همشهری آنلاین- مژگان مهرابی: ماه رمضان ماه بهار قرآن است و جنسش با دیگر ماه‌های سال فرق می‌کند. از قدیم‌الایام چند روز مانده به رسیدن ماه رمضان، اهالی دست به کار می‌شدند و با غبارروبی مساجد، خانه خدا را برای نمازگزاران مهیا می‌کردند. شب‌ها پیر و جوان و مرد و زن بی‌اعتنا به خستگی روزانه راهی مسجد محله می‌شدند تا به برکت صوت قرآن و اقامه نماز عشق استخوانی سبک کنند. خانه‌ها مزین می‌شد به سفره‌های افطار تا اهل خانه دور هم مهمان‌خوان الهی باشند. اما امسال به سبب حضور مهمان ناخوانده‌ای که سایه شومش را ماه‌هاست بر سر این شهر انداخته، فعلاً نه نماز جماعتی در مساجد اقامه می‌شود و نه آیات قرآن تلاوت. اهالی باید در خلوت خود برای شستن زنگارهای دل‌شان دست به دامان خدا شوند. خیلی‌ها غمگینانه از وضع به وجود آمده می‌گویند: «رمضان امسال چه غریبانه می‌گذرد» اما نه، هستند آدم‌های اهل ذوقی که نمی‌گذارند ماه رمضان امسال غریبانه برپا شود. هرکدام از آنها طرح و ایده‌ای دارند تا خانه‌شان را به مسجد تبدیل کنند. به میان شهروندان می‌رویم و پای صحبت‌شان می‌نشینیم. شاید راهکارشان به کار ما هم بیاید.
- استفاده از برنامه‌های مذهبی رادیو و تلویزیون
قرائت قرآن را هر مسلمانی در کنار روزه‌داری بر خود واجب می‌داند ولو یک صفحه از کتاب خدا باشد. حالا که به واسطه وجود منحوس ویروس کرونا تجمع افراد در محافل و دورهمی‌ها ممنوع شده، جماعت اهل دل این کار را از طریق فضای مجازی انجام می‌دهند. «علی امینی» نوجوان محله تهرانپارس عضو بسیج مسجد محله است. او با دوستانش از طریق فضای مجازی برنامه‌های مذهبی را دنبال کرده و به یکدیگر کتاب قرض می‌دهند. «کاظم‌هادی دولابی» معتمد محله دولاب در منطقه ۱۴ اما ایده زیبایی دارد. او می‌گوید: «با توجه به شرایط موجود مثل دیگر خانواده‌ها از برنامه‌های تلویزیونی و رادیو استفاه می‌کنیم. اما چه خوب که در هر خانواده‌ای افراد دور هم جمع شوند و با هم نماز بخوانند و همه به پدر خانواده اقتدا کنند. با هم قرآن بخوانند. اینها باعث می‌شود کدورت‌ها از بین رفته و جای خود را به همبستگی و دوستی افراد خانواده بدهد. »
- هر شب یک حدیث
«فاطمه شیرازی» در خیابان پیروزی منطقه ۱۳ زندگی می‌کند. او حافظ کل قرآن است و به سبب رشته تحصیلی‌اش هم اکنون با سامانه ۴۰۳۰ همکاری می‌کند. شیرازی پیشنهاد می‌دهد: «می توانیم در هر شرایطی از موقعیت پیش آمده استفاده بهینه کنیم. درست است که با وجود کرونا امکان برگزاری محافل مذهبی وجود ندارد اما چه خوب که جوان‌های فامیل یا محله گروهی دوستانه در فضای مجازی ایجاد کنند و هر شب یک نفر حدیث یا تجربیات دینی خود را با دیگران به اشتراک بگذارد. کار دیگری که می‌شود انجام داد این است که قرار روزانه بگذارند و مثلاً ۲ روز نماز قضا بخوانند، یا چند صفحه قرآن تلاوت کنند. این‌طور ماه رمضان پربارتری نسبت به سال‌های قبل خواهیم داشت. » او خود امکان آنها را فراهم کرده تا آشنایان و همسایه‌ها ایرادهای قرآنی خود را با کمک او برطرف کنند.
- درس اخلاق در مکتب الحسن(ع)
«مهدی شیری» کتابخانه کوچکی در پارکینگ خانه‌اش برای بچه‌ها درست کرده و با برپایی هیئت مکتب الحسن(ع) نوجوانان و جوانان محله تاکسیرانی منطقه ۱۴ را زیر چتر حمایتی خود قرار داده است. او با همسرش دست به ابتکار تازه‌ای زده‌اند. هر شب بخشی از کتاب‌های انتظار فرج و همچنین مباحث آیت‌الله حق‌شناس را به‌صورت صوتی آماده کرده و در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارد. شیری می‌گوید: «هیئت دایر نیست اما فعالیت‌مان دوچندان شده است. بچه‌ها هرشب این مباحث را دنبال کرده و برای خانواده‌هایشان توضیح می‌دهند. ایستگاه صلواتی در محله دایر می‌کنیم و به جای مواد خوراکی بین شهروندان مواد ضدعفونی توزیع می‌کنیم. قرائت قرآن ما به‌صورت آنلاین است و هرکسی چند خط می‌خواند. در حال حاضر زندگینامه شهید ابراهیم هادی بین نوجوانان محله توزیع شده و قرار است مسابقه‌ای در نیمه رمضان برگزار شود. »
- ادای زکات علم در ماه رمضان
«هادی اسلامی» حافظ قرآن و ساکن خیابان ۱۷شهریور منطقه ۱۵ است. او و ۵ خواهر و برادر دیگرش همه حافظ قرآن هستند. اسلامی پیشنهاد می‌دهد: «چه خوب که خانواده‌ها فرزندانشان را درگیر موضوعات مذهبی کنند. حس همدلی و صمیمیت بین افراد خانواده بیشتر می‌شود. پدر یا مادر خانواده با توجه به سن و درک فرزند خود تکلیفی را تعیین کنند. یکی تفسیر، دیگری داستان قرآنی و یکی مسئولیت قرائت قرآن را برعهده بگیرد. وقتی کار تحقیقی باشد تأثیر بیشتری روی تربیت دینی بچه‌ها می‌گذارد. » او در ادامه به کسانی اشاره می‌کند که تسلط زیادی بر تجوید وترتیل قرآن ندارند. می‌گوید: «در هر فامیلی مطمئناً هستند کسانی که به تلاوت قرآن مسلط هستند. افراد نابلد می‌توانند اشکالات خود را نزد آنها برطرف کنند. در واقع با یک تیر دو نشان زده می‌شود. هم مدرس زکات علم خود را پرداخته و هم شاگرد علم قرآن را یاد می‌گیرد. »
- سبد ارزاق به جای سفره افطار
از بحث یادگیری قرآن و محافل مذهبی که بگذریم، برپایی سفره افطار و دادن نذری را می‌توان از ملزومات ماه رمضان دانست. با توجه به بیماری کرونا دیگر برگزاری افطاری و دورهمی فامیلی جایز نیست. از این‌رو بعضی از شهروندان هزینه افطاری و نذری خود را صرف کار خیر می‌کنند. «حسین محسنی»بانی هیئت جوادالائمه(ع) و خیر محله مظاهری منطقه ۱۵ یکی از این افراد است. او هر سال در خیابان سفره افطاری پهن می‌کرد و میزبان قریب به ۳۰۰ – ۴۰۰ کودک و نوجوان می‌شد. حالا محسنی در حیطه دیگری گام برداشته است. او می‌گوید: «هر شب دم غروب صدای اذان و مناجات را با کمک بلندگوهایی که بالای بام گذاشته‌ام پخش می‌کنم. همین حس و حال معنوی به محله می‌دهد. هزینه افطاری را صرف تهیه سبد ارزاق کرده و بین خانواده‌های نیازمند و ایتام توزیع کرده‌ام. همسایه‌های زیادی به هیئت جوادالائمه(ع) مراجعه می‌کنند و نذری‌شان را برای رفع مشکل مالی و تهیه مایحتاج افراد بی‌بضاعت اهدا می‌کنند. مصداق آن مادر شهید خداپرست که امسال ما را در این امر یاری کرد. » او درباره نذری دادن به نکته خوبی اشاره می‌کند: «بیشتر شهروندان به دلیل نگرانی از خطر ابتلا به بیماری کرونا تمایلی به مصرف نذری‌هایی که در خیابان‌ها توزیع می‌شود ندارند. سال‌های پیش در ایستگاه‌های صلوانی آَش و شله زرد توزیع می‌شد. از این‌رو با همسایه‌ها رایزنی کرده‌ایم که نذورات خود را در راه درستش هزینه کنند. »
- نذر زیبا
«محبوبه لباف» شهروند دیگری است که به جای ادای نذری خود، دست به اقدام زیبایی زده است. او امسال، هزینه پخت غذای نذری را برای خرید پارچه گان و لباس پزشکی صرف و به کادر درمانی بیمارستان بوعلی اهدا کرده است. لباف از اهالی میدان ۴۸ نارمک در منطقه ۴ است. او می‌گوید: «ما همه مدیون پرستاران و پزشکان شهر و کشورمان هستیم. آنها برای سلامتی ما از استراحت و دیدن خانواده‌شان می‌گذرند و من هم ترجیح دادم برای حفظ سلامتی آنها گامی بردارم. » همچنین در گوشه دیگری از شهر، «مهین غیور» ساکن خیابان دماوند منطقه ۱۳ هنر نقاشی را دنبال می‌کند و در نظر دارد امسال ماه رمضان برای ادای دین خود به شهدا، تصویر آنها را ترسیم و به خانواده‌هایشان اهدا کند. او می‌گوید: «این کار حال من را خوب می‌کند و احساس می‌کنم به خدا نزدیک‌تر می‌شوم چراکه معتقدم نگاه شهدا بدرقه راهم می‌شود. سال‌های گذشته، چای و قند به ایستگاه صلواتی سر زاهدگیلانی اهدا می‌کردم. »
- زولبیا و بامیه خانگی
زولبیا و بامیه، رنگینک، حلوا و آش از ملزومات سفره افطار است. با تعطیلی برخی از قنادی‌ها دیگر نمی‌شود زولبیا و بامیه که شیرینی مخصوص ماه رمضان است را به آسانی تهیه کرد. «مهناز عسگری» کدبانوی خیابان فرجام منطقه ۴ می‌گوید: «متأسفانه به دلیل ویروس کرونا قنادی‌ها امکان پخت شیرینی ندارند. اما خوب می‌شود در خانه شیرینی درست کرد. کافی است بانوان کمی حوصله به خرج دهند. » به گفته عسگری، برای درست کردن زولبیا و بامیه نیاز به خرید مواد غذایی نایاب نیست. مواد لازم آن آب، آرد، شکر، تخم‌مرغ، گلاب، زعفران و آبلیمو است که در همه خانه‌ها می‌توان آنها را پیدا کرد. بعد هم از کتاب یا سایت‌های آشپزی کمک گرفت. » او در فضای خانه و با رعایت نکات بهداشتی آَش و زولبیا بامیه درست کرده و به همسایه‌ها می‌دهد. عسگری می‌گوید: «این روزها بهتر است هوای همسایه‌های خود را داشته باشیم به‌ویژه سالمندان که نیاز به توجه بیشتری دارند. »
- حجت االاسلام مختار نوبختی، امام جماعت مسجد جابری در منطقه ۱۴
- در خلوت خانه هم به خدا نزدیک می‌شویم
حجت‌الاسلام«مختار نوبختی» امام جماعت مسجد جابری است و برای جذب جوانان به مسجد خلاقیت‌های زیادی به خرج داده است. او طرح نذر کتاب را در مسجد و محله اجرا کرده که بازتاب خوبی داشته است. حجت‌الاسلام نوبختی مساجد را پایگاه همیشه امن مردم می‌داند و معتقد است در روزهای بحرانی کرونا فعالیت هیچ مسجدی متوقف نشده و فقط مسیر آن تغییر کرده است. او می‌گوید: «در این روزها شاید نمازجماعت یا محفل قرآنی برگزار نشود اما شبانه‌روز گروه‌های جهادی برای تولید لباس‌های بیمارستانی و گان تلاش می‌کنند و پایگاه‌شان مسجد است. » این روحانی ارتباط با خدا را خاص مسجد نمی‌داند و ادامه می‌دهد: «چندین بار برنامه سخنرانی و دعای کمیل را با حضور یک مداح یا کارشناس در مسجد برگزار کرده و از طریق اینستاگرام پخش کردیم. اما چون برای اهالی سخت و هزینه بر بود آن‌طور که باید بازتاب نداشت. اینکه باید به تنهایی در خانه‌هایمان مراسم مذهبی برگزار کنیم اتفاق بدی نیست. نباید به این موضوع نگاه بدبینانه داشته باشیم. » به باور امام جماعت مسجد جابری، اگرچه حضور در مراسم جمعی، حال خوشی را به انسان انتقال می‌دهد، اما عبادت فردی هم محاسن خودش را دارد. او می‌گوید: «در جمع شاید آن‌طور که باید حضور قلب ایجاد نشود اما در خلوت خانه به دلیل تمرکز انسان بیشتر می‌توان به خدا نزدیک شد. کرونا اتفاقی است که افتاده و باید یقین داشت که از دایره اراده خدا خارج نیست. در آیات قرآن تأمل کنید اگر شدت و مصیبتی در جامعه وارد شود فلسفه‌اش چیست؟ و تکلیف چیست؟ این امر باعث می‌شود تفکر کنیم و به خودمان بیاییم. »
- حجت‌الاسلام مسعود نظیف، کارشناس علوم دینی و قرآنی در منطقه ۸
- مهم اصل انجام عبادت است
مساجد، مکانی برای عبادت است و طبعاً راز و نیاز در مکان مقدس حس زیبایی دارد و باعث سبکبالی فرد می‌شود. اما با وجود شرایط فعلی ناگزیر از انجام فرضیه‌های دینی در خانه هستیم. به اعتقاد «حجت‌الاسلام مسعود نظیف» مهم اصل انجام عبادت است و ایجاد ارتباط با خدا محدود به زمان و مکان خاصی نمی‌شود. او می‌گوید: «در خانه خدا همیشه به روی انسان باز است. اما نحوه عبادت را باید در نظر گرفت. یکی عبادت در جمع را دوست دارد و یکی در تنهایی. در مورد معضل کرونا هم تغییری در روند عبادت نکرده و تنها محل آن تغییر پیدا کرده است. باید توجه داشت که انسان همیشه به نماز محتاج است و در سختی‌ها محتاج‌تر. » این روحانی اشاره می‌کند، با توجه به محدودیت‌هایی که در جامعه حاکم شده، برنامه‌های ماه رمضان از طریق صدا و سیما در ساعات مختلف پخش می‌شود و همه می‌توانند استفاده کنند. او ادامه می‌دهد: «طبق گفته مقام معظم رهبری امسال جهاد مؤمنانه در پیش داریم. پخش نذورات و سفره افطاری همچنان به قوه خویش باقی و فقط طریقه آن تغییر کرده است. بهتر اینکه مواد خوراکی تهیه و به دست نیازمندان برسد. با وجود کرونا بسیاری از خانواده‌ها زندگی‌شان به سختی افتاده است. تعدادی از کارگران روزمزد بیکار شده‌اند. خیلی‌ها چک برگشتی دارند. برخی از مستأجرها نمی‌توانند اجاره‌بها بدهند. از این قبیل افراد دور و برمان کم نیست و می‌توانیم هزینه سفره‌های افطاری‌مان را برای آنها صرف کنیم. الان گروه‌های جهادی بسته‌های مواد غذایی را به دست نیازمندان می‌دهند. اینها از تفکر ایرانی‌ـ اسلامی است. در کشورهای بیگانه چنین روحیه‌ای را پیدا نمی‌کنید. » او متذکر می‌شود، هرکدام از ما می‌توانیم خانه‌مان را به مسجد تبدیل کنیم. بخشی از عبادت تفکر است و تفکر در خلوت رخ می‌دهد. فکر کنیم درباره اعمالمان در سالی که گذشت چقدر به خدا نزدیک شده‌ایم. از زرنگی مؤمن این است که تهدیدها را به فرصت تبدیل کند.
- اقلام ماه رمضانی را از کجا خرید کنیم؟
۶۱ بازار میوه وتره‌بار در مناطق شرقی تهران واقع شده که بیشترین آنها در مناطق ۴ و ۱۵ قرار دارند. بازارهای میوه وتره‌بار در ایام ماه رمضان موادغذایی سالم را با قیمتی مناسب به شهروندان عرضه می‌کنند. این مراکز خرید مرتب از سوی شهرداری مناطق ۵گانه شرق تهران ضدعفونی می‌شود و از این‌رو احتمال انتقال ویروس کرونا در آنها به حداقل می‌رسد. بد نیست بدانید قیمت موادغذایی در همه آنها یکسان است. نرخ بعضی از محصولات پرمصرف از قرار زیر است:
شکر ۹۰۰ گرم – ۵۴۰۰ تومان
رطب مضاعفتی ۷۰۰ گرم‌ـ ۱۵۳۰۰ تومان
برنج تایلندی – کیلویی ۵۰۰۰ تومان
برنج هندی‌ـ کیلویی‌ـ ۸۰۰۰ تومان
روغن آفتابگردان ۸۱۰ گرمی‌ـ ۷۷۰۰ تومن
یک شانه تخم‌مرغ ۱۷۹۰۰ تومان
گوشت منجمد مرغ‌ـ کیلویی ۱۲ هزار تومان
مرغ تازه‌ـ کیلویی ۹۹۰۰ تومان
گوشت گوساله منجمدـ کیلویی ۴۲۰۰۰ تومان
ران گوسفندی منجمدـ کیلویی ۷۶۰۰۰ تومان
محصولات لبنی با ۱۰درصد تخفیف عرضه می‌شود.
نظر شما