مسئولیت‌های بزرگ مردان کوچک

همشهری آنلاین-رابعه تیموری:در منطقه۱۷ به دلیل مهاجرپذیری محل، وجود چند بازار فرامنطقه­‌ای، تراکم جمعیت و هزاران دلیل ریز و درشت دیگر شرایط مناسبی برای اشتغال کودکان کار فراهم شده و تعداد زیادی از آنها در این منطقه به مشاغل مختلف مشغول هستند. در گزارش زیر به نوع مشاغل کودکان کار در منطقه پرداخته شده است:

• بازاریانی بی نصیب از سود سرشار

وقتی صحبت از کودکان کار به میان می­ آید، تصویر دختربچه­ ها و پسربچه­ هایی ترکه­ ای و آفتاب­ سوخته را  به خاطر می­ آوریم که بر سر چهارراه­ های شلوغ، مشغول فروختن گل و دستمال کاغذی یا تمیزکردن شیشه خودروهای گرانقیمت هستند. اما در معابر و خیابان­های منطقه، خودروهای لوکس و مورد توجه کودکان کار  جولان نمی­ دهند و در معابر، چراغ سبز و قرمزی وجود ندارد که سرنشینان بی­ تاب خودروها را وادار به توقف کند تا فرصتی برای کاسبی کودکان به وجود آید. در منطقه ما کودکان کار در لابه ­لای بازارهای منطقه، به دنبال روزی و درآمد می­گردند. در بازار جلیلی پای بسیاری از بساط دستفروشان و چرخ دستی طوافان، نوجوانان می­ ایستند. محمد یکی از این فروشنده­ های نوجوان است. او هر روز عصر با چرخ­ دستی پر از سبزی، کاهو و سیب ­زمینی، پیاز به خیابان شهید آقایاری می ­آید و وقتی شب به نیمه نزدیک می­شود، با ته بساط بار و دخل کاسبیش به خانه برمی­ گردد. محمد ۱۴ سال دارد و تا کلاس ششم درس خوانده است. او  مخارج زندگی مادر و ۳ خواهرش را تأمین می­ کند.

• دادزن­ های بازار امامزاده حسن(ع)

محمد می­گوید:« کارگری ساختمان، درآمد خوبی دارد، ولی به بچه­ ها اجازه نمی­دهند کار ساختمان­ سازی انجام دهند.» پدر محمد سال ها پیش خانواده­ اش را رها کرده و دیگر به آنها سر نزده است. خواهران محمد پیش از این همراه مادرشان در خانه سبزی پاک می­کردند، اما مدتی است در بازار امامزاده حسن(ع) کفش­ های بچگانه بافتنی را که مادرشان می ­بافد، می ­فروشند. شمار کودکان در بازار امامزاده حسن(ع) آنقدر فراوان است که تصور بازار بدون آنها مشکل به نظر می­ رسد. این کاسبان کوچک، مقابل  مغازه ­ها و فروشگاه ­های بازار پوشاک می­ ایستند و با توزیع آگهی­ های تبلیغاتی یا داد و هوار کردن، برای اجناس بازار تبلیغ می ­کنند. تفاوتی نمی­ کند هوا سرد باشد یا گرم، آلوده باشد یا پاکیزه، این کودکان باید سرکارشان حاضر شوند. ورمزیار یکی از دادزن­ های بازار پوشاک است. او از ۷۰۰ هزار تومان حقوق ماهیانه­ اش راضی است، اما گاهی از کارش خسته می­ شود و دلش می­ خواهد کمی بازی کند. دادزنی شغلی مردانه است و دختربچه­ های خردسال بازار، اغلب به فروش روسری، جوراب و فال مشغول هستند. نسرین روبروی فست فود شیکی، بساط فروش جورابش را پهن می­کند.

•  مشاغل کودکانه

نسرین می­ گوید:« این بازار شلوغ است و من فروش خوبی دارم. کسانی که برای خرید به بازار می­آیند، اینجا غذا می­ خورند و از من هم خرید می­ کنند. » مادر نسرین نظافت خانه ­ها را انجام می­ دهد و پدرش کارگر ساختمانی است. نسرین می گوید:« همه ما باید کار کنیم تا بتوانیم کرایه خانه و خرجمان را درآوریم. » کودکان کار به تجربه و زیرکی، در گوشه کنار منطقه، مشاغل متناسب با توانشان را شناخته­اند و با قناعت و تحمل سختی­ های کارشان، نان به خانه می­ برند. در مغازه های انباشته از کاشی و سرامیک بازار زمزم، به ندرت کودکان را به عنوان کارگر می­ پذیرند. کارگران نوجوان این بازار، وظایفی مانند رفت و روب و جابه جا کردن اجناس مغازه را بر عهده دارند. مهارت پسربچه­ ها، در دادزدن و جلب مشتری به کار کسبه بازار پر زرق و برق مبل یافت ­آباد نمی ­آید. در این بازار پسربچه­ ها در بعضی از غذاخوری­ ها شاغل هستند. تعداد زیادی از کودکان کار در ایران به دنیا آمده ­اند و بزرگ شده­ اند، اما از اتباع مهاجر هستند.