دام جدید برای هنر ایران

آن‌طور که خانه حراج کریستی در لندن اعلام کرده، چهارمین حراج‌ بین‌المللی کریستی دبی، در مجموع بیش از 20 میلیون دلار فروش داشته که از این مبلغ 12 میلیون و 300 هزار دلار حاصل فروش آثار هنرمندان ایرانی بود. در این حراج، 7 اثر بالاترین قیمت‌ها را در اختیار داشتند که از این میان 6 اثر به هنرمندان ایرانی اختصاص داشت.

همه آثار ایرانی به فروش رفته

اثر حجمی پرسپولیس متعلق به بانک پاسارگاد، ساخته پرویز تناولی که بیشتر با نام «دیوار» شناخته می‌شود با برآورد اولیه 400 هزار دلار وارد حراج شد تا نهایتا با رقم غیرقابل تصور 2 میلیون و 841 هزار دلار به فروش برسد.

پس از آن اثری از حسین زنده‌رودی، که گران‌ترین تابلوی نقاشی این حراج شد، با نام «چهار باغ» 6/1 میلیون دلار و در رتبه سوم «او سپاسگذار است»،  نقاشی خطی از احصایی به ‌قیمت یک میلیون دلار چکش خورد مجسمه «شاعر ایستاده» تناولی نیز به قیمت 265 هزار دلار فروش رفت. 2 اثر تناولی در دوره گذشته این حراج به ارزش 280 هزار و 170 هزار دلار فروخته شده بود.

حسین زنده‌رودی هم 7 اثر در حراج ارائه کرد که 6 اثر بعدی به‌ ترتیب به ارزش 601 هزار، 421 هزار، 325 هزار، 229 هزار، 217 هزار و 97 هزار دلار فروخته شد. زند‌ه‌رودی در حراج سوم به رکورد 480 هزار دلاری رسیده بود.

تابلوی «تا ابد عاشقم» فرهاد مشیری نیز به مبلغ 769 هزار دلار فروخته شد. این هنرمند در سومین دوره حراج کریستی با فروش یکی از آثارش با عنوان «یک دنیا» به ارزش 500 هزار دلار به ‌عنوان گران‌ترین اثر ایرانی این حراج مطرح شده بود.

از حسین کاظمی 2 اثر به نمایش درآمد که به ‌ترتیب 313 هزار و 49 هزار دلار فروش رفت.
3 اثر از مسعود عربشاهی هم به قیمت 277 هزار، 43 هزار دلار و 46 هزار و 600 دلار فروخته شد.

7 اثر از شیرین نشاط نیز به‌ترتیب به قیمت 265 هزار، 67 هزار، 31 هزار، 31 هزار، 25 هزار، 22 هزار و 500 و 20 هزار دلار به فروش رسید.

اثری از رضا مافی به قیمت 217 هزار دلار فروش رفت و 2 اثر از فرامرز پیلارام نیز به‌ترتیب به قیمت 385 هزار و 121 هزار دلار فروخته شد.

2 اثر «انسان در استراحت» و «پرتره» از کوروش شیشه‌گران نیز در این حراج به نمایش درآمد که هر کدام به‌ترتیب 145 هزار و 109 هزار دلار به فروش رسید.

اثر ابوالقاسم سعیدی با عنوان «سپتامبر» 115 هزار دلار فروخته شد. اثر غلامحسین نامی 157 هزار دلار فروش داشت، و تابلوی «فرود فرشتگان» آیدین آغداشلو نیز به قیمت 145 هزار دلار فروخته شد.

تابلوی «چهارباغ» صداقت جباری نیز به قیمت 133 هزار فروخته شد و اثر دیگر او نیز به ارزش 121 هزار دلار فروش رفت.آثار جباری نیز در دوره گذشته این حراج فروش خوبی داشت.
تابلوی «تنهایی» افشین پیرهاشمی نقاش جوان ایرانی و یک تابلو از جعفر روح‌بخش هر کدام به مبلغ 133 هزار دلار فروخته شد.

یکی از آثار عباس کیارستمی عکاس و فیلمساز ایرانی نیز با عنوان «برف»، در این حراج ارائه شد که به ارزش 133 هزار دلار فروش رفت.

آثار هنرمندان دیگری چون منیر فرمانفرماییان «هفت ضلعی»، حسین خسروجردی با عنوان «چشم دوختن»، محمدعلی ترقی‌جاه و رکنی حائری‌زاده با عنوان «رزم» نیز به‌ترتیب به مبالغ 73 هزار دلار، 55 هزار دلار، 51 هزار و 400دلار و51 هزار و 400 دلار فروخته شد.
اثری از محسن وزیری نیز به ارزش 51 هزار و 400 دلار به فروش رسید.

تابلوی «بیابان» اثر مارکو گریگوریان، غلامحسین نامی و پرویز کلانتری هم به‌ترتیب 55 هزار دلار، 51 هزار و 400 دلار و 49 هزار دلار خریداری شد.

آثار هنرمندان جوانی چون شیرین علی‌آبادی «خانم دورگه»، پویا آریانپور «افسارگسیخته» و گلناز فتحی «راز دانایی»، به‌ترتیب 55 هزار دلار، 49 هزار دلار و 49 هزار دلار به فروش رسید.

اثری از بهمن محصص با عنوان «هنوز زندگی هست»، نیز به قیمت 37 هزار دلار فروخته شد و اثری از مرتضی ممیز نیز به قیمت 49 هزار دلار فروخته شد.

تابلوی «شب و روز» سیراک ملکونیان 34 هزار و 600 دلار فروش رفت و دو اثر سهراب سپهری نیز به ارزش 193 هزار و 67 هزار دلار به فروش رسید.

آثار فرح اصولی با عنوان «تولد ونوس»، یعقوب امدادیان، نصرت‌الله مسلمیان با عنوان «مغروق»، صادق تبریزی و صادق تیرافکن «حمورابی: رمزهای قانون»، نیز به‌ ترتیب 25 هزار دلار، 34 هزار و 600 دلار، 25 هزار دلار و 37 هزار دلار به فروش رسید.

2 تابلو از منصوره حسینی نیز ارائه شد و به قیمت 16 هزار و 250 دلار و 22 هزار و 500 دلار فروخته شد. آثار سیمین اکرامی، حسین کاشیان، خسرو حسن‌زاده «خانواده هنرمند»، پرستو فروهر «سوار بر قو» و پوران جینچی «تجوید» به قیمت‌های 46 هزار و 600 دلار، 39 هزار و 400 دلار، 15 هزار دلار، 25 هزار دلار و 43 هزار دلار فروش رفت.

 عکسی از بهمن جلالی عکاس ایرانی با عنوان «تصویر تصور» به قیمت 10 هزار دلار فروخته شد و عکسی از مجموعه قاجار شادی قدیریان به مبلغ 15 هزار دلار به فروش رسید. دو اثر ناصر عصار نیز به ارزش 16 هزار و 250 دلار و 32 هزار و 200 دلار فروخته شد.

چکش حراج بر سر آثار دیگر

در چهارمین حراج کریستی دبی، 30 اثر از مطرح‌ترین هنرمندان بین‌المللی چون «اندی وارهول»، «رابرت ایندینا» و «آنیش کاپور» نیز ارائه شد که 4 اثر اندی وارهول به‌ترتیب به مبالغ 121 هزار دلار، 157 هزار دلار، 49 هزار دلار و 37 هزار دلار فروش رفت. یک اثر از رابرت ایندیانا نیز به مبلغ یک میلیون و 161 هزار دلار فروخته شد و در ردیف گران‌ترین آثار این حراجی قرار گرفت.

آثار آنیش کاپور 43 هزار دلار، جیم داین 49 هزار دلار و تاکاشی موراکامی 23 هزار و 750 دلار فروخته شد و دو اثر دیگر رابرت ایندیانا نیز به‌ترتیب 15 هزار دلار و 12 هزار و 500 دلار فروخته شد.

در چهارمین حراج بین‌المللی کریستی در دبی به‌طور کلی 198 اثر از هنرمندان ایران، مصر، سوریه، عراق، لبنان، الجزیره، مراکش، امارات ‌متحده عربی، قطر، کویت، فلسطین، سودان، بحرین، آمریکا، ایتالیا، مجارستان، فرانسه، ژاپن، انگلستان و هندوستان به حراج گذاشته شد که 68 اثر به 50 هنرمند ایرانی اختصاص داشت. سال گذشته رکورد گران‌ترین اثر فروخته شده در اختیار «احمد مصطفی» هنرمند مصری بود ولی امسال ایرانی‌ها بالاترین رقم‌های فروش این حراج را به‌خود اختصاص دادند.

ظرفیت‌های فراموش شده

احمد مسجدجامعی می‌گوید: «در راه حضور هنر ایران در عرصه رقابت جهانی البته موانعی نیز در سطح بین‌المللی هست، مثلاً حراج کریستی در امارات از اساس با توجه به ظرفیت‌های ایران طراحی شده و شکل گرفته بود، اما به خاطر آن موانع به امارات رفت.» به‌طور یقین غیر از این ظرفیت از دست رفته، بازار داخلی هم کشش فروش آثار هنرمندان تجسمی را دارد کما اینکه آخر سال گذشته فروش آثار تجسمی در کشور خودمان نیز تجربه موفقی را پشت سر گذاشت.

مسجدجامعی می‌گوید: «با عنایت به همان بحث نیم درصد طرح‌های عمرانی که در مجمع تشخیص، تصویب شد و کاملاً هم جا افتاد، گفت‌وگو با مسئولان و رؤسای بانک‌ها و به‌خصوص نظام بانکداری بخش خصوصی که دست بازتری در سرمایه‌گذاری و خرید دارد و از سوی دیگر گفت‌وگو و تعامل گسترده با صاحبان حرف و صنایع و نیز تبلیغات شهری و رسانه‌ای همه و همه می‌تواند ضرورت خرید آثار هنری را جدی‌تر کند.»

حالا نوبت ارشاد است که هم در فکر آماده‌سازی‌ فرهنگی آثار تجسمی باشد و هم بحث نیم درصد بودجه ادارات دولتی برای خرید آثار هنری که در دولت نهم به فراموشی سپرده شده را جدی‌تر بگیرد. با این کار هم می‌توان به بازار داخلی هنر ایرانی فکر کرد و هم در اندیشه جهانی آن بود.