مسئله این است که کارشناسان بهداشتی عقیده دارند چاقی به اندازه گرم شدن زمین جهان را تهدید میکند. نیم تا دوسوم مردم همه جای دنیا (به استثنای بخشهایی از جنوب و شرق آسیا) چاق هستند و میشود پیشبینی کرد که بهزودی نشان قاتل شماره یک را باید از سیگار گرفت و بر سینه چاقی نشاند. راه حلها هم مختلف است.
بعضیها دست به دامان سیاستمداران شدهاند که بنشینند و چارهای بیندیشند و بعضی دنبال راههای ملموستری میگردند. یکی از وسایلی که به این منظور اختراع شده تردمیل (Treadmill) است.
فروش میلیونی تردمیل که به قولی میان وسایل از این دستی پر طرفدارترین وسیله ورزشی در دنیاست، بهانه خوبی است تا با آن بیشتر آشنا شویم. هر چند در ادامه میخوانید که به جز کاهش وزن، ترد میل کاربردهای دیگری هم دارد.
ویژگی تردمیل این است که اگرچه جای محدودی میگیرد ولی پیاده روی و دویدن در محیطهای کوچک مانند خانه را ممکن میکند. ظاهر کار ساده است. این دستگاه صفحهای متحرک دارد که شما روی آن میایستید و شروع به حرکت میکنید. اگر تردمیل موتور نداشته باشد نیروی پای شما باعث حرکت صفحه میشود اما اگر موتور داشته باشد نیروی موتور باعث حرکت صفحه میشود و شما باید خودتان را با سرعت صفحه هماهنگ کنید. به این ترتیب شما بهصورت درجا قدم میزنید یا میدوید.
متنوع شدن شکل، اندازه و کاربردهای تردمیل مربوط به 20سال اخیر است اما در کمال تعجب زمان ساخت این دستگاه به سال 1875 میلادی بر میگردد؛ یعنی زمانی که نخستین نمونههای این دستگاه نه برای مردم که به قصد حیوانات طراحی شد. مسئله نیاز کشاورزان به داشتن تجهیزات کشاورزی پرقدرتی بود که قابل جابهجایی باشد و در هر گوشهای از زمین بشود استفاده کرد. راه حل ماشینی بود که با نیروی حیوانات کار میکرد.
به همین دلیل تردمیلها بر حسب نوع استفاده و حیوانی که قدرت دستگاه را تامین میکرد در اندازه و شکلهای مختلف ساخته شد. مثل دستگاه کره گیری که یک گوسفند یا سگ با حرکت روی تردمیل نیروی مورد نظر را تامین میکرد. دستگاههای بزرگتر که برای خرمن کوبی استفاده میشد را اسب راه میانداخت. اما ترد میل چطور از مزرعه وارد خانهها شد؟
در سال 1952 یکی از پزشکان قلب دانشگاه واشنگتن تردمیلی برای اهداف پزشکی ساخت. این دستگاه برای بررسی بیماران قلبی و ریوی و به قصد ارزیابی شدت بیماریشان طراحی شده بود. سپس در سال 1968 مقالهای به قلم دکتر کنث کوپر که مزایای ورزشهای هوازی را شرح میداد باعث شد که بهار تجهیزات بدنسازی از راه برسد و ترد میل جزء اولین دستگاههایی بود که به بازار آمد. در آمریکا اتفاق جالبی افتاد و سازمان فضایی این کشور(ناسا) وارد این عرصه شد.
محققان این مرکز پی بردند که تردمیل وسیله مناسبی برای حفظ سلامتی فضانوردانی است که مدت طولانی در فضا اقامت میکنند و بهدلیل کمی جا حرکتی ندارند. به این ترتیب ناسا نمونههای مختلفی از این وسیله را طراحی کرد که در اولین ایستگاه فضایی آمریکا که «اسکای لب» نام داشت به کار برده شد.
اگر از فضا به زمین برگردیم، مقایسه تردمیل با 5 وسیله ورزشی دیگر مانند دوچرخه ثابت نشان میدهد آنهایی که از تردمیل استفاده میکنند کالری بیشتری میسوزانند. این مزیت افراد پشت میز نشینی را که میخواستند موقع کار ورزش هم بکنند به یک نوآوری سوق داد که تردپیوتر نامیده میشود. با این دستگاه که ترکیب رایانه با تردمیل است کاربر میتواند با رایانه کارهایش را انجام دهد و همزمان بهصورت سرپا یا نشسته از تردمیل استفاده کند. تحقیقات نشان میدهد در این روش با دو سه ساعت استفاده در روز میتوان به کاهش وزنی برابر 30-20 کیلوگرم در سال رسید.
از ورزش نکردن بترسید
تردمیل در تشخیص بیماریهای قلبی روشی غریب محسوب نمیشود. سالهاست که متخصصان قلب برای اینکه وضع و حال عروق کرونری را بسنجند یا ریتمهای غیرطبیعی قلب را آشکار کنند ازبیماران حین فعالیت روی تردمیل نوار قلب میگیرند.
حالا نتیجه یک تحقیق جدید که به کمک تردمیل انجام شده نشان میدهد افت توانایی ورزش کردن یک علامت بدشگون برای بیماریهای قلبی است. مقایسه کم ظرفیتها( بعد از حدود 14 دقیقه کار با تردمیل خسته میشدند) با افرادی که ظرفیت ورزشی بالاتری داشتند(میانگین 42 دقیقه ورزش قبل از خسته شدن) نشان داد که کم ظرفیتها دو برابر بیشتر در خطر حمله قلبی، فشار خون، دیابت نوع دوم و مرگ قرار دارند.
این محققان عقیده دارند اگرچه برخی افراد از نظر ژنتیک نسبت به دیگران توانایی کمتری برای انجام ورزشهای هوازی دارند، با این حال هر کسی با ورزش کردن میتواند ظرفیتش را بالاتر و خطرپذیریاش را پایینتر بیاورد.
سالها توصیه پزشکان به بیماران سرطانی کم کردن از فعالیت فیزیکی و افزودن به وقت استراحت بود. حالا معلوم شده ورزش در طول درمان سرطان نه فقط ممکن و بیخطر که خیلی هم سودمند است.
تردمیل به بیماران سرطانی مجال میدهد که در محیط بیخطر خانه ورزش کنند واین مزیت فقط مخصوص سرطان نیست. اصولا تردمیل برای تمام طیف بیمارانی که ورزش برایشان خوب ولی بهدلیل شرایط بیماری نمیتوانند در محیطهای معمولی ورزش کنند مثل یک فرشته نجات عمل کرده است.
بیشتر دستگاههای تردمیل در دنیا اینترنتی به فروش میرسند ولی اگر یک تک پا به یکی از این فروشگاهها بروید متوجه میشوید که با دستگاه متنوعی روبهرو هستید. از مارک و شکل و اندازه بگیرید تا امکانات جانبی نظیر شیب دار شدن و قابلیت برنامه ریزی. این خصوصیت به شما امکان میدهد که شیب، مدت تمرین و سرعت خودتان را بهصورت دلخواه تنظیم کنید. خیلی از تردمیلها هم از قبل برحسب سن و آمادگی بدنی حالتهای پیشفرضی را طراحی کردهاند که برای افراد بیتجربه تا زمانی که راه استفاده دستگاه را یاد بگیرند، مناسب است.
موقع خرید باید دقت کنیدکه طول و عرض صفحه گنجایش قدمهای شما را داشته باشد و قدرت موتور هم به اندازهای باشد که بتواند وزن شما را تحمل کند. دستگاه باید بتواند تعداد ضربان قلب شما، مسافتی را که با تردمیل طی کردهاید و مدت زمان ورزش کردن را هم نشان دهد.
با این حال مهمترین نکتهای که هنگام خرید تردمیل باید لحاظ شود پاسخ به این سؤال است که اصلا تردمیل را برای چه میخواهید؟ قصد دویدن دارید یا قدم زدن؟ میخواهید وزن کم کنید یا بدنسازی؟ شاید هم انگیزه تان این است که تحرک را به زندگی وارد کنید. اگر جوابتان را پیدا کردید برداشتن قدم بعدی آسانتر است: حتما با متخصصان طب ورزشی مشورت کنید.
هدفمند استفاده کنید
دیدگاه کلی کارشناسان نسبت به تردمیل مثبت نیست. نه بهخود تردمیل. بلکه به استفاده بدون برنامه از آن. به جز کسانی که مشکلات شدید ارتوپدی دارند و بیمارانی که با نظر پزشک از تردمیل منع شدهاند، بقیه افراد ممنوعیت قطعی در استفاده از تردمیلهای معمولی ندارند، با وجود این، بیشتر مردم با ناآگاهی این وسیله را میخرند. بعد از خرید هم تازه میخواهند کار با آن را یاد بگیرند. مثلا بیشتر افراد ایستادن درست را بلد نیستند.
هنگام کار باید سر صاف و نگاه به جلو باشد. دستها در وضعیت طبیعی یا مشت کرده در کنار بدن حرکت کنند و زانوها مختصری خمیده باشند. به صرف همین درست نایستادن فردی که به نیت سلامتی و ورزش سراغ تردمیل رفته ممکن است با زانوی درب و داغان آن را ترک کند. طنز ماجرا هم اینجاست که خیلی از کسانی که هوس تردمیل میکنند، افراد کم تحرک و پا به سن گذاشتهای هستند که کم و بیش درگیری مفصلی دارند.
آنها به صرف تحرک داشتن بهصورت «هر وقت پیش آمد خوش آمد» روی تردمیل میروند. در حالیکه هیچ اطلاع درستی ندارند که سرعت صفحه بهتر است چقدر باشد؟ چه شیبی به دستگاه بدهند؟ چند بار در روز و هر بار چقدر تمرین کنند؟ یا چه زمانهایی را برای تمرین انتخاب کنند؟
کاربرد کورکورانه تردمیل خستگی منفی میآورد که یا به دلزدگی و کنار گذاشتن تردمیل ختم میشود( که اتفاقا این اشباع شدن زودهنگام چیز شایعی است) یا به یک صدمه بدنی بهخصوص در کمر و پاها. به مصداق اینکه خواستند ابرو را بسازند چشم را هم کور کردند.
خلاصه اینکه اگر پای بیرون رفتن دارید دنبال تردمیل نروید. شاید گلگشت مصفا و باغ ایرانی نتوانید پیدا کنید ولی بالاخره پارک یا یک جای صاف زمین خدا پیدا میشود که بتوانید در آن ورزش کنید و از بودن در هوای آزاد لذت ببرید.