همشهری آنلاین- ثریا روزبهانی: شاید مانند سال های گذشته صدای نوروزخوان ها در محله ها نپیچد یا بازارهای خرید شب عید داغ و پرتکاپو نباشند. اما برخی از شهروندان معتقدند که می توان بدون پرداخت هزینه های سنگین و ریخت و پاش، تنها با دلی خوش و تنی سالم به استقبال بهار رفت و سنت های قدیمی را در خانه ها احیا کرد.
- شیربرنج نماد پاکی و برکت
دست و صورتش مانند حاجی فیروز حسابی سیاه شده و مشغول تعمیر خودرو مشتری است. خود را «علی فشکی» معرفی می کند و می گوید: «اصالتاَ آذری هستم و بیش از ۳۰ سال است که از مشکین شهر کوچ کرده و به تهران آمده ام. » او درباره آداب و رسوم همشهریانش می گوید: «آذری ها برای استقبال از نوروز رسوم مختلفی دارند که هرکدام از آنها معنا و مفهوم خاصی دارد. متأسفانه مهاجرت و زندگی در شهر باعث شده بسیاری از این رسوم و سنت ها تغییر کند و آداب شهرنشینی جایگزین شود. البته سرزدن به بزرگترهای فامیل یکی از مهمترین سنت های آذری زبان هاست که هنوز برای ما مهم تلقی می شود. به همین دلیل هرسال برای ادای احترام به پدر و مادرم به شهرستان سفر می کنم. اما امسال من و خانواده ام تصمیم گرفته ایم برای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا به شهرستان نرویم و به جای آن زمان تحویل سال با تلفن به صورت تصویری با آنها ارتباط برقرار کنیم. به قولی با یک تیر دونشان می زنیم. عید را به عزیزانمان تبریک می گوییم و هم با این اقدام برای جلوگیری از شیوع بیماری کاری انجام داده ایم. » پخت غذای ویژه شب عید هم از رسم هایی است که بیشتر اقوام ترک آن را رعایت می کنند. فشکی در این باره می گوید: «شب عید بسیاری از خانواده ها در کنار دیگر غذاها، شیربرنج هم می پزند. چون معتقدند شیر نشانه پاکی و برنج نشانه برکت است. امسال برای آغاز سال جدید به این نشانه ها نیاز داریم. »
- شروع سال با سنت های کهن
«فاطمه آهنگری» ۸۵ بهار را پشت سر گذاشته و مازندرانی است. او می گوید: «زندگی در شهرها باعث شده بسیاری از آداب و رسوم فراموش شود. این سنت ها شناسنامه اقوام محسوب می شوند و باید برای حفظ این آیین قدیمی تلاش کرد. پس وظیفه بزرگ ترهاست که آن را در خانواده خود فرهنگسازی کنند. » آهنگری می گوید: «از سنت هایی که همچنان در خانه ما اجرا می شود این است که یکی از افراد خانواده که معمولاً کوچکترین فرد خانه است قبل از تحویل سال پشت در خانه با ظرفی پر از برنج یا تکه ای نان می ایستد و پس از تحویل سال در خانه را می زند و وارد می شود. با تک تک اعضای خانواده روبوسی می کند و از آنها عیدی می گیرد. آمدن این فرد با برنج یا نان به خانه نشانه خیر و برکت در خانه است. » به گفته آهنگری غذای شب عید شمالی ها سبزی پلو با ماهی یا فسنجان و ترش تره است. او می گوید: «پختن غذای مخصوص شب عید هم یکی دیگر از سنت هایی است که همچنان اجرا می شود. البته شمالی ها روز چهارشنبه سوری آش ترش هم می پزند. این آش با آب نارنج، لیمو، انار، سرکه، گوجه سبز و سبزی های محلی و ماست تهیه می شود. »آهنگری می گوید که به دلیل شرایت فعلی، امسال دید و بازدیدنداریم و برای دیدار اقوام به شهرستان نمی رویم وتمام سنت ها فقط در خانه اجرا می شود.
- فاتحه خوانی از خانه
اقوام لر به زیارت اهل قبور در آخرین پنجشنبه سال اهمیت بسیاری می دهند. «بهرام بختیاری» به این رسم کهن اشاره می کند و می گوید: «زنده نگهداشتن یاد عزیزان که دیگر در بین ما نیستند و خیرات دادن در پنج شنبه آخر سال برایمان مهم است. به همین دلیل با حضور سر مزار و با پخش خیراتی مانند حلوا، خرما یا نقل برای درگذشتگان طلب مغفرت می کنیم. در این ۶۰ سال عمری که از خدا گرفته ام به یاد ندارم یک سال هم این رسم را به جا نیاورده باشم. اما امسال مسئولان می گویند برای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا به بهشت زهرا(س) نروید. به همین علت امسال این رسم را از خانه با خواندن قرآن و فرستادن فاتحه برای عزیزانم انجام می دهم و وقتی اوضاع بهتر شد حتماً سر مزار عزیزانم می روم. » بختیاری درباره یکی دیگر از رسوم اقوام لر می گوید: « ما رسم داریم کودکان کمتر از ۷ سال لباس های سپید به تن می کنند و سر راه افرادی می ایستند که به دید و بازدید می روند. هر فردی که از کنار این کودکان می گذرد سکه ای را به عنوان صدقه به آنها می دهد. در پایان روز هم بزرگترها این سکه ها را جمع می کنند و به افراد نیازمند می دهند. کودکان هم در ازای پولی که جمع کرده اند تخم مرغ رنگی یا هدیه دیگری می گیرند. »
نظر شما