این جوانان کسانی بودند که جان برکف گذاشته و آماده‌دفاع و ازمردم دربرابرحملات احتمالی عناصر رژیم شاه بودند. این پاسداران پس از پیروزی انقلاب و به دلیل ازهم پاشیدگی همه سازمان‌های انتظامی به کارخود ادامه دادند تا این که در سال ۱۳۵۸ بنا به فرمان بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران عده‌ای از انقلابیون گردهم آمدند و نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌را تشکیل دادند.
امام خمینی در دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ طی فرمانی به شورای انقلاب اسلامی رسما تاسیس این نهاد را اعلام کردند و شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه گامی اساسی در جهت سازماندهی‌این نهاد برداشت.
چند سپاه پاسداران
در ماه‌های ابتدایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، چند گروه تحت عنوان سپاه پاسداران فعالیت می‌کردند. برخی از نیروهای سیاسی تحت فرماندهی حسن لاهوتی در باغشاه مستقر بودند.
عده‌ای دیگر نیز با سرپرستی محمد منتظری و محمدکاظم موسوی بجنوردی در مرکز گارد شهربانی (اداره گذرنامه فعلی) استقرار پیدا کرده بودند. عباس زمانی (ابوشریف) نیز به همراه نیروهای خود پادگان جمشیدیه را در اختیار داشت.
بعد از اختلاف نظرهای حاصله و آشفتگی که در برخی از امور به‌وجود آمد، با تدبیر شورای انقلاب تصمیم گرفته شد نیروهای مسلح مردمی تحت عنوان «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» سر و شکل پیدا کند.
برای تصمیم‌گیری در این مورد نیروهای سپاهی مستقر در مناطق تهران نمایندگان خود را برای بحث و بررسی درخصوص این موضوع معرفی کردند. افراد معرفی شده که ۱۲ نفر بودند بعدها به‌عنوان اعضای شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی معرفی شدند.
برای تعیین فرمانده سپاه جواد منصوری، عباس زمانی(ابوشریف) و محمدکاظم موسوی بجنوردی نامزد بودند که در نهایت جواد منصوری به‌عنوان اولین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعیین شد.
اولین حکم شورای فرماندهی جدید را شهیدمظلوم دکتر بهشتی به‌عنوان رئیس شورای انقلاب صادر کرد و حکم را دوم اردیبهشت ۵۹ در محل سپاه بین نماز ظهر و عصر به ۷ نفر منتخب دادند و بدین ترتیب جواد منصوری فرمانده سپاه، یوسف کلاهدوز مسئول آموزش و عضو شورای فرماندهی، عباس زمانی مسئول واحد عملیات و عضو شورای فرماندهی، علی محمد بشارتی مسئول اطلاعات و تحقیقات ستاد و عضو شورای فرماندهی، سید اسماعیل داوودی شمسی مسئول اداری و مالی، محسن رفیق‌دوست مسئول تدارکات و مرتضی الویری مسئول روابط عمومی منصوب شدند.
ادغام
محسن رفیق دوست در گفت‌وگویی که زمانی با ایسنا در سالروز تشکیل سپاه انجام داده بود، در بخش دیگری از اظهاراتش چنین ادامه می‌دهد: پس از مدتی احساس کردم‌این سپاهی که در حال شکل‌گیری است، سپاهی نیست که مدنظر امام بوده است. از طرف دیگر در ۳ تشکل دیگر هم نیروها به‌صورت مسلح فعالیت می‌کردند که شامل گارد انقلاب تحت نظر ابوشریف، گارد دانشگاه(پاسا) با نظارت شهید محمد منتظری و افراد گروه‌های مسلح مبارز قبل از انقلاب که سازمان مجاهدین شکل داده بود، می‌شدند و در ساختمان کیا در خیابان دکتر شریعتی و ساختمانی در بهارستان فعالیت می‌کردند.
یک روز تصمیم گرفتم مراکز فعال دیگر را به هر نحو ممکن در سپاه ادغام کنم. پاییز ۵۸ از ابوشریف و شهید منتظری و شهید محمد بروجردی از سوی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی دعوت کردم و در اتاقی که در آنجا جمع شده بودیم را قفل کردم. یک کلت کمری 45 داشتم آن را روی میز گذاشتم و گفتم افرادی که از هر ۴ گروه موجود می‌شناسم، همه یک هدف را تعقیب می‌کنند که‌ایجاد نیرویی برای حفاظت از انقلاب است.
شما مبنای قانونی ندارید. حکم ما از سوی امام است که ما را مجاز به فعالیت زیرنظر دولت موقت کرده است. انتقاد عمده آنها به سپاه نظارت دولت موقت بر آن بود که گفتم در هر صورت‌این حکم امام است. گفتم اگر در‌این جلسه نتوانیم به نتیجه‌ای برسیم، اول شما 3 نفر را می‌کشم، بعد خودم را و همه را راحت می‌کنم. خوشبختانه در آن جلسه به‌این نتیجه رسیدند که حرف منطقی است و بهتر است بنشینیم و با هم مذاکره‌ای برای ادغام انجام دهیم. قرار شد از هر کدام از‌این مراکز3 نفر انتخاب شوند.این 12 نفر بنشینند و بحث ادغام را پیگیری کنند.
تغییر وضعیت
جنگ تحمیلی وضعیت سپاه را عوض کرد. با شروع جنگ، سپاه نقش جدی‌تری گرفت. سال۶۰ زمانی که بنی‌صدر رفت، از سوی شورای فرماندهی سپاه پیشنهادی مطرح شد مبنی بر اینکه حضرت امام به‌عنوان فرمانده کل قوا، فرماندهی برای سپاه منصوب کنند تا سپاه منسجم شود و قوت بگیرد.
ایشان هم از شورای فرماندهی سپاه خواستند تا فردی را معرفی کند. در آن مقطع زمانی، محسن رضایی، مسئول اطلاعات سپاه شده بود، بشارتی نمایندگی مجلس را بر عهده داشت، لانه جاسوسی فتح شده بود و عده‌ای از بچه‌های لانه جاسوسی نیز مانند رضا سیف‌اللهی که البته با محسن رضایی در اطلاعات کار می‌کردند، به سپاه آمدند.
برای اجماع روی یک فرد همه به باغ پذیرایی ساواک در شیان می‌روند. علاوه بر افراد عضو شورای فرماندهی، شهید فضل‌الله محلاتی و محمد موسوی خوئینی‌ها هم حضور داشتند.
اعضای جلسه به اتفاق آرا به این نتیجه رسیدند که بهترین فردی را که برای فرماندهی سپاه می‌توان خدمت امام معرفی کرد، شهید کلاهدوز است.
قرار بر اعلام این رای به امام می‌شود که پس از چندساعت شهید کلاهدوز از شورا درخواست می‌کند تا نام او را به‌عنوان فرمانده پیشنهاد نکنند و خود او محسن رضایی را پیشنهاد می‌کند؛ با وجود اینکه رضایی در آن جلسه ۴ رأی آورده بود و شهید کلاهدوز ۷ رأی داشت. ولی به هرحال محسن رضایی خدمت امام معرفی شد و ایشان هم وی را به‌عنوان فرمانده وقت سپاه منصوب کردند.
اولین اطلاعیه
شورای فرماندهی سپاه در اطلاعیه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۸ وظایف کلی سپاه را به این شرح اعلام کرد:
۱. کمک به اجرای امور انتظامی، امنیتی و کنترل، تعقیب و دستگیری عناصر ضد‌انقلاب
۲. مبارزه مسلحانه علیه جریان‌های مسلحانه ضد‌انقلاب
۳. دفاع در برابر حملات و اشغالگری‌های عوامل یا قوای بیگانه
۴. همکاری و هماهنگی مؤثر با دیگر نیروهای مسلح
۵. تربیت و آموزش کادرهای سپاه
۶. کمک در اجرای دستورات انقلاب اسلامی‌و دادگستری
۷. حمایت از نهضت‌های رهایی‌بخش مستضعفان جهان
۸. مشورت و استفاده از نیروهای انسانی و تخصصی سپاه به هنگام بروز بلایا و حوادث غیرمترقبه و کمک به پیشبرد طرح‌های عمرانی دولت جمهوری اسلامی‌ایران به‌منظور استفاده هر چه بیشتر از نیروی پاسداران.
