این طرح که شامل ساخت هتل‌های مجلل و مراکز خرید عظیم است، بخشی از فهرست رؤیایی یا آن طور که برخی ناظران آن را توصیف می‌کنند خیال پردازی دور از واقعیتی است که براساس آن طی 5 سال منطقه سبز بغداد که تحت مراقبت آمریکایی‌ها قرار دارد، از دژی محصور در قلب بغداد تبدیل به نماد آینده این شهر می‌شود.
یک رابط نظامی در این باره به آسوشیتدپرس می‌گوید که این طرح 5 میلیارد دلاری، مورد حمایت پنتاگون قرار دارد و به‌نظر می‌رسد که برخی سرمایه‌گذاران سرشناس در عرصه ساخت هتل‌های بین‌المللی و طرح‌های توسعه، در آن ذی‌نفع هستند. انگیزه واشنگتن برای پیگیری چنین طرحی، ایجاد یک محدوده نفوذ در اطراف ساختمان جدید سفارت آمریکا در بغداد است که هزینه ساخت آن بالغ بر 700 میلیون دلار برآورد می‌شود. این محدوده، حکم دیوار حائل را برای ساختمان جدید سفارت خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود که پس از انتقال کارکنان و دوایر سفارت به ساختمان جدید در سال آینده، هزینه کلی طرح سفارت خانه جدید به یک میلیارد دلار برسد.
توماس کارنووسکی، سروان نیروی دریایی آمریکا و سرپرست تیم طراح برنامه توسعه منطقه سبز، در این باره می‌گوید: وقتی شما یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و یک هزار نفر را در محل مستقر می‌کنید، قطعا مایلید بدانید که چه کسانی قرار است همسایه شما باشند. شما می‌خواهید بر آن چه در همسایگی تان رخ می‌دهد، تسلط داشته باشید.
به گفته وی، پیش از این قرارداد ساخت یک هتل در منطقه سبز با شرکت عظیم ماریوت امضا شده است. کانووسکی می‌گوید که احتمال دارد شرکت ماریوت نیز یک میلیارد دلار در این منطقه سرمایه‌گذاری کند. حیطه کاری این شرکت، سرمایه‌گذاری، ساخت و توسعه هتل‌ها و مراکز تفریحی است و مدیریت آن را شیخ محمد بن عیسی آل جابر، از سرمایه داران عربستان سعودی بر عهده دارد.
با این حال آن چه اکنون در بغداد مشاهده می‌شود، خمپاره‌ها و راکت‌هایی است که به سوی منطقه سبز شلیک می‌شوند. منطقه سبز، سفارت خانه‌های آمریکا و بریتانیا و ساختمان نهادهای دولتی عراق و نیز سایر نهادهای بین‌المللی را در خود جای داده است. در این میان شرکت‌های ساخت و ساز و توسعه، آینده را در نظر می‌گیرند و پیش‌بینی می‌کنند که بغداد می‌تواند روزی در کنار شهرهای جنگ زده‌ای مانند سارایوو و بیروت قرار گیرد که به تدریج از زیر سایه جنگ بیرون آمده‌اند و با بازگشت به وضعیت مناسب تر، هر روز شاهد حضور و فعالیت بیشتر سرمایه‌گذاران هستند.
حتی در حال حاضر که خشونت، بار دیگر و به آرامی بغداد را در بر می‌گیرد، اشاره هرچند غیررسمی و کم رنگ به برنامه توسعه منطقه سبز، موجب افزایش قیمت زمین و ملک در این منطقه شده است. به گفته مقامات آمریکایی، در حالی که چند سال پیش اجاره 50 ساله زمین در این منطقه 60 دلار برای هر متر مربع بود، این رقم اینک به 1000 دلار برای هر متر مربع رسیده است.
هفته گذشته شرکت سرمایه‌گذاری سی تری در لس آنجلس تایید کرد که طرحی 500 میلیون دلاری را برای ساخت یک پارک سرگرمی در اطراف منطقه سبز در کنار باغ وحش بغداد آغاز کرده است. اولین مرحله این پارک که شامل یک محوطه بزرگ برای علاقه‌مندان به اسکیت بورد است، طبق برنامه ریزی‌های زمانی، در تابستان پیش رو گشایش خواهد یافت.
در این حال به باور صاحب‌نظران، هر نوع طرح ساخت و ساز و توسعه در منطقه سبز، باید از صفر و از ساخت زیر ساخت‌ها شروع شود. کارنووسکی در این باره می‌گوید: هیچ نوع سیستم فاضلاب و انرژی در منطقه وجود ندارد. برق منطقه از طریق ژنراتورهای متعددی تامین می‌شود. مجموعه راه‌ها و جاده‌ها نیز باید از نو ساخته شود. هیچ گونه خدمات شهری نیز وجود ندارد و ما با حداقل‌ها سر می‌کنیم. وی خاطر نشان می‌کند که طی سال گذشته 500 طرح توسعه در بغداد اجرا شد که هیچ کدام - به استثنای ساختمان جدید سفارت آمریکا – در منطقه سبز نبودند.
براساس پیش‌بینی‌های انجام شده برای طرح ساخت و توسعه منطقه سبز – منطقه‌ای به وسعت 4 مایل مربع (10 هزار متر مربع) که با دیوارهای بتونی مقاوم در برابر انفجار و ایستگاه‌های متعدد ایست و بازرسی احاطه شده است – رد پای غیرعراقی‌ها در این منطقه به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.
حدود 50 درصد این منطقه تحت تصرف نیروهای ائتلاف، دفتر وزارت خارجه ایالات متحده و شرکت‌های خصوصی خارجی قرار دارد، اگر طرح مورد نظر کانووسکی اجرا شود، تنها 5 درصد منطقه سبز به‌مدت 5 سال در اختیار خارجی‌ها باقی می‌ماند.
دیپلمات‌های آمریکایی – در محافل خصوصی – این طرح را در بهترین حالت، خوش بینانه و رؤیایی توصیف می‌کنند. اکنون در بغداد امنیت در حدی که برای اجرای طرح‌های عمده توسعه لازم باشد، وجود ندارد. همچنین این پرسش مطرح است که آیا دولت عراق مایل است شاهد فعالیت و درگیر شدن آمریکایی‌ها در توسعه مرکز پایتخت خود باشد. یک دیپلمات که نخواست نامش فاش شود در این باره می‌گوید: فکر نمی‌کنیم عراقی‌ها بخواهند که واشنگتن، این منطقه را به مرکز شهر کانزاس سیتی تبدیل کند.
مقامات عراقی از وجود چنین طرحی ناخشنودند. یکی از مشاوران ارشد نوری مالکی که نخواست نامش فاش شود دراین باره می‌گوید: دولت عراق می‌خواهد تا نفوذ ایالات متحده را در منطقه سبز محدود کند.
برخی رهبران عراق حتی به مقایسه طرح توسعه منطقه سبز که مورد حمایت آمریکاست، با آن چه صدام حسین در دوران حکومت خود در این منطقه انجام می‌داد، می‌پردازند و این اقدامات را مشابه یکدیگر می‌دانند. صدام حسین همسایگان خود را در منطقه سبز از میان بستگان و متحدان قبیله‌ای، وفاداران به حکومت خود و اعضای گارد ریاست‌جمهوری عراق برگزیده بود. کارنووسکی این اتهام را تا حدی درست توصیف می‌کند و می‌گوید: چرا افراد دور خانه‌های خود حصار می‌کشند؟ هدف این کار امن‌تر کردن محیط زندگی است. شما می‌خواهید بر آن چه پیرامون محیط زندگی تان رخ می‌دهد، مسلط باشید. بزرگ‌ترین مانعی که بر سر راه اجرای این طرح قرار دارد، شناسایی مالکان حقیقی املاک در منطقه سبز است، منطقه‌ای که املاک آن را در دوران صدام به زور اسلحه تصاحب کردند.
مونت هارنر، ستوان نیروی هوایی آمریکا، مسئولیت مشخص کردن صاحبان حقیقی املاک در منطقه سبز و تثبیت مالکیت املاکی را که در اختیار ارتش آمریکاست، بر عهده دارد. به گفته او، ارتش ایالات متحده در نظر دارد که یک بیمارستان نظامی را به منطقه سبز منتقل کند و امکان استفاده از آن را برای عراقی‌ها فراهم آورد. برنامه دیگر، تثبیت مالکیت خانه‌هایی است که در حال حاضر نظامیان آمریکایی در آنها سکونت دارند.
به گفته صدیق رکابی، از مشاوران ارشد نوری مالکی، برنامه دیگری برای طرح‌های توسعه شهری در فرودگاه بغداد واقع در غرب این شهر – که شامل ساخت یک هتل نیز هست – در دستور کار قرار دارد. مقامات آمریکایی نیز تایید کرده‌اند که چند طرح در نزدیکی فرودگاه بغداد اجرا خواهد شد.
به گفته کارنووسکی، آمریکا برای تخریب کامل ساختمان‌هایی که در نتیجه بمباران هوایی در روزهای حمله آمریکا به عراق آسیب دیده اند، 120 میلیون دلار اختصاص خواهد داد.
در این میان کارنووسکی و هانر هر دو به این نکته واقفند که برنامه آنها برای توسعه منطقه سبز از نظر بسیاری از شاهدان از جمله مقامات سفارت آمریکا واقع بینانه نیست.
کارنووسکی با اشاره به طرح شرکت بین‌المللی ماریوت در این باره می‌گوید: اگر شما با مقامات وزارت خارجه صحبت کنید، در می‌یابید آنها همچنان بر این باورند که نیازی به ساخت هتل نیست، اما قرارداد ساخت هتل امضا شده است.
هارنر نیز باور دارد که داشتن یک برنامه مشخص اهمیت بسیار دارد. وی می‌گوید: برای شروع یک مسیر طولانی نخستین اقدام، برداشتن گام اول است.
