صدر اگر چه بحث در خصوص انتخاب رئیس مجلس را زودهنگام خواند اما نتوانست نگرانی خود را در این خصوص پنهان نماید: «نمایندگان اصولگرا که وارد مجلس میشوند باید در این ارتباط با تدبیر عمل کرده و از یک لیست واحد حمایت کنند؛ به نحوی که انتخاب هیأت رئیسه در آغاز به کار مجلس تبدیل به یک چالش در بین اصولگرایان نشود.»
طی روزهای گذشته اخبار ضد و نقیضی در خصوص فعال شدن اصولگرایان برای انتخاب هیأت رئیسه به صفحات روزنامهها و سایتهای خبری راه یافت.
جناح دوم خرداد با نظر به اینکه وضعیت حضور چهرههای شاخص آنها در مجلس هشتم روشن نیست، هنوز در خصوص «رئیس مورد علاقه خود» اظهارنظری نکردهاند. اما گفته میشود در صورت راهیابی کاندیداهای اول این جناح سیاسی نظیر مجید انصاری، اسحاق جهانگیری و سیدمحمد صدر در مرحله دوم انتخابات، یکی از این چهرهها را کاندیدای ریاست مجلس خواهند کرد.
در عین حال با توجه به اقلیت بودن این جناح سیاسی در مجلس، برخی ناظران معتقدند رأی اصلاحطلبان در تعیین رئیس مجلس هشتم در ائتلاف با یکی از جریانهای اصولگرا حائز اهمیت است.
پس از برگزاری انتخابات مرحله نخست مجلس هشتم و مشخص شدن چهره 209 نماینده آن، یک سؤال جدی در فضای سیاسی کشور دهان به دهان میچرخید؛ «چه کسی بر کرسی ریاست مجلس تکیه خواهد زد؟».
اصولگرایان اما اکنون نگران چالشی هستند که ریشه در آرایش دو ائتلاف مجزای این جناح سیاسی دارد. جبهه متحد و ائتلاف فراگیر اصولگرایان هر یک از «سرلیست» خود در تهران حمایت میکنند.
هر چند که نام غلامعلی حدادعادل رئیس مجلس هفتم در فهرست انتخاباتی هر دو ائتلاف مذکور به چشم میخورد اما این ائتلاف فراگیر است که همچنان «علی لاریجانی» را سرلیست تهران خود دانسته و به دلیل حرکت تاکتیکی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و حضور از حوزه انتخابیه قم، ناگزیر به تن دادن به سرلیستی حدادعادل شد. رأی بالای مردم قم به لاریجانی و حمایت مراجع عظام تقلید از وی، اکنون جایگاه ریاست حداد بر مجلس هشتم را تا حدودی زیر سوال برده است.
حداد عادل اما در نخستین نشست خبری خود در سال جدید، سعی کرد تا به هر نحو ممکن اختلاف میان اصولگرایان بر سر ریاست مجلس را «غیرواقعی» جلوه دهد تا جایی که خطاب به رسانههای نزدیک به ائتلاف فراگیر جناح دوم خرداد گفت که مطمئن باشند اصولگرایان هیچگونه چالشی بر سر ریاست مجلس هشتم نخواهند داشت. اما این پایان ماجرا نبود.
فردای روز نشست خبری حدادعادل یعنی روز جمعه هفته گذشته، رئیس مجلس هفتم، یک ضیافت ناهار با حضور نمایندگان منتخب مجلس هشتم ترتیب داد. بهانه رئیس فرهنگستان زبان و ادب پارسی اگر چه «آشنایی نمایندگان منتخب با شیوه اداره جلسات، دستور کار و آییننامه داخلی مجلس» عنوان شد اما این استدلال چندان مورد پذیرش منتقدان قرار نگرفت.
برخی مطبوعات دعوت حداد از منتخبان دوره هشتم برای حضور در چنین مهمانی را «زمینهسازی برای ریاست دوباره بر مجلس» کردند. مهمانی مذکور اما چندان شیرین نشد چرا که علی لاریجانی و تعدادی از منتخبان از حضور در آن امتناع ورزیده تا موضوع رقابت بر سر ریاست مجلس هشتم، جدیتر از آن به نظر برسد که امکان «تکذیب» داشته باشد.
پس از این فعل و انفعالات بود که نمایندگان نزدیک به لاریجانی نظیر رضا طلایینیک و حتی علاءالدین بروجردی در گفتوگو با رسانهها یا در راهروهای مجلس از تلاش برای نشستن لاریجانی بر صندلی «مدیریت» مجلس هشتم خبر دادند.
خبر نشست مشترک 68 نماینده منتخب مجلس هشتم با لاریجانی نیز اگر چه از سوی دفتر وی تکذیب شد اما سبب گردید تا خبر مهم دیگری از سوی نزدیکان لاریجانی به رسانهها داده شود:«از ابتدای مطرح شدن نامزدی لاریجانی در انتخابات مجلس هشتم تاکنون 86 نفر از نمایندگان مجلس هشتم با وی به صورت جداگانه دیدارهایی داشتهاند.»
این خبر را دبیر کل ائتلاف حزبالله که عضو شورای مرکزی ائتلاف فراگیر اصولگرایان نیز هست در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد.
کنعانی مقدم اما از یک نشست با لاریجانی خبر داد که گویی پاسخی به ضیافت ناهار حداد عادل است.
این ائتلاف چون از ابتدای فعالیت انتخاباتی، دکتر لاریجانی را به عنوان رئیس مجلس مورد نظر خود معرفی کرده بود، بنابراین به دنبال برگزاری نشستی با حضور منتخبان مجلس هشتم با لاریجانی قبل از برگزاری دور دوم انتخابات مجلس است. ائتلاف فراگیر از مدتها قبل رایزنیهای خود را با نامزدهای اصولگرا و مستقل مجلس هشتم برای انتخاب آقای لاریجانی به عنوان رئیس مجلس هشتم آغاز کرده است.»
اما این تنها موضعگیری حامیان لاریجانی نبود، حجتالاسلام بنایی، یکی دیگر از نمایندگان قم در مجلس هشتم اینگونه دیدارها را طبیعی ارزیابی کرد:«اینکه نمایندگان منتخب مجلس با دکتر لاریجانی به عنوان چهره شاخص اصولگرا در مجلس هشتم دیدار داشته باشند طبیعی است اما تاکنون آنها دیدار مشترک و جمعی با وی نداشتهاند.»
اینچنین است که ابراز نگرانی روز گذشته شهابالدین صدر به عنوان دبیر اجرایی گروه اصلی حامی ریاست حدادعادل تامل برانگیزتر به نظر میرسد:«اصولگرایان باید در این ارتباط با تدبیر و همفکری عمل کنند و اگر این مسئله برای اصولگرایان تبدیل به چالش شود در واقع زنگ خطری برای اصولگرایان خواهد بود.»
ناظران بر این باورند که سخنان روز گذشته دو چهره اصلی جبهه متحد و تاکید بر «حمایت از یک لیست واحد برای هیات رئیسه مجلس هشتم» این پیام را دارد که حضور «رقبایی» برای نشستن در پشت جایگاه هیات رئیسه بیش از هر زمان دیگری جدی به نظر میرسد.
پیشینه یک اختلاف
اعلام خبر ثبت نام علی لاریجانی در انتخابات مجلس هشتم از همان ابتدا نگرانیهایی را در میان اصولگرایان حامی حداد عادل برانگیخت. با کاندیداتوری لاریجانی – که در کنار محمدباقر قالیباف و محسن رضایی، مثلث «تحول خواهان» اصولگرا را تشکیل میدهند- این دغدغه در میان اصولگرایان شدت یافت که چه کسی سرلیست تهران فهرست این جناح باشد؟
در آن روز هنوز سه ضلع جبهه متحد یعنی جبهه پیروان خط امام و رهبری، حامیان احمدینژاد امیدوار بودند که یک فهرست واحددر تهران از سوی اصولگرایان ارائه شود اما با افزایش دامنه انتقادات اصولگرایان مستقل منتقد دولت از «سهمخواهی» و«انحصار طلبی» در جبهه متحد، ائتلاف فراگیر اصولگرایان اعلام موجودیت کرد. خروجی این اقدام هم قطعی شدن ارائه یک فهرست تقریبا مستقل از جبهه متحد بود.
در چنین شرایطی که ادارهکنندگان اصلی ستاد انتخاباتی جبهه متحد قصد گنجاندن نام علی لاریجانی پس از حداد عادل را داشته و از سوی دیگر ائتلاف فراگیر به سرلیستی وی تاکید داشت، نماینده مقام معظم رهبری راهی قم شد تا نماینده مردم شهر اثرگذار مذهبی ایران در مجلس هشتم شود.
در واقع لاریجانی با هوشمندی سیاسی منحصر به فرد خود شهری را جایگزین تهران نمود که از نظر وزن و جایگاه سیاسی در نوع خود منحصر به فرد است. حمایت مراجع عظام تقلید و زمزمه حمایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و حتی جامعه روحانیت مبارز در کنار دفاع احتمالی اصلاحطلبان از ریاست لاریجانی برمجلس، احتمال حضور وی در مثلث سران قوا را افزایش داده است.
چرا لاریجانی؟
سه نامزد اصلی، اکنون در انتظار روشن شدن وضعیت آرایش سیاسی نمایندگان مجلس در دور دوم هستند تا بر حجم و شدت رایزنیهای خود برای تکیه بر صندلی ریاست مجلس بیفزایند.
حدادعادل از سوی برخی اصولگرایان پرنفوذ مانند باهنر و توکلی حمایت شده و دارای حامیانی در فراکسیون اکثریت مجلس هفتم است که جایگاه خود را در مجلس هشتم نیز حفظ کردهاند. مرتضی آقا تهرانی از شاگردان آیتالله مصباح اما مورد پسند حامیان احمدینژاد است که خواهان مجلسی «همسوتر» با دولت نهم است، اما طرفداران ریاست لاریجانی نیز اکنون به حضور کاندیدای خود در ردای ریاست مجلس امید بیشتری یافتهاند. آنها اعتقاد دارند باتوجه به انتقاداتی که از نحوه تعامل مجلس با دولت نهم ابراز شده و ضعف نظارتی مجلس بر عملکرد دولت، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی خواهد توانست، مجلس را به «راس امور» بودن بازگرداند.
این سؤال که چه کسی شانس بالاتری برای برگزیده شدن به عنوان رئیس مجلس هشتم خواهد داشت پس از آغاز به کار این مجلس در اوایل خردادماه پاسخ روشنتری خواهد یافت.