چرا که این دستگاه میتواند با گسترش اقدامات پیشگیرانه، مجموع جامعه هدف پیشگیری از اعتیاد کشور، یعنی ۴۰ میلیون نفر را تحت پوشش قرار دهد.
این در شرایطی است که پیشگیری از اعتیاد مبتنی بر فرهنگ بومی، در بیشتر کشورهای دنیا آغاز شده است.
در این میان یکی از مهمترین خلأهای موجود در زمینه پیشگیری از اعتیاد در ایران، برگزار نشدن نشستهای مشترک سالانه با سایر کشورها برای تبادل تجربیات موفق در زمینه پیشگیری از اعتیاد است.
از سوی دیگر کارشناسان همواره بر لزوم پررنگ شدن نقش آموزش و پرورش بهعنوان مهمترین دستگاه اجرایی مؤثر کشور در زمینه پیشگیری از اعتیاد، تاکید میکنند.
این مهم در حالی باید اتفاق بیفتد که محمدرضا جهانی، جانشین دبیر کل ستاد مبارزه با موادمخدرگفت که دولت به تنهایی حریف اعتیاد نمیشود و مردم باید نسبت به موضوع پیشگیری از اعتیاد حساس و آگاه شوند، البته پیشگیری از اعتیاد مانند درمان آن زودبازده نیست و فرآیندی چندین ساله را طلب میکند.
هم اکنون ۶۰ تا ۷۰ درصد مردم افغانستان درگیر کشت موادمخدر هستند.، این درحالی اتفاق میافتد که جامعه هدف درمان اعتیاد یک میلیون نفر است، اما جامعه هدف در پیشگیری از اعتیاد به ۴۰ برابر این جمعیت میرسد.
در همین حال رئیس سابق مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به موادمخدر «مؤسسه داریوش» با اعلام اینکه ۴۴.۵ درصد معتادان کشور، کراک و هروئین مصرف میکنند، افزود: متأسفانه مصرف کراک در جمعیت معتادان از سایر موادمخدر و اعتیادآور پیشی گرفته است.
حسن رفیعی یکی از مجریان طرح ارزیابی سریع وضعیت اعتیاد در کشور- که توسط مؤسسه داریوش و زیرنظر دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در سال ۸۶ اجرا شد - ضمن بیان این مطلب تاکید کرد که متأسفانه همه معتادان کشور، مبتلا به مصرف سیگار نیز هستند. او گفت: این امر، آسیب حاصل از مصرف موادمخدر در آنها را چند برابر میکند.
وی با اشاره به ماده مصرفی کنونی معتادان، اظهار کرد: متأسفانه مصرف کراک ایرانی (حاصل از هروئین ناخالص) و هروئین در کشور افزایش یافته و باید حساسیت نسبت به این موضوع افزایش یابد.
رئیس سابق مؤسسه داریوش همچنین به افزایش سوء مصرف دارو در کشور اشاره کرد و گفت: مصرف داروهایی مانند ترامادول و دیازپام در جمعیت معتادان به شدت افزایش یافته، بهطوری که ۳۵ درصد معتادان کشور ترامادول مصرف میکنند که این امر نشان دهنده نبود نظارت کافی بر داروخانههاست؛ چراکه این داروها به راحتی از سوی داروخانهها در اختیار معتادان قرار میگیرد.
وی همچنین بابیان اینکه ۹۳ درصد معتادان شهری ایران طبق نتایج این تحقیق، بیش از یک سال در شهر به سر برده و روستایی تبار نیستند، به تحول مثبت در ترکیب سنی معتادان اشاره کرد و گفت: جمعیت زیر ۲۰ و ۲۰ تا ۲۴ سال معتادان بهترتیب از ۵ به ۳ و از ۱۷ به ۱۵ درصد کاهش یافته است.
رفیعی با بیان اینکه در مجموع، ۳۰ درصد از معتادان فاقد شغل هستند، بیان کرد: از این تعداد، ۷۰ درصد بیکار و بقیه خانهدار یا بازنشسته هستند. از هر ۱۰ کیلو تریاک بهطور میانگین یک کیلوگرم مرفین بهدست میآید و از هر کیلو مرفین حدود ۹۳۰ تا ۹۵۰ گرم هروئین به دست میآید؛ اما ماده بوپرنورفین موجود در آمپولهای نورجیزک ۳۳ برابر از مرفین خالص قویتر است.
براساس تقسیم بندی پلیس بینالملل، هروئین به چهار دسته تقسیم میشود، نوع اول آن همان مرفین قبل از عمل استیلازیسیون است، نوع دوم معروف به هروئین خاکستری یا هرویین خیابانی با درصد خلوص بین ۳ تا ۷ است.
هروئین نوع سوم که به هروئین آزمایشگاهی معروف است با درصد خلوص ۶۰ تا ۷۰ درصد است که اصطلاحاً به آن کراک گفته میشود.