آشنایی با زورخانه سنگتراش‌ها - کرمانشاه

همشهری‌آنلاین: منطقه کرمانشاه، از گذشته‌های بسیار دور تاکنون کشتی باستانی در مکان مخصوصی موسوم به زورخانه انجام می‌شده که قدمت این مکان به تاریخ صدر اسلام نیز می‌رسد و درگذشته برای تعریف زورخانه گفته می‌شد: زورخانه مکانی است مخصوص، برای انجام حرکات ورزشی که به‌منظور توانمندی در میادین نبرد از آلات و ادوات مشابه ابزار و وسایل جنگی در آن استفاده می‌شده است. اما در تعریف امروزی گفته می‌شود: زورخانه مکانی است مخصوص، برای ورزش و کشتی باستانی که به سبب قداست برخاسته از آیین و سنت‌های دیرین محل معرفت به شمار می‌رود و شخص ورزشکار به صفات حمیده، اخلاق نیک و خلق‌وخوی مردانه آراسته است.

زورخانه سنگتراش‌های کرمانشاه که شاید یکی از قدیمی‌ترین زورخانه‌های کشور نیز به شمار آید در گذر سنگتراش‌ها (نعلبندخانه) در انتهای بازار «کلیمی» های قدیم شهر کرمانشاه واقع است.

یکی از نکات قابل‌توجه در زورخانه سنگ‌تراش‌های کرمانشاه، پیوند خوردن نام آن با پهلوان اسطوره‌ای دیار سنگ و آب، پهلوان حسین گلزار کرمانشاهی است.

بسیاری از کارشناسان و تاریخ‌دانان این دیار معتقدند قدمت زورخانه سنگ‌تراش‌های کرمانشاه به دوران صفویه برمی‌گردد و این بنا، قدیمی‌ترین زورخانه در استان کرمانشاه است اما با این وجود همچنان مؤسس زورخانه سنگ‌تراش‌های کرمانشاه نامعلوم است اما می‌توان گفت زورخانه سنگتراش‌ها خاستگاه پهلوانان و ورزشکاران بسیاری همچون پهلوان جاسم، پهلوان کاظم، پهلوان صفر کرمانشاهی، پهلوان حسین گلزار و همچنین پاتوق پهلوان نقی سرابی به شمار می‌رفته‌است.

پهلوان حسین، معروف به حسین گلزار، در سال ۱۲۶۵ قمری، در روستای سراب قنبر، از توابع شهر کرمانشاه به دنیا آمد، او در کودکی پدرش(اکبرخان) را از دست داد و از آن‌ پس تحت تکفل مادرش که گلزار نام داشت؛ قرار گرفت.

گلزار بانو از همان دوران کودکی حسین را تشویق به کار سخت در باغ و مزرعه پدر می‌کرد. او در سن سیزده‌سالگی پا به گود زورخانه گذاشت؛ زورخانه‌ای که سرنوشت حسین را عوض کرد و او را در چشم همگان به پهلوان حسین گلزار معروف کرد.

ازآن‌پس، پاتوق همیشگی حسین، زورخانه سنگتراش‌های کرمانشاه شد.

علاوه بر این، سردار بزرگ مشروطیت، یار محمدخان و برادرخوانده او حسین‌خان امید برق در زورخانه سنگتراش‌ها ورزش می‌کردند و کشتی می‌گرفتند.

همچنین مردم پیشکسوتان دلاوری چون آسید عبدالکریم غیرت کرمانشاهی شاعر بلندپایه و عارف نامی، پهلوان آسید قاسم چاشنی‌ساز، پهلوان علی‌اصغر گرد، پهلوان علی آسمیع، پهلوان صوفی نصراله سعدوند و دیگر سرجنبانان کشتی و مردان دیار غرب همچون مرحوم مشهدی احمد مهرکن، حاج حسن گردانی و... را در گود زورخانه سنگتراش‌ها به خداباوری، ورزشکاری، کشتی‌گیری، اخلاق و تواضع می‌شناختند.

زورخانه سنگتراش‌های کرمانشاه ثبت ملی شده است.