که شامل پیشنهادهای به روز شده و البته به گفته غربیها؛ تقویتشدهای است که قرار است تا یک هفته دیگر تسلیم ایران شود. توافق بر سر ارائه این بسته که از آن به عنوان مشوقهای هستهای یاد میشود؛ در نشست عصر جمعه گروه 1+5 در لندن به دست آمد.
وزیران کشورهای آمریکا؛ انگلیس؛ فرانسه؛ آلمان؛ روسیه به همراه نماینده وزیر خارجه چین؛ به لندن رفته بودند تا با تشکیل جلسهای؛ نهایی کنند لیست مشوقهایی که به منظور تشویق ایران به تعلیق فعالیتهای هستهایاش؛ تهیه کرده بودند. به گفته آنها این بسته جدید؛ تکمیل شده بسته پیشنهادی است که دو سال پیش به پیشنهاد سه کشور اروپایی؛ از سوی گروه 1+5 به تهران داده شد.
آن موقع خاویر سولانا این بسته را با خود به تهران آورد و به مسئولان هستهای ایران داد. اما اینک بسته دیگری مطرح شده است که وزیران حاضر در نشست لندن اعلام کردهاند در واقع شکل تازه و تجدیدنظر شده همان مشوقهایی است که تیر ماه 1385 به ایران پیشنهاد شد.البته ایران در آن زمان بسته پیشنهادی را رد کرد.
مقامات غربی اگرچه به جزئیات این بسته اشاره مستقیمی نکردهاند و خاطرنشان شدهاند که این بسته فقط و فقط تحویل خود مسئولان ایرانی میشود؛ اما در عین حال جسته و گریخته اشاراتی راجع به آن داشتهاند که پیشبینی درباره محتوای بسته مذکور را واقعیتر مینمایاند. البته مهمترین نکتهای که صراحتا در بسته جدید به وجود آن اشاره شده است؛ بحث نحوه تعلیق است.
در همین باره لاوروف وزیر خارجه روسیه پس از پایان نشست لندن تاکید کرد که شش قدرت جهانی این بارخواستار آنند که تهران غنیسازی اورانیوم را در هنگام مذاکرات متوقف کند. بدین ترتیب مشخص شده که در بسته جدید با وجود هشدار ایران باز هم بحث تعلیق مطرح شده است هرچند که بهصورت مقطعی عنوان شده است.
در بسته قبلی نیز این شرط جزو تعهدات ایران در قبال دریافت امتیازاتی مطرح شده بود.
کلیات مشوقهای اروپا که دو سال پیش به ایران داده شد عبارت بودند از:
- تأیید حق غیرقابل انتقال ایران برای استفاده از انرژی هستهای برای مقاصد صلحآمیز و حمایت سیاسی از گسترش برنامه هستهای غیرنظامی.
- حمایت فعالانه از فعالیتهای مرتبط با برنامه هستهای غیرنظامی ایران از جمله ساخت راکتورهای آب سبک جدید در ایران از طریق طرحهای مشترک در چارچوب آژانس و در هماهنگی با قوانین آن.
- توافق برای توقف بحث پرونده ایران در شورای امنیت درصورت از سرگیری مذاکرات.
اما 1+5 در مقابل از ایران خواسته بود تا متعهد به:
- بررسی مسائل معوقه و تمامی نگرانیهای جهانی از طریق همکاری کامل با آژانس.
- تعلیق تمامی فعالیتهای مرتبط به غنی سازی و فرآوری و تعهد به ادامه آن در طول مذاکرات.
- از سرگیری اجرای پروتکل الحاقی؛ شود.
همچنین آمریکا در این بسته قول همکاریهایی در قالب اقتصادی؛ سیاسی و هستهای به ایران داده بود. طرح تامین انرژی هستهای از جمله رآکتور آب سبک و مالکیت بخشی از یکی از تاسیسات غنیسازی اتمی روسیه توسط ایران؛ از جمله این موارد بود. همچنین پیشنهاد شده بود در صورت تعلیق غنی سازی، از الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی حمایت کرده و به مدرنیزه کردن زیربنای مخابرات ایران نیز کمک میکنند.
به علاوه، قدرتهای غربی و چین پیشنهاد برگزاری کنفرانس جدیدی به منظور تقویت مذاکرات و همکاریها در زمینه مسائل امنیتی منطقهای را ارائه دادند. در زمینه صنعت هوایی غیرنظامی نیز کشورهای مذکور خود را متعهد به همکاریهای هوایی غیرنظامی (از جمله امکان خرید هواپیماهای غیرنظامی) و برداشتن محدودیتهای سازندگان این هواپیماها از صادرات چنین هواپیماهایی به ایران و از این طریق ایجاد امکان خرید ناوگان هواپیماهای مسافربری جدید توسط ایران کرده بودند.
گسترش و نوسازی بخش نفت و گاز، همکاری علمی و فنی در فعالیتهای پایین دستی، توسعه زیربنای انرژی در ایران، ساخت خط لوله بینالمللی در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر نیز؛ از جمله مشوقهایی بود که در زمینه همکاریهای انرژی به ایران پیشنهاد شده بود.
اما در ازای این مشوقها به ایران هشدار داده شده بود چنانچه این بسته را نپذیرد؛ طبق بند 41 از فصل هفتم منشور سازمان ملل پذیرفته شده گزینههای تحریم را انتخاب خواهند کرد.
تحریم صادرات کالاها؛ مسدود کردن داراییها و تحریم معاملات تجاری سازمانها و اشخاص مرتبط با برنامههای موشکی و هستهای ایران؛ تحریم سفرها و ارائه ویزا به اشخاص در این زمینه؛ جلوگیری از تحصیل دانشجویان ایرانی در رشتههایی که مرتبط با فعالیتهای هستهای یا موشکی باشند؛ تحریم صادرات محصولات خاص قبیل محصولات نفتی و گازی به ایران و عدمحمایت از درخواست عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی از جمله موارد تحریمی بود که در بسته به آن اشاره شده بود.
اما اینک بسته جدیدی در راه است که به گفته دیپلماتها اشاره کمتری به تحریم و موارد تنبیهی در آن شده است.
در واقع گزارشها نشان میدهد که بسته جدید ارائه شده با ایران علاوه بر مشوقهای قبلی شامل تضمینهای امنیتی بیشتر است.
جزئیات احتمالی بسته پیشنهادی که برخی دیپلماتهای غربی به آن اشاره میکنند گویای آن است که لغو تحریمهای اقتصادی علیه ایران؛ کمک به ساخت نیروگاههای جدید هستهای؛ تضمین برای تامین سوخت هستهای؛ فروش قطعات هواپیما به ایران و گسترش روابط مالی و اقتصادی با ایران نکات تازهای است که در آن گنجانده شده است.
در همین راستا خبرگزاری رویترز درباره بسته پیشنهادی جدید به ایران به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشت: موارد عمده پیشنهاد قبلی که به ایران کمک میکند نیروی هستهای غیرنظامی خود را شامل فناوری هستهای گسترش دهد، در این پیشنهاد جدید حفظ شده است.
بر اساس این گزارش، یک دیپلمات که خواست نامش فاش نشود به رویترز گفت: این پیشنهاد جدید شامل مواردی است که میتواند بسته قبلی را جذابتر کند. این بسته جدید بیشتر با موضوعات اقتصادی مرتبط است.
با وجود این یک دیپلمات دیگر با اظهارات خود؛ گمانهزنیها درمورد جدید بودن بسته پیشنهادی را کمرنگ کرد. وی گفت: «آنچه که ما روی آن بحث کردهایم، درواقع تجدیدنظر روی بسته پیشنهادی سال 2006 است و به سختی میتوان گفت که یک بسته کاملا جدید است. با این حال به گفته یک مقام ارشد آمریکا تا یک هفته دیگر نسخه اصلی این پیشنهاد جدید پس از بررسی نهایی میشود و بدین ترتیب سرنوشت دومین بسته مشخص خواهد شد.
بستهای که برخی از مقامات غربی نظیر راسی تردید دارند که تهران آن را بپذیرد. البته منوچهر متکی نیز پس از اعلام توافق 1+5 درخصوص این بسته تصریح کرد که این کشورها وارد بحث ممنوعه نشوند. منظور وی از بحث ممنوعه تعلیق غنیسازی است که آن را به وزیر خارجه انگلیس گوشزد کرده است.
لذا کمتر از چند روز دیگر مشخص میشود که بسته مذکور باز نشده عودت داده میشود یا از سوی مسئولان ایران تاملی درباره محتویات آن خواهد شد.