روابطی که بهنظرمی رسد همراه برخی سوء تفاهمها و انتظارات است. پس از آن که دولت نوری مالکی نتوانست هدف خلع سلاح مقتدی صدررا عملی کند و ناچار به پذیرش آتش بس با وی شد، رایزنیهای سیاسی خود با تهران را با شدت بیشتری دنبال کرد. آخرین مورد این رایزنیها سفر یک هیات پارلمانی از عراق به ایران بود.
این هیات روز چهارشنبه یازدهم اردیبهشت به تهران آمد اما خبر آن نه پیش از تصمیم سفر بلکه 3 روزبعد فاش شد یعنی زمانی که هیات عراقی درمراحل پایانی دیدارش ازتهران بود.
چند هفته قبل و در بحبوحه درگیریهای بصره نیز هیأتی مشابه به ایران آمده بود و پس از رایزنیهای این گروه در تهران، درگیریهای بصره پایان یافت.
سخنگوی وزارت امورخارجه ایران پس از انتشار خبر دیدار دوم هیأت عراقی از تهران، تأیید کرد که هیأتی از عراق برای گفتوگو با مقامات ایرانی به تهران آمده است. او هدف این سفر را کمک به حل و فصل اختلافات و درگیریهای موجود در عراق اعلام کرد. او در حالی این خبر را تأیید کرد که سه روز از ورود هیأت عراقی به ایران میگذشت.
هیأت عراقی از 5 نماینده مجلس عراق تشکیل شده بود که در رأس آن، شیخ خالد عطیه، نائب رئیس مجلس عراق قرار داشت. با توجه به اینکه خبر سفر این هیأت پارلمانی به ایران از طریق رسانهها اعلام نشد، بهنظر میرسد که این سفر در قالب دیدار رسمی نبوده است.
اعضای هیأت همگی عضو ائتلاف یکپارچه عراق بودند که تشکل سیاسی عمدتاً شیعی حاکم بر عراق به شمار میرود و نوری مالکی، نخست وزیر عراق، به آن تعلق دارد.
پس ازانتشار خبر این سفر سامی عسکری، نائب رئیس دوم مجلس عراق به رویترز گفت که هدف از سفر این هیأت این است که از مقامات ایرانی بخواهند به حمایت از دولت نوری مالکی و تلاش برای ایجاد ثبات در عراق ادامه دهند.
واکنش جنبش صدر
هواداران مقتدی صدر، اعزام این هیأت عراقی به تهران را محکوم کردند و گفتند که هدف ائتلاف حاکم بر عراق از اعزام چنین هیأتی به ایران این است که نشان دهد تصمیمگیریهای جنبش صدر در ایران گرفته میشود و راه حل مشکل دولت عراق با این جنبش را باید در ایران پیدا کرد. همچنین آنها میخواهند از فعالیتهای مسلحانه جنبش صدر علیه نیروهای خارجی جلوگیری کنند.
اعضای هیات پارلمانی ائتلاف یکپارچه عراق که به تهران آمدند 5 نفر بودند که علی ادیب (پس از ابراهیم جعفری، نخستوزیر پیشین عراق، بانفوذترین عضو حزب الدعوه عراق به شمار میرود) و هادی عامری (پیشتر فرماندهی لشگر بدر شاخه نظامی مجلس اعلای اسلامی عراق را بهعهده داشته که در زمان حکومت صدام حسین دارای پایگاههایی در ایران بوده است) 2نفر از سرشناسان این هیات بودند.
ائتلاف یکپارچه از مجلس اعلای اسلامی عراق، حزب الدعوه و شماری از شخصیتهای سیاسی مستقل شیعه تشکیل شده که اکثریت را در مجلس عراق در دست دارند و نوری مالکی، نخست وزیر عراق نیز به این ائتلاف تعلق دارد.
جنبش صدر با اینکه گروهی شیعی است اما با این ائتلاف، اختلاف نظر جدی دارد و دارای شاخهای نظامی به نام سپاه مهدی است که در حال حاضر، دولت مالکی عملیاتی را با شرکت ارتشهای عراق و آمریکا برای خلع سلاح و سرکوب نفرات آن آغاز کرده است.
مقتدی صدر، رهبر جنبش صدر که اکنون در ایران به سر میبرد از هوادارانش خواسته با نیروهای عراقی درگیر نشوند اما به مقاومت علیه نیروهای آمریکایی ادامه دهند.
اما درگیری میان سپاه مهدی و نیروهای عراقی به بخشی از سپاه مهدی نسبت داده میشود که ظاهراً از دستور مقتدی صدر پیروی نمیکنند.
موضوع دیگری که در این میان قابل توجه است، اینکه برنامه دولت عراق درخلع سلاح شبه نظامیان مسلح علاوه بر تامین امنیت عراق، تاثیرگذاری برانتخابات آینده مجلس عراق را نیز مدنظر دارد.
این انتخابات درماه اکتبر( مهروآبان) برگزار میشود. دولت نوری مالکی تلاش میکند تا گروهها نتوانند تحت پوشش حزبی مسلح درانتخابات شرکت کنند زیرا پیروزی درآن به منزله تائید مسلحانه بودن این گروهها نیز هست. شاید بتوان نتیجه مذاکرات عراقیها با ایرانیها را درانتخابات آینده این کشور دید.
ادعاهای مقامهای عراقی
با اینکه ایران بارها حمایت خود را از گروههای مسلح شبه نظامی در عراق تکذیب کرده، مقامات آمریکایی و شماری از مقامات عراقی اعتقاد دارند که این گروهها و در رأس آنها سپاه مهدی با حمایت مالی، تسلیحاتی و آموزشی ایران در عراق فعالیت میکنند.
فرماندهان نظامی آمریکایی و عراقی نیز میگویند سلاحهایی که از نفرات سپاه مهدی کشف کردهاند ساخت ایران است و تاریخ ساخت آنها نشان میدهد که مدت زیادی از ساخت و قاچاق آنها به عراق نمیگذرد.
ایران اتهاماتی را که دولت آمریکا و برخی مقامات عراقی مطرح و این کشور را به دست داشتن در بیثباتی و نا امنی در عراق متهم میکنند بارها رد و تأکید کرده که بر خلاف این اتهامها، برای ایجاد ثبات و امنیت در عراق تلاش میکند و حامی دولت عراق است.
اتهام دخالت ایران در امور عراق بهصورت رسمی از سوی دولت عراق مطرح نمیشود اما برخی مقامات و سیاستمداران این کشور، پیوسته این اتهام را از طریق رسانهها مطرح میکنند. پس از درگیریهای دولت عراق وآمریکا با صدریها، مسئولان نظامی ایالات متحده در عراق هم به ابراز نظرهای خود علیه ایران افزودند.
مایکل مولن، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا گفت که شواهد اخیر بر ادامه آموزش ستیزه جویان برای جنگ در عراق دلالت دارد.
او گفت: ما باید فشارها برایران را اضافه کنیم، و من انتظار ندارم در آینده بسیار نزدیک وارد یک رویارویی با ایران شویم. با این حال من به مرور زمان نگران شده ام، تنشها ظرف همین چند سال گذشته رو به افزایش گذاشته است. ایران عکس العملی نشان نمیدهد و بهنظر میرسد آنها، در حال تشدید اقدامات خود هستند.
وی مدعی شد: ایران روشن ساخته که قصد دارد یک قدرت منطقهای باشد. به گفته او، ایران ترجیح میدهد شاهد وجود یک عراق ضعیف باشد تا بتواند بر هر آنچه در آن میگذرد، تاثیر چشمگیر داشته باشد.
به هر حال اخیرا هم خبرهایی از سفر نوری مالکی به ایران منتشر شده که به عقیده برخی برای حل سوء تفاهمها ی پیشآمده بین ایران وعراق است.