ها بسیارگرم بود. پیش تر که لباس محلی رایج بود زنان شلیته و چارقد و دستمال کلاغی (هفت رنگ) سفارش می‌دادند و مردان به دنبال تهیه تنبان و ملکی و کلاه نمدی بودند.
عید اول
دراستان فارس رسم بازدید اقوام از خانواده عزادار را «عیدِ اول» می‌گویند واگرخانواده ای عزیزی را از دست داده باشد، پیش ازعید یا بعد از عید باید سال عیدش را بگیرند و قوم و خویش به خانه متوفی بروند تا سال نو را تبریک گفته و به زن‌های خانواده به جای لباس سیاه، لباس رنگی بپوشانند.
غذاها های نوروزی
مردم فارس، به ویژه شیرازی‌های قدیمی هنگام تحویل سال حتما باید در خانه شیر روی آتش داشته باشند، بعضی‌ها هم شیر برنج درست می‌کنند که در روستاها به آن آش شیر می‌گویند. کلم پلوی شیرازی که به سبک خاصی و متفاوت با سایر شهرها پخته می‌شود، از غذاهایی است که در روزهای نوروز بوی آن از خانه‌های بیشتر شیرازی‌ها بلند می‌شود. آش انار، قورمه به، دو پیازه، یخنی نخود، رب پلو، یخنی عدس کلم، کوفته هلو، کوفته سبزی، خورشت سبزی، حلوای کاسه، حلیم بادمجان، رنگینک، پاچه پلو و سالاد شیرازی از دیگری غذاها و خوردنی های نوروزی در فارس و به ویژه شیراز است.
سنت‌های سیزده بدر
مردم استان فارس در آخرین روز از جشن‌های نوروزی مانند سایر مردم ایران به دامن طبیعت می روند، سبزه‌های سفره هفت‌سین را پس از گره زدن به آب می‌سپارند و تا عصر در همانجا باقی می‌مانند و جشن می‌گیرند.
در سروستان اما از عصر روز دوازدهم مردم برای سیزده به در آماده می‌شوند و آجیل و شیرینی‌هایی که از عید مانده را با خود به صحرا می‌برند و به بازی‌های محلی مانند اورک‌بازی (آبرک) و تاب‌خوردن می‌پردازند.
در روز سیزده بدرکاهو، سرکه و شامی بین شیرازی‌ها طرفدار دارد. اهالی سیوندی هم در این روز بعد از خوردن ناهار برای دیدن نمایش شاه بازی آماده می‌شوند که این نمایش همان مراسم میرنوروز است.
نظر شما