تلطیف فضاهای شهری در بهار دل‌انگیز

همشهری آنلاین- علی الله سلیمی: شرایط غیرعادی در حوزه بهداشت و سلامت که از روزهای پایانی سال گذشته سایر حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی را تحت‌الشعاع خود قرار داده بود، بسیاری از فعالیت‌های روزمره در شهر را مختل کرد و اغلب شهروندان در خانه ماندند تا از خطر ویروس کرونا در امان بمانند. هرچند گروه‌هایی از اقشار جامعه مانند کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی و فعالان صنوف خدماتی و تأمین مواد غذایی برای سلامت و رفاه شهروندان همچنان به کار خود ادامه دادند و به نوعی سلامت و رفاه جمعیت شهر را تأمین کردند. در کنار این گروه‌های فعال در ایام کرونایی، افرادی هم بودند که برای تلطیف و زیباسازی فضاهای عمومی شهر در نخستین روزهای سال جدید دست به کار شدند و مناظر زیبایی را بر دیوارهای اغلب سیمانی و کدر نقش بستند تا رهگذران هنگام عبور از این معابر بوی بهار دل‌انگیز را بیش از پیش حس کنند. نتیجه خوشایند بود. از همین ابتدای امسال، شهروندانی که در معابر شرق پایتخت‌ تردد می‌کردند متوجه تغییراتی در فضای اطراف خود می‌شدند که نشان از نوآوری‌های بصری در محیط پیرامون می‌داد. نقش‌های تازه‌ای که دیوارهای کهنه و خاک گرفته برخی از محله‌ها را با رنگ‌های شاد و ملایم تلطیف و حال و هوای بهاری در محله‌ها را دو چندان می‌کرد. فعالیت‌هایی از این دست، تنها بخشی از برنامه‌های مدیریت شهری در مناطق شرقی پایتخت برای افزایش زیبایی‌های بصری در معابر عمومی است که در محله‌های قدیمی و شرق تهران، به دلیل وجود بافت‌های فرسوده شهری متعدد، بیش از پیش به تلطیف منظر عمومی نیاز است. رویکرد مدیریت شهری برای این منظور، بهره‌گیری از هنر گرافیک محیطی است که طبعاً کاربردی‌ترین عنصر زیباسازی فضاهای شهری در شرایط کنونی است، چراکه استفاده از عناصر تصویری ساده و همه فهم، بیان صریح، وسعت مخاطب و قدرت تأثیرگذاری، گرافیک را به‌عنوان مهم‌ترین رسانه ارتباطی مطرح کرده است. کارشناسان این حوزه معتقدند، گرافیک محیطی مؤثرترین ابزار برای تأثیر بر الگوهای رفتاری زندگی انسان شهرنشین است. به بیان دیگر، گرافیک محیطی یک پدیده اجتماعی است که با توجه به فضاسازی تصویری، خصایص ملی، قومی، فرهنگی، قراردادهای اجتماعی، آداب و سنن و گرایش‌های سیاسی و اقتصادی جامعه قابل تحلیل و بررسی است. تمامی جلوه‌های تصویری شهری‌خواه در فضاهای باز و تصاویر غول‌پیکر وخواه در اماکن عمومی سربسته از قدرت بیان بصری ویژه‌ای برخوردارند که چگونگی بهره‌مندی از آنها در حیطه وظایف طراح گرافیک محیطی تعریف می‌شود. در بخش مزیت‌های استفاده از هنر گرافیک محیطی هم می‌توان گفت، تسهیل در امر ارتباطات، بهبود، آگاه‌سازی از امکانات شهری، تسهیل فعالیت‌های اقتصادی، کاهش تشنجات عصبی، تبلیغات در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، تجاری و فرهنگی از مهم‌ترین اهداف گرافیک محیطی است که متناسب با نیازهای فرهنگی و اجتماعی ساکنان هریک از محله‌های مناطق شرق پایتخت می‌توان از آنها بهره‌گرفت.